بخشی از مقاله
چکیده
امروزه فناوری اطلاعات، نقش اساسی در حوزه های گوناگون بازی می کند. یکی از حوزه هایی که با ورود فناوری اطلاعات، دچار تحول اساسی شده، حوزه آموزش است. هدف ازتحقیق حاضر، بررسی تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات بر اثربخشی آموزش در مراکز آموزشی و بطور مشخص مدارس مقطع دبیرستان در سال تحصیلی است.
در این تحقیق برای ارزیابی اثربخشی آموزش از الگوی کرک پاتریک استفاده شده است. این تحقیق بدنبال سنجش میزان اثربخشی آموزشی است که به کاربرد عوامل فناورانه در کلاس درس بستگی دارد
جامعه آماری تحقیق فوق، تمامی معلمان مدارس متوسطه شهرستان بابل بوده است. با توجه به اینکه کل افراد جامعه در این تحقیق بوده است بنابراین حجم نمونه از طریق فرمول جامعه محدود، نفرتعیین گردید. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بود که از دو بخش تشکیل شده است. سوالات مربوط به فناوری اطلاعات دارای گویه و اثربخشی آموزش گویه بوده است، که از مقیاس دسته بندی طیف لیکرت استفاده شده است .
روایی سوالات از طریق جمعی از متخصصان و استادان گروه مورد تایید قرار گرفت. پایایی سوالات با استفاده از فرمول آلفای کرانباخ مورد سنجش و تایید قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از تحلیل واریانس و آزمون دانکن، فرضیات مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که میان سطوح ابعاد فناوری اطلاعات - شامل به موقع بودن، مربوط بودن، دقیق بودن، کافی بودن، واقعی بودن، سرعت انتقال، دقت یادگیری، کاهش هزینه ها - با اثربخشی آموزشی تفاوت معنی داری وجود دارد.
مقدمه
دنیای قرن بیست و یکم در واقع دنیای استیلای فناوری نوین اطلاعات و دنیای شتا بندگی تاریخ به لحاظ تغییرات و تکثرات شتاب آمیز علمی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی خواهد بود. سیستم های آموزشی در یک جامعه و به تبع آن آموزش و پرورش قادر نخواهد بود همچون جزیره ای خود را از دیگر نهادهای اجتماعی، ملی و فعل و انفعالات گسترده بین المللی در دهکده ی جهانی بداند فن آوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - وسیله ای برای ذخیره سازی، پردازش و ارائه اطلاعات است که به صورت الکترونیکی و مبتنی بر تعدادی رسانه می باشد
امروزه مسئله کیفیت آموزش و اثربخشی نظام های آموزشی از مهمترین دغدغه های نظام های آموزشی و دست اندرکاران و تصمیم سازان امر توسعه در هر کشوری می باشد .در کشور ما ایران این مسئله به دلایل عدیده ای از نگرانی مضاعفی برخوردار شده است . به نحوی که دولت ها، طی یک دهه گذشته به سختی توانسته اند حتی هزینه های جاری آموزش و پرورش را بپردازند .فناوری اطلاعات و ارتباطات این ادعا و بلکه توان را دارد که طی یک برنامه مدون و با تغییر در ساختار و روش های آموزش از هزینه ها بکاهد و کیفیت را افزایش دهد و محصولات نظام های آموزشی را با نیاز های جامعه هماهنگ و منطبق نماید و در جهت کاربردی نمودن آموزش قدم بردارد
بسیاری از مشکلاتی که امروزه توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور با آن مواجه است از قبیل کمبود بستر های فرهنگی، کمبود نیروی انسانی ماهر، آشنا نبودن با زبانهای خارجی، پایین بودن انگیزه و روحیه جست وجو و کاوشگری، فقدان گرایش به کار و تلاش و عمل و در یک کلمه، کاهش توانمندی های مهارت های زندگی، ناشی از ناتوانی نظام آموزش و پرورش سنتی در پاسخگویی به نیازهای جامعه در حال تغییر و تحول است.
نوآوری در روش های تدریس و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس موجب توسعه یادگیری مشارکتی دانش آموزان، تقویت روحیه جست وجوگری و پژوهش، کاربردی نمودن آموزش، فراهم نمودن زمینه آموزش و یادگیری مادام العمر می شود - همان منبع، صٌٌٍ - .فناوری اطلاعات به عنوان یک رویکرد نوین ، در نقش مکمل نظام آموزشی - بهبود کیفیت تدریس ، تنوع بخشیدن به شیوه های تدریس - فراهم ساختن آموزش مستمر وخودکار- کوتاه نمودن زمان آموزش - کوتاه کردن دوره تحصیل، توجه به استعدادهای فردی - انفرادی کردن آموزش و مقابله با مشکلات آموزش جمعی عمل می کند
فن آوری اطلاعات پارادایمی است که در تغییر و تحول در آموزش و پرورش نقش اساسی و پایداری داشته و دارد. این پارادایم برای تعیین روش های انجام امور آموزشی به شیوه ای تکرار شونده و پیشرونده بکار می رود امروز اطلاعات شاخص قدرت است؛ برخلاف گذشته که تمایز میان جوامع بر چهار شاخصه دوران صنعتی - سرمایه، ماشین آلات، مواد اولیه و نیروی انسانی - استوار بود، امروزه آنچه که کشوری را در سطح اول، دو یا سوم جهان قرار میدهد و یا به کار میگیرد، آغاز هزاره سوم و شروع قرن بیست و یکم، تبلور حقیقی حضور کشورهای پیشرفته اطلاعاتی است
امروزه با دراختیارداشتن فناوری اطلاعاتی و ارتباطی مختلف و پیشرفته، امکان برقراری سریع ارتباط و تبادل سریع اطلاعات بیش ازپیش میسرگردیده است .افراد درهرکجا که باشند می توانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خودرا درهرزمینه ای دریافت کنند. اما بی شک - بیشترین تاثیر پدیدآمدن فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی برمحیط های آموزشی بوده است
پیدایش فناوری اطلاعات، شتاب بیشتری به تحولات جهان در عصر اطلاعات و دانایی داده است . اگر چه این پدیده ابتدا از محیط های نظامی آغاز و سپس به مراکز دانشگاهی کشیده شد، اما امروزه عرصه های مختلف زندگی جوامع را تحت تأثیر قرار داده است . اینک قریب به دو دهه است که فناوری اطلاعات در عرصه ی تعلیم و تربیت پا نهاده و نظام های آموزشی و محیط های تحصیلی را نیز به چالش کشیده است .
نظام آموزشی کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست . اگر چه به میزان بسیار اندکی از این فناوری در قسمت های مختلف آموزش و پرورش به کار گرفته شده است ، اما اکنون زمان آن رسیده است که ما نیز همپای دیگر کشور های جهان در سیستم های آموزشی خود تغییر اساسی ایجاد کنیم تا هم از این قافله شتابان عقب نمانیم و هم از مزایای عصر اطلاعات بهره گیریم
اطلاعات، مهمترین فاکتور تولید در فرآیند شکل گیری جامعه اطلاعاتی است. کشورهایی که قادر به انطباق با تغییرات سریع در جهان و مجهز شدن به ویژگی های برگرفته از شرایط محیطی جدید هستند و نیز از قابلیت دسترسی، تولید و استفاده از اطلاعات نوین برخوردارند، موفقیت های شایانی را بویژه در قرن بیست و یکم به خود اختصاص داده اند. شعار … کامپیوتر برای همه «، » اینترنت برای همه « و …دولت الکترونیک « در حال حاضر، توجه بسیاری از نهادهای علاقه مند به تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی را به خود معطوف ساخته است
با توجه به مطالب مطرح شده این سوال مطرح می شود که آیا بکارگیری فناوری اطلاعات بر اثربخشی آموزشی آموزش و پرورش تاثیر دارد؟
تحقیق حاضر نیزبا درک اهمیت و ضرورت تحقیق که اکنون فناوری اطلاعات دراثربخشی آموزش ایفا می کند شکل گرفته و هدف آن بررسی بکارگیری فناوری اطلاعات در اثربخشی آموزش، در آموزش و پرورش است.
ٍ.پیشینه تحقیق
نیاز روزافزون مردم به آموزش، ضرورت حفظ ارتباط میان آموزش و کار، کمبود آموزشگران متخصص، بودجه زیادی که صرف آموزش میشود؛ وجود نظامهای جدید مقرون به صرفه و با کیفیت را که علاوه بر جنبههای اقتصادی گستره وسیعی را تحت پوشش داشته باشد و به طور همزمان عده زیادی از فراگیران را تحت آموزش قرار دهد، را ضرورت میبخشد. فناوری اطلاعات علاوه بر پاسخگویی به نیازهای یاد شده، به فراگیران این امکان را میدهد تا در زمانهای مناسب به یادگیری بپردازند
در تحقیق خود تحت عنوان تعیین نقش شبکه اطلاع رسانی و وب در فعالیت های آموزشی- پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی نتیجه گرفت که استفاده از اینترنت در تسهیل یادگیری، بهبود فعالیت های درسی، بهبود کیفیت پژوهش، افزایش علاقه به یادگیری، و دسترسی سریع به اطلاعات موثر بوده است - اسدی و کریمی، ٌََّ ،صٍَْ - . در بسیاری از کشورها به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشی به منظور ارتقای کیفیت روشهای یاددهی- یادگیری مورد توجه خاصی قرار گرفته است. فناوری اطلاعات و ارتباطات چهارچوب و یا ساختاری را به وجود میآورد که از این طریق کیفیت آمورش و پرورش ارتقا یافته، دانش آموزان و معلمان میتوانند با استفاده از این فناوری به منابع یادگیری وسیعی دست یابند، انگیزه یادگیری خود را افزایش دهند و شکلهای مختلف یادگیری را مورد استفاده قرار دهند
تغییرات مهم ناشی از فناوری اطلاعات، منبع تحولاتی اساسی در کلاسهای درس شده است . مهم ترین آن ها را می توان در این واقعیت دانست که فناوری، دانش آموزان را قادر ساخته است تا به اطلاعات خارج از کلاس دسترسی پیدا کنند
