بخشی از مقاله
چکیده:
رانندگان، سرنشینان و عابران پیاده ، مهمترین اجزای عامل انسانی می باشند که بیشترین تأثیر و سهم را در بروز تصادفات رانندگی دارا هستند ، این اجزا طیف گسترده ای از جامعه را شامل می شوند که از نظر جنس، سن، شغل، شخصیت و دانش و اطلاعات دارای تنوع و پیچیدگی هایی بوده که انجام اقدامات موثر روی این گروه را دشوار ساخته است. در بین اقدامات طبقه بندی شده در زمینه افزایش ایمنی ترافیک و حمل و نقل که آموزش ، مهمترین و موثرترین اقدام است که با هدف افزایش دانش ، اطلاعات و آگاهی در قدم اول و تغییر نگرش، باور و رفتار در قدم دوم می تواند ماندگارترین اقدام در جهت افزایش ایمنی باشد. سرمایه گذاری در زمینه آموزش و تعامل بین ارگانهای ذیربط، تبدیل آموزشهای بالقوه به بالفعل و آگاهی دادن به افراد در زمینه رفتارهای صحیح ترافیکی، همه و همه میتوانند یکی از مهمترین ارکان کاهش ناهنجاریهای ترافیک و تصادفات و تلفات ناشی از آن باشند.
آنچه مسلم است آموزشهای فوق در سطح پایه به عهده وزارت آموزش و پرورش و سطوح بالاتر بر عهده وزارت علوم و فناوری و در سطح همگانی بر عهده رسانه های جمعی با تعامل پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا می باشد. امروزه در اغلب کشورهای دنیا به مساله ایمن سازی و آموزش در این زمینه خصوصا کودکان به عنوان یک پدیده حساس اجتماعی از دیدگاه اقتصادی و امنیتی ورفاهی نگاه می شود زیرا در صورت عدم تحقق این موضوع تبعات و آثار منفی ناشی از تلفات جانی و خسارات مالی آن گریبانگیر مسائل اجتماعی و اقتصادی کشور خواهد شد در این مقاله سعی بر آن شده است که راههای مختلف آموزش به کودکان در زمینه ایمنی ترافیک را ارزیابی و اثراث کاهش تصادفات در محدوده ورودی مدارس در شهر تهران را مورد ارزیابی قرار دهد.
-1 مقدمه
افزایش تعداد و بالا رفتن سرعت وسایل نقلیه ، نگرانی های بسیاری را برای مسئولان ایجاد کرد چرا که این وسیله رفاهی در صورت کاربرد بدون دانش، مهارت و فرهنگ متناسب با آن میتواند عملکرد خطرناکی داشته باشد. اینک افزایش بی رویه خودرو در کشور و همگام نبودن آن با رشد راهسازی و ایمنی جاده ها ، باعث مشکلات بسیاری از جمله خطر افزایش تصادف شده است که تصور فقدان مسائل فوق فقط و فقط، با آموزش صحیح، ارتقای فرهنگ ترافیک و بالا بردن ایمنی کاربران و شبکه راهها و وسایل نقلیه امکان پذیر خواهد بود. همچنانکه تعدادی از کشورهای جهان برای مقابله و کاهش معضلات اجتماعی، اقتصادی تصادفات ، اقدامات گسترده ای را در جهت آموزش صحیح مردم اتخاذ کرده و بر این عقیده اند که پرداختن به امر آموزش و صرف بودجه های عظیم در زمینه اقدامات مهندسی ترافیک، اصلاح و بهبود معابر، بالابردن ضریب ایمنی خودروها و ایجاد سیستم های حمل و نقل عمومی مناسب می توانند اثر مهمی در مقابله با خطر تصادف و پیامدهای ناشی از آن داشته باشند .
برابرآمار های موجود در کشور ما دانش آموزان و کودکان به عنوان آسیب پذیرترین قشر عابران پیاده می باشد که دارای بالاتر ین رقم تلفات جانی در میان استفاده کنندگان راه می باشند.لذا در این مبحث سعی برآن شده که اطلاعات لازم جهت افزایش دانش ترافیکی دانش آموزان با استفاده از آخرین تجربیات کشورهای پیشرو در زمینه ایمنی و ترافیک به همراه موضوعات مختلف آموزشی و روشهای ارائه و انتقال به آنها ارائه شده است.
-2 ساختار کلی مقاله
-1-2×اهمیت و لزوم آموزش ایمنی ترافیک کودکان
به دلیل تعداد زیاد عابران پیاده، کاربران وسایل نقلیه غیرموتوری و موتورسیکلت سواران و فقدان یا کمبود امکانات کافی و آموزشهای لازم در کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهای توسعه یافته، درصد قربانیان و تلفات ناشی از تصادفات رانندگی مسلماً بیشتر است. همه ساله بیش از یک میلیون نفر از مردم جهان در تصادفات رانندگی کشته میشوند که حدود %20 آنها عابران پیاده بوده و در حدود نیمی از این تعداد نیز عابران خردسال هستند . در کشور ما %65 درصد تصادفات منجر به فوت متعلق به عابرین پیاده و موتورسواران است. به طور میانگین 20 درصد از کل افرادی که در تصادفات جاده ای کشورهای درحال توسعه کشته شده اند ، زیر 15 سال سن داشته اند. کودکان در کشورهای با حجم بالای وسایل نقلیه ، بیشتر از هر عامل دیگری در اثر تصادفات جاده ای کشته یا مجروح میشوند. ، عوامل زیادی در احتمال این خطر برای کودکان کشورهای در حال توسعه دخالت دارند که در جدول شماره 1 به آنها اشاره شده است.
جدول شماره -1دلایل افزایش تصادفات جاده ای
سرعت و حجم ترافیک وسایل نقلیه به ویژه در راههای بهسازی شده افزایش خواهد یافت. ناسازگاری بین راه و محیط اطراف آن با برنامه ریزی ضعیف کاربری زمین، کنترل ضعیف بهره برداری از راه ادامه پیدا می کند و سرانجام منجر به ایجاد تناقض در استفاده از راه و محیط اطراف آن می شود . بهبود راهها بر روی نیازهای مربوط به وسایل نقلیه متمرکز می شود ، نه بر روی نیاز عابران . هنگامی که پلیس راهنمایی ، تجهیزات کافی برای کنترل رفت و آمد وسایل نقلیه در اختیار نداشته باشد، نمی تواند کمک زیادی کند. بیشتر والدین نمی توانند ایمنی عبور و مرور را به کودکانشان آموزش دهند ، زیرا خود آنها هرگز در این مورد آموزش ندیده اند و یا حتی اگر دیده باشند وضعیت ترافیک کنونی نسبت به زمان کودکی آنها تغییرات بسیار زیادی کرده است.
برهمین اساس برای فراهم کردن ساختار مورد نیاز برای کسب علم و مهارت های ایمنی، آموزش ایمنی ترافیک ضروری است. این آموزشها عبارتند از : مهارتهای تصمیم گیری، تشخیص و ارزیابی خطر و راههای کاهش این خطرات . در این آموزشها ، تلاش می شود کودکان در هر مرحله از افزایش مهارتهای حسی و حرکتی و استقلال شان در استفاده از شبکه راهها، در بزرگسالی برای انجام وظایف مختلف آماده شوند. کودکان باید نسبت به ایمنی ترافیک آگاه تر شوند و متناسب با سن و نیازشان، روشهای حفظ جان خود را فراگیرند . بهترین شیوه آموزش ایمنی عبور و مرور در مدارس از طریق معلمانی صورت میگیرد که خود در مورد این مسائل آموزش دیده باشند و بتوانند آنها را بصورت منظم و مداوم به دانش آموزان تعلیم دهند.
2-2-2×اقدامات اولویت دار ضروری در آموزش ترافیک به کودکان
راههای کشورهای در حال توسعه، ناامن تر از راههای کشورهای صنعتی هستند و بدین جهت اغلب، مشکلات ایمنی و ترافیکی که کودکان کشورهای در حال توسعه با آن مواجهند بیشتر و عظیم تر است. عدم آموزش ترافیک به کودکان آنها را با ریسکهای فراوانی مواجه میسازد. در کشورهای در حال توسعه، شرایط و مشکلات ترافیکی بسیار متفاوت است و ممکن است صرفاً آموزش ساده موارد آموزشی مورد استفاده در کشورهای توسعه یافته کار ساز نشود . اگر چه ممکن است موارد آموزشی بر اساس اصول و مواد آموزشی کشورهای توسعه یافته باشند ولی باید با نیازها ، مشکلات و وضعیت کودکان همان کشور سازگار شود. علاوه بر این برای بهبود آموزش ایمنی ترافیک یک رویکرد دیگر ضروری است، اقدامات ایمنی عبور و مرور نباید تنها متکی بر شنیدن سخنرانی های گاه به گاه باشد بلکه باید آموزش عملی منظم را نیز شامل شود . اجزای اصلی مراحل توسعه و اقدامات اساسی جهت اصلاح این بخش در جدول شماره یک ذکر شده است.
×مروری بر آموزش فعلی ایمنی ترافیک در برنامه درسی مدارس و ارزیابی کارایی و عملی بودن دروس و مواد آموزشی گنجاندن ایمنی ترافیک در برنامه درسی مدارس متناسب با هر گروه سنی تولید و گسترش مواد و وسایل کمک آموزشی مورد نیاز کلاسها تهیه کتابچه راهنمای معلمان و توزیع آن در بین آنها گنجاندن ایمنی ترافیک در دوره های آموزشی معلمان اجرای برنامه های آموزشی ایمنی ترافیک در مناطق و مدارسی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، به ویژه در اطراف راههای در حال بازسازی که تصادفات جاده ای در آن بیشتر است . تقویت آموزش ایمنی ترافیک در دوره تحصیلات عمومی همراه با ارائه دروس عملی کنار راه هماهنگی فعالیت و تعریف واضح و روشن مسئولیتهای متولیان امر آموزش ترافیک در کشور
موارد آموزش مورد نیاز برای کودکان در رده سنی های مختلف:
با توجه به بررس های به عمل آمده مفاهیم آموزشی در بحث ایمنی ترافیک که برای کودکان سن 4- 0 سال مهم و ضروری بودند عبارتند از کودکان این سن برای اینکه مسئول حفظ ایمنی خود باشند بسیار کوچک هستند. موارد مورد نیاز جهت آموزش به کودکان رده سنی ذکر شده در جدول زیر اورده شده است.
