بخشی از مقاله
چکیده
در کشور ما وجود مناطق اقلیمی متفاوت ، عامل ایجاد شرایط آب و هوایی خاص در فصول مختلف سال و در نتیجه تنوع در ساخت و ساز های انسانی شده است. معماران سنتی به لحاظ تجربه چند هزار ساله، اصول و روش هایی ابداع نموده اند که بدون استفاده از وسایل مکانیکی، شرایط زیست محیطی ساختمان ها را به شرایط آسایش انسان تا حد ممکن نزدیک کرده است.
اما متاسفانه امروزه در گاهی مواقع ساخت ساز هایی را کاملا متفاوت با محیط و شرایط اقلیمی می بینیم که در وحله اول زیبایی را در نظر گرفته است اما بعد از ساخت بناها با مشکلات فراوانی اعم از سردی و گرمی بیش از حد روبرو می شوند که برای رفع این مشکل نیاز به استفاده بیشتر از وسایل گرمایشی و سرمایشی پیش می آید که نه تنها سود آور نمی باشد بلکه انرژی زیادی را نیز به حدر می دهد.
بنابراین در این پژوهش هدف بر این قرار گرفت تا با تاکید بر مدیریت پروژه، بتوان با استفاده از شیوه سنتی گذشته ساختمان هایی نوین برای مردم این مناطق طراحی کرد تا علاوه بر زیبایی آسایش را نیز برای آنان به دنبال داشته باشد. برای پیشبرد اهداف به جستجو در کتابخانه ها و مقالاتی پژوهشی مرتب پرداخته شد. در نتیجه با تحلیل و بررسی در بین یافته های مشخص شد که عوامل بسیاری برای ساخت و ساز در مناطق سردسیر دخیل هستند تا طراحی معماری هماهنگ با اقلیم، بهینه سازی مصرف سوخت در ساختمان ها و صرفه جویی در مصرف انرژی ارائه دهند.
.1 مقدمه
در کشور ایران با مناطق اقلیمی متفاوت و شرایط متغیر آب وهوایی در فصل های مختلف سال، برای مثال در نواحی کوهستانی که برف و سرمای شدید مخل زندگی در زمستان های طولانی این منطقه است، مشاهده می کنیم که معماران سنتی به لحاظ تجربه چند هزار ساله، اصول و روش هایی ابداع نموده اند که بدون استفاده از وسایل مکانیکی، شرایط زیست محیطی ساختمان ها را به شرایط آسایش انسان تا حد ممکن نزدیک کرده اند
امروزه طرح های ما به گونه ای است که ساختمان ها در طی تابستان بسیار گرم و حتی گرم تر از محیط اطراف خود می باشد و در زمستان بسیار سرد و از لحاظ آسایش ناراحت کننده است و به کمک تکنولوژی مدرن و تحمل هزینه بسیار و ایجاد آلودگی و صداهای مزاحم، سعی می کنیم شرایط محیطی را به شرایط اسایش نزدیک کنیم .در صورتیکه به هر دلیل این دستگاه ها از کار بیفتند، زندگی در چنین ساختمان هایی مشکل می شود
بیشتر دست اندرکاران، فرم ظاهری معماری گذشتگان را تقلید کرده و نام معماری سنتی روی آن می گذارند .در صورتی که فرم ظاهری معماری قدیم در اثر استفاده از مصالح ساختمانی منطقه، کارائی مصالح از لحاظ ایستایی و مقاومت در برابر بارها و فشارهای وارده ساختمان، مقابله در برابر گرما، سرما و نزولات جوی شکل می گیرد
معماری سنتی منبع غنی است که پتانسیل قابل توجهی برای کمک به ما در فهم طراحی و ساخت پایدار دارد .ساختمان های بومی از مصالح محلی در دسترس، کاربرد محلی، منابع انرژی در اصل تجدید پذیر ساخته شده اند و آن دسته از فعالیت های ساختمانی را می پذیرند که به بازیافت توجه کرده و به طبیعت احترام می گذارند .معماری بومی هم به ساختمان های مجزا و هم به طرح های شهری و نیز ارتباط بین روستاها، مزارع و منابع طبیعی توجه دارد
حال اگر معماران و دست اندرکاران امروز کشور با شناختی علمی از مصالح جدیدی که در دسترس شان قرار دارد و با توجه به شرایط اقلیمی، استاتیکی، فیزیکی، فرهنگی و عملکردهایی که در اثر پیشرفت تکنولوژی و طریقه زندگی انسان در زمان دستیابی به الکترونیک و فضا به وجود امده است و مطابقت آن ها با یکدیگر عمل نمایند، در واقع دانش و روند معماری سنتی را در بناهای جدید به کار گرفته اند که پایه آن معماری سنتی منطقه است ولی با بیانی تازه شکل گرفته است
.2 مدیریت پروژه در معماری
فرایندی است در جهت حفظ مسیر پروژه، برای دستیابی به تعادلی اقتصادی و موجه، بین سه عامل هزینه، زمان و کیفیت، در حین اجرای پروژه، که از ابزار و تکنیکهای خاص خود، در انجام این مهم کمک میگیرد. در واقع کنترل اجرای دقیق و کامل برنامه تدوین شده برای پروژه است، به طوری که هنگام خروج از برنامه بتوان با تشخیص علل و طرح اقتصادیترین فعالیتها، پروژه را به نزدیکترین حالت ممکن در مسیر اولیه و اصلی خود بازگرداند. کنترل پروژه در این راه از سه عامل زیر بهره میگیرد.
1. تعیین وضعیت واقعی پروژه
2. مقایسه وضعیت واقعی با برنامه
3. در نظر گرفت اقدام اصلاحی
3. اقلیم
اقلیم به شرایط آب و هوایی یک منطقه جغرافیایی نظیر دما، رطوبت، فشار اتمسفر، باد، بارش و سایر مشخصههای هواشناسی در مدت زمانی نسبتاً طولانی نسبت داده می شود. در هواشناسیمعموﻻً شرایط حال حاضر آب و هوا مورد بررسی قرار می گیرد در حالی که در اقلیم شناسی مشخصه های درازمدت آب و هوا مورد توجه است
.4 تقسیمات اقلیمی در ایران
اصولا در بسیاری در مناطق جهان ،اقلیم بوسیله عرض جغرافیایی و اتفاع از سطح دریا مشخص می شود. ایران با قرار گرفتن بین 25 و 40 درجه عرض جغرافیایی شمالی،در منطقه گرم قرار دارد و از نظر ارتفاع نیز، فلات مرتفعی است که مجموع سطوحی از آن که ارتفاعشان از سطح دریا کمتر از 475متر است، درصد بسیار کمی از سطح کل کشور را تشکیل می دهند.
با وجود اینک ایران دارای دو حوزه بزرگ آب - دریای خزر و خلیج فارس - است، بدلیل وجود رشته کوه های البرز و زاگرس و نحوه قرارگیری آنها، اثرات این دو حوزه محدود به نواحی بسیار نزدیک به آنها است و این حوزه ها، به ندرت اثری در تعدیل درجه حرارت قسمت های داخلی دارند.
بی تردید در کشوری کوهستانی مانند ایران ،هیچ گاه دو نقطه از نظر اقلیمی مانند یکدیگر نیستند.با این حال، بهترین روش برای دستیابی به پایه ای به منظور تعیین مناطق اقلیمی کشور، همان اصول کوپن است که ناگزیر باید از آن پیروی کرد .بنابراین، تقسیمات چهار گانه ایران را که توسط دکتر حسن کنجی پیشنهاد شده نمی توان مورد استفاده قرار داد. وی تقسیم بندی کوپن را با کمی تغییر و با توجه به عوارض جغرافیایی کشور به شرح زیر پذیرفته است
1. اقلیم معتدل و مرطوب - سواحل جنوبی دریای خزر -
2. اقلیم سرد - کوهستان های غربی -
3. اقلیم گرم خشک - فلات مرکزی -
4. اقلیم گرم و مرطوب - سواحل جنوبی -
5. اقلیم معتدل و مرطوب - سواحل جنوبی دریای خزر -
6. طراحی اقلیمی
براساس فرهنگ هواشناسی اقلیمی .o.m.w - 182 - اقلیم عبارت از تفسیر مجموعه شرایط جوی که توسط کیفیت و تکامل وضع هوای منطقه معین مشخص می شود. اقلیم به عنوان یک پدیده طبیعی همواره موررد توجه شهرسازان و معماران بوده است هدف از اقلیم شناسی عبارت است از کشف و تعیین رفتار طبیعی اتمسفر و بهره برداری از آن جهت منافع انسان ،تقریبا تمام فعالیت های بشری برای تدوام چرخه زندگی به طور کامل مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر هوا و اقلیم می باشد .
در تمام طول تاریخ معماری و ساختمان سازی طراحان همواره در صدد پاسخ گویی به شرایط آب و هوایی بوده اند حتی معماران به اصطلاح سنتی طراحی اقلیمی دارای بیان دقیق و استادانه ای بوده است. خواه در ساختمان های واقع در شهرهای کوهستانی که در مقابل باد محافظت شده و رو به جنوب می باشند و خواه در پلان خانه های حیاط مرکزی سنتی که جهت حفظ سرمای شب در اقلیم گرم و خشک طراحی شده اند.
در این بناهای بومی و سبک های محلی ،اقلیم و آب و هوابه عنوان مبنای حیات و فعالیت های انسان درنظر گرفته شده که نهایتا فرم و زیبایی ساختمان ها ازآن منتج شده است. طراحی اقلیمی ساختمان نیز نامیده می شود. شامل یک سری اصول در طراحی ابینه توسط طراحان و معماران می تواند منجر به طراحی فضا های بهینه از نظر آسایش انسان و صرفه جویی در مصرف انرژی شود . طراحی اقلیمی روشی است برای کاهش همه جانبه انرژی یک ساختمان طراحی ساختمان اولین خط دفاعی در مقابل عوامل اقلیمی خارجی بنا است.
در تمام آب و هواها ساختمان ها که بر طبق اصول طراحی ساخته شده اند. ضرورت گرمایش و سرمایش مکانیکی را به حداقل مکانیکی را به حداقل کاهش می دهند و در عوض از انرژی طبیعی موجود در اطراف ساختمان استفاده می کنند.
طراحی اقلیمی موجب می گردد که ساختمان ها دارای شرایط آسایش بهتری باشند و به جای این که به سیستم های گرمایشی و سرمایشی فشار زیادی تحمیل شود،خود ساختمان بدون سر و صدا وبدون پنکه و کولر یا دستگاه ها و بدون اینکه حداکثر به دستگاه های مولد مرکزی وارد شود ،شرایط آسایش را فراهم می کند. ساختمان های ساخته شده براساس اقلیم نه تنها در مقابل عوامل نامساعد جوی عملکرد خوبی دارند بلکه یک محیط انسانی سالم و زیبا نیز فراهم می کنند. عواملی چون حرارت ،رطوبت،بادو ... غیره در نوع و سبک معماری بناهای شهر موثر می باشد.
