بخشی از مقاله
مقدمه
محدودیت اراضی قابل کشت و منابع آب شیرین موجب شده است که جهتگیري بسیاري از پژوهشها به سمت بررسی امکان استفاده از خاك ها و آبهاي شور در تولید محصولات زراعی باشد. بیوپرایمینگ فرآیند تیمار بیولوژیکی بذر گیاه است که شامل آبگیري و تلقیح همزمان بذر با میکروارگانیسمهاي سودمند به منظور حفاظت از آن در مقابل عوامل نامساعد محیطی میباشد
تنش شوري از طریق افزایش مقدار ترکیب -1آمینوسیکلوپروپان--1کربوکسیلیک اسید - ACC - موجب افزایش میزان بیوسنتز اتیلن در گیاه میشود و اتیلن نیز فرآیندهاي فیزیولوژیکی بافتهاي گیاهی را دستخوش تغییرات نامطلوب میکنداخیراً. محققین دریافتهاند که برخی از باکتريها محتوي آنزیمی تحت عنوان - ACC ديآمیناز هستند، که قادر به تغییر مقدار ACCدرونی گیاه و متعاقباً تغییر مقدار اتیلن میباشد. این آنزیم سبب هیدرولیز ACC به آمونیاك و آلفاکتوبوتیرات- شده و بدین طریق، تولید اتیلن در گیاهان تحت تنش را کاهش و متعاقباً آسیبهایی که ممکن است در اثر این نوع از اتیلن به گیاه وارد شود نیز به حداقل میرسد
مواد و روشها
آزمایش به صورت فاکتوریلدر قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در شرایط گلخانه به اجرا در آمد. آزمایش در برگیرندهي دو سطح مایه تلقیح باکتریایی شامل Pseudomonas fluorescens strain 169 و Pseudomonas strain 108 putida و یک سطح بدون تلقیح، سه رقم گندم شامل روشن، قدس و چمران و سه سطح آب شور، شامل صفر، 5، 10 ، دسیزیمنس بر متر با نسبتهاي اکیوالانی برابر از نمکهاي NaCl و CaCl2 بود - جلیلی و همکاران، . - 1388 در تیمارهاي تلقیحی، بذور به مدت یکساعت در دماي اتاق درون سوسپانسیون باکتریایی معلق گردیدند، در تیمارهاي بدون تلقیح نیز بذور به مدت یکساعت درون محلول استریل سولفات منیزیم 100 میلیمولار غوطهور شدند
خاك مورد استفاده ترکیبی از خاك مزرعه، خاك برگ و ماسه با نسبت وزنی 3 - 3:1:1کیلوگرم خاك مزرعه، یک کیلوگرم خاكبرگ، یک کیلوگرم ماسه - بود. قبل از پر نمودن گلدانها، EC خاك عیین و میزان کود مورد نیاز بر اساس نتایج آزمون خاك محاسبه گردید و به خاك مورد استفاده افزوده شد. در پایان دوره رشد گیاه، وزن خشک بوتهها اندازهگیري شد. تجزیه دادههاي حاصل از این پژوهش با استفاده از نرمافزار SAS صورت پذیرفت. مقایسه ي میانگینها به روش LSD در سطح احتمال 5 درصد و با استفاده از نرمافزار MSTAT C انجام و براي ترسیم نمودارها از نرمافزار Excel استفاده شد.
جدول - 1 - برخی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاك مورد استفاده در آزمون
نتایج و بحث
تجزیه ي واریانس مربوط به صفت وزن خشک گیاهچه گندم نشان داد که تأثیر شوري، رقم، تلقیح باکتریایی و نیز اثرات متقابل سطوح شوري × رقم، شوري × تلقیح باکتریایی ، رقم ×تلقیح باکتریایی و نهایتاً سطوح شوري × رقم تلقیح باکتریایی، بر وزن خشک گیاهچه گندم در سطح احتمال 1 درصد معنیدار بود - جدول . - 2
جدول - 2 - تجزیهي واریانس براي صفت وزن خشک اندام هوایی ارقام گندم
در رقم روشن در سطح شوري پنج دسیزیمنس بر متر سویه باکتریایی P.p 108 سبب افزایش معنیدار 16/30 درصدي وزن خشک اندام هوایی در مقایسه با تیمار شاهد بدون تلقیح همین سطح از شوري گردید. در سطح شوري 10 دسیزیمنس بر متر نیز سویه باکتریایی P.f 169 توانست سبب افزایش معنیدار 12/29 درصدي وزن خشک اندام هوایی رقم روشن در مقایسه با تیمار شاهد بدون تلقیح همین سطح از شوري گردد - شکل 1، قسمت الف - .
در رقم قدس سویه باکتریایی P.p 108 سبب افزایش معنیدار 38 درصدي وزن خشک اندام هوایی این رقم در سطح شوري صفر گردید.در سطح شوري پنج دسیزیمنس بر متر تلقیح بذور رقم قدس توسط هر دو سویه باکتریایی P.p 108 و P.f 169 سبب افزایش معنیدار وزن خشک اندام هوایی این رقم به ترتیب به میزان 36 و 22/5 درصد در مقایسه با تیمار شاهد بدون تلقیح همین سطح از شوري گردید. در سطح شوري 10 دسیزیمنس بر متر نیز هر دو سویه باکتریایی P .p 108 و P.f 169 موجب افزایش معنیدار وزن خشک اندام هوایی به ترتیب به میزان 38/5 و 31/4 درصد نسبت به تیمار شاهد بدون تلقیح همین سطح از شوري شدند - شکل 1،قسمت ب - .
در رقم چمران در سطح شوري صفر تلقیح بذور توسط سویه باکتریایی P.f 169 سبب افزایش معنیدار 12/31 درصدي وزن خشک اندام هوایی شد. در سطح شوري پنج دسیزیمنس بر متر تلقیح با سویه باکتریایی P.p 108 سبب افزایش معنیدار 10 درصدي وزن خشک اندام هوایی رقم چمران گردید و در سطح شوري 10 دسیزیمنس بر متر نیز سویه ي باکتریایی P.f 169 سبب افزایش معنیدار 18/8 درصدي وزن خشک اندام هوایی رقم چمران در مقایسه با تیمار شاهد شد - شکل 1، قسمت پ - .
شکل - 7 - تأثیر تلقیح باکتریایی بر وزن خشک اندام هوایی رقم روشن - الف - قدس - ب - چمران - پ - تحت سطوح مختلف شوري - میانگینهاي داراي حروف مشابه بر اساس آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنیدار ندارند - .
در مجموع میتوان اظهار داشت که سویههاي باکتریایی مورد مطالعه با برخورداري از صفاتی نظیر تولید هورمونها و مواد محرك رشد، بهبود تغذیهي گیاه و کاستن از میزان اتیلن تنشی به واسطهي تولید آنزیم ACC -دي آمیناز - ذبیحی و همکاران، - 1388 در بسیاري از موارد توانستند وزن خشک اندام هوایی بوتههاي تلقیح شده را نسبت به بوتههاي تلقیح نشده افزایش دهند
