بخشی از مقاله
مقدمه
چاي با نام علمی - . - Thea sinensis L از خانواده تیاسه، گیاهی دولپه و همیشه سبز با ریشه هاي سطحی و افشان است . - 11 - طبیعت اسیدي خاك هاي باغ چاي به گونه اي است که اضافه کردن کود منیزیم دار حاوي مقدار کمی آهک، محصول چاي را افزایش می دهد . - 1 - فونگ و وونگ١ - 2004 - شکل هاي مختلف کلسیم را جهت کاهش آلومینیوم و فلوراید در گیاه چاي بررسی کردند.
بررسی نتایج آنها نشان داد که با افزایش اسیدیته خاك، غلظت عناصري مثل کلسیم، آلومینیوم، روي، سدیم و منیزیم در گیاه به تدریج کاهش می یابند، اماتفاوت معنی داري در غلظت مس موجود در گیاه مشاهده نشد، بعلاوه مشخص شد که میزان هدایت الکتریکی خاك در اکثر تیمار کاهش می یابد اما در مورد کلرید کلسیم هدایت الکتریکی خاك افزایش یاف
رکس٢ - 2000 - نیز طی تحقیقاتی طولانی مدت بر روي مواد آهکی نتیجه گرفت، زمانی که اسیدیته خاك افزایش می یابد، غلظت عناصر مس و روي در گیاهان کاهش می یابد. او دلیل این امر را قابلیت جذب کمتر این عناصر در اسیدیته هاي بالاتر دانست .
هدف از این تحقیق، بررسی شرایط بهینه کود دهی به منظور اصلاح خاك هاي اسیدي زمین هاي چاي و افزایش سطح حاصلخیزي خاك است، اسیدیته مناسب باعث تامین عناصر ضروري قابل دسترس از جمله منیزیم وکاهش اثرات سمی فلزات سنگینی چون آلومینیوم و منگنز و آهن در خاك باغ هاي چاي می شود.
مواد و روش ها
این طرح به صورت فاکتوریل با دو فاکتور نوع کود کلسیم دار و سطوح کودي در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با سه تکرار در قطعه 22 باغ چاي ایستگاه تحقیقات چاي فشالم - فومن - وابسته به مرکز تحقیقات کشور واقع در استان گیلان انجام شد. منطقه مورد نظر در 12 کیلومتري جاده رشت به فومن واقع شده است. این طرح به مدت چهار ماه از تاریخ 1388/5/5 لغایت1388/8/30 بر روي بوتههاي چاي بالغ و از نوع هیبرید چینی به اجرا در آمد. قبل از اعمال تیمارها نمونه برداري خاك انجام شد و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن اندازه گیري شد
جدول-1 برخی خصوصیات خاك مورد آزمایش
براي هر تیمار دو ردیف بوته چاي در سه تکرار و بین کرت ها یک ردیف بوته چاي به عنوان حاشیه در نظر گرفته شد. طرح در مجموع در 48 پلات 12 متر مربعی - 4×3 متري - اجرا شد. تیمارهاي حاوي ترکیبات کلسیم دار شامل : کربنات کلسیم، دولومیت، اکسید کلسیم و کلرید کلسیم در چهار سطح صفر، 1، 2 و 3 گرم کلسیم بر کیلوگرم خاك بود. بعد از قطعه بندي زمین، اعمال تیمارها در پنجم مرداد 1388 به صورت اضافه شدن به خاك و مخلوط کردن تا عمق پنج سانتی متر آغاز شد.
بعد از گذشت یک ماه، به طور پی در پی طی مدت سه ماه، برداشت گیاه با ماشین برگ چین و نمونه برداري خاكتوسط - اٌگر - انجام شد. برداشت گیاه چاي زمانی صورت گرفت که ارتفاع برگ ها به اندازه یک غنچه و دو برگ رسیدند و تعداد یک غنچه و دو برگ در هر کرت به طور تصادفی به روش کادر اندازي در سطح 0/25 مترمربع شمرده شدند. نمونه هاي گیاه چاي نیز پس از شستشو با آب مقطر درون آون با دماي 65 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت قرار داده شد. پس از خشک شدن، نمونه ها توسط آسیاب برقی پودر شدند و سپس نمونه هاي پودر شده جهت انجام آزمایش هاي مختلف به روش اکسیداسیون تر عصاره گیري شدند . - 2 - تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار MSTAT-C و رسم نمودار ها با نرم افزار EXCEL انجام شد.
نتایج و بحث
اعمال کودهاي کلسیم دار بر اسیدیته خاك، اثرمعنی داري داشته و بیشترین مقادیر اسیدیته خاك مربوط به تیمارهاي آهک با اسیدیته 4/93، دولومیت با اسیدیته 4/89 و اکسید کلسیم با اسیدیته 4/89 می باشد - شکل . - 1
شکل - 1 اثر نوع کود بر pH خاك
البته در دراز مدت ممکن است نتایج متفاوتی حاصل شود، به طوري که آشان - 2000 - 3 مقادیر مختلف آهک - CaO - را مورد بررسی قرار داد. نتایج بدست آمده نشان داد که در تیمار هاي آهک، اسیدیته خاك طی 12 ماه از 4/1 به حدود 4/5 تغییر کرد و مقدار منیزیم و کلسیم و پتاسیم تبادلی نیز نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت ولی اختلاف معنی دار نبوده است
همچنین حمید و همکارانش - 2006 - عوامل موثر بر اسیدیته خاك را در برگ چاي، بررسی کردند و نتایج آنها نشان داد که بعد از سه سال، ترکیبات سولفور دار توانست اسیدیته خاك را کم کند - . - 8 با توجه به شکل 2 سطح دوم و سوم کلرید کلسیم به ترتیب 4/534 و 6/459 دسی زیمنس بر متر، بالاترین میزان شوري را ایجاد نمود که دلیل این امر را می توان به حلالیت بالاي کلرید کلسیم 74/5 g/100ml - در 20 درجه سانتی گراد - - 6 - و وجود یون کلراید نسبت داد و در اثرهدایت الکتریکی بالا، اکثر بوته هاي چاي در کرت هاي حاوي کلرید کلسیم خشک شدند .
شکل -2 اثر متقابل نوع کود x سطوح کود بر EC
نتایج تجزیه آماري داده ها نشان داد که ترکیبات کلسیم دار در مدت انجام آزمایش بر روي غلظت عناصر و فلزات سنگین موجود در گیاه، اختلاف معنی داري نداشت. یایلاي آبانوز - 2008 - 4 تجمع فلزات سنگین را در خاك و گیاه چاي بررسی نمود. نتایج او همبستگی منفی بین اسیدیته و قابلیت دسترسی مس و سرب و روي و منگنز و آلومینیوم در گیاه چاي نشان داد
غلام کبریا 5و همکاران - 1995 - اثر آهک و دولومیت را بر عملکرد چاي و خصوصیات خاك در بنگلادش مقایسه نمودند. نتایج آنها نشان داد که فقط اسیدیته خاك، با افزایش میزان آهک و دولومیت افزایش یافته است
از آنجایی که برگ هاي جوان مورد آزمایش قرار گرفت، کمبود عناصري مانند آهن و مس و منگنز و روي در بخش هاي جوانتر گیاه مشاهده شد که این امر به دلیل تحرك کم فلزات سنگین در گیاه میباشد، زیرا منگنز و روي در گیاه تحرك کمی دارند و آهن و مس کاملاٌ بی تحرك اند،. به طوري که غلظت این عناصر با سن گیاه در برگ هاي پیر افزایش می یابد.
