بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش، تاثیر تمایلات سرمایهگذاران و ارزش پرتفوی بر قیمت گذاری سهام در بورس اوراق بهادار تهران در نمونه ای متشکل از 148 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1389 تا 1393 بررسی می کند . برای تجزیه و تحلیل داده های مربوط به متغیرهای پژوهش از نرمافزار - YLHZV9.5 استفاده شده است .در این پژوهش، به منظور سنجش متغیر تمایلات سرمایه گذارن از شاخص گرایشهای احساسی بازار سرمایه - EMSI - جونز و همکارش - 2005 - و جهت قیمت گذاری سهام از مدل فاما و فرنچ - 1993 - استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که، در سطح اطمینان %95 تمایلات سرمایه گذاران بر قیمت گذاری سهام تاثیر نداشته در حالیکه ارزش پرتفوی بر قیمت گذاری سهام تاثیر مستقیم داشته است .
واژههای کلیدی: تمایلات سرمایهگذاران، ارزش پرتفوی، قیمت گذاری سهام
-1 مقدمه و هدف
امروزه، با توجه به اهمیت و گسترش روزافزون بازارهای سرمایه در تجهیز و گردآوری سرمایههای کوچک فردی به سمت فعالیتهای تولیدی، شناسایی رفتار سرمایهگذاران و متغیرهای تاثیرگذار بر ارزشگذاری سهام در این بازارها اهمیت زیادی پیدا کرده است . ورود مداوم اطلاعات به بازارهای مالی باعث ایجاد واکنشهای متفاوت و در نتیجه تغییرات در قیمت سهام میگردد. یکی از مهمترین گروه های استفاده کننده اطلاعات، سرمایهگذاران بوده که عرضه و تقاضا اساس مکانیزم تنظیم قیمت در بازارهای مالی را شکل میدهد - سرلک و دیگران، 1391، ص. - 2 عوامل روانی، تأثیرهای قابل توجهی بر حرکات و اعمال انسانها دارند و همین مسائل روانی است که افراد را از درون با یکدیگر متمایز کرده است . در حال حاضر به جهت مشخص شدن تاثیر عوامل روانی و رفتاری بر ارزشگذاری سهام، مدلهایی در این زمینه به وجود آمدهاند. مدلهایی که ضمن در نظر گرفتن ویژگیهای داراییها، رفتار سرمایهگذاران را در ارزشگذاری سهام دخالت میدهند - عسکرزاده. 1389، ص . - 38 در زمینه تاثیر رفتار احساسی سرمایهگذار بر ارزشیابی سهام، دیدگاه تئوریهای عقلانی سنتی و تئوریهای رفتاری با یکدیگر متفاوت است.
در تئوری مالی سنتی فرض بر این است که قیمت سهام، ارزش بنیادی سهام را نشان میدهد و منعکس کننده ارزش جریانهای نقدی آتی میباشد. بنابراین بازده سهام که از ارزشهای بنیادی آنها سرچشمه میگیرد تحت تاثیر فاکتورهای ریسک سیستماتیک قرار دارد. تئوری سنتی فرض میکندکه رفتارهای فردی بیخردانه به صورت تصادفی بوده و میتوانند یکدیگر را جبران نمایند، سرمایهگذاران منطقی باعث میشوند تا قیمتها تحت تاثیر شوکهای تقاضا و تغییرات در تمایل سرمایهگذاران قرار نگیرند حتی اگر در تجارت اختلالات سیستماتیک وجود داشته باشد - چانگ سانگ1 و همکارش، 2012، ص. - 166 بر این اساس، تغییرات قیمت سهام به تغییرات سیستماتیک در ارزشهای بنیادی شرکت مربوط است و رفتار بیخردانه سرمایهگذار تاثیری بر بازده ندارد. حتی اگر بعضی از سرمایهگذاران با معاملات بیخردانه در عرضه و تقاضا شوک ایجاد کنند، دیگر آربیتراژگران2 منطقی، اثر این شوکها را خنثی میکنند.
بنابراین قیمت سهام در سطح بنیادی باقی خواهد ماند - کیم و ها3، 2010، ص. - 1 با این حال، با توجه به برخی از نتایج تجربی، ارتباط ارزشیابی و بازده سهام با ریسکهای سیستماتیک غیرمعمول مهم است و تئوری عقلانی سنتی نمیتواند توضیح قانع کنندهای برای آن بیان کند - لی، شلیفر و تالر4، 1991؛ باربریس، شلیفر و وارگلر5، . - 2002 استدلال تئوریهای رفتاری این است که قیمت سهام توسط تعامل متقابل سرمایهگذاران غیرمنطقی و آربیتراژگران منطقی صورت میگیرد زیرا بازار واقعی بدون این کنشها نیست برطبق این دیدگاه، عواملی نظیر تصمیمات سرمایهگذاری غیرمنطقی که تحت تاثیر تمایل سرمایهگذار قرار دارد نیز میتواند حرکات موازی را ایجاد نماید و ممکن است نیروهای آربیتراژ به طور کامل این شوکهای تقاضا را جذب نکند - چانگسانگ و همکارش، 2012، ص. - 167پژوهشهای متعددی نشان میدهند که سرمایهگذاران برخلاف آنچه مالی استاندارد بیان میکند، عقلایی رفتار نمیکنند و احساسات نقشی کلیدی در تعیین رفتار سرمایهگذاران ایفا میکند. مالی رفتاری ادعا میکند که افراد تحت پدیدههای روانشاختی از رفتارعقلایی منحرف میشوند.
این پدیدهها بر احساسات فرد اثر گذاشته و احساسات نیز تعیینکننده رفتار هستند - رضایتی و دیگران،1395، ص. - 53این تحقیق براساس پژوهش انجام شده توسط چانگسانگ و همکارش - 2012 - صورت میگیرد، که نشان دادهاند تمایلات سرمایه-گذاران دارای قدرت افزایشی برای بیان حرکات بازده سهام را دارد و تغییر تمایلات سرمایهگذاران باید به عنوان یک ریسک سیستماتیک مهم در قیمتگذاری دارایی و مدیریت پورتفولیو بکار گرفته شود و همینطور با توجه به اهمیت رابطه بین ریسک و بازده، تأثیر صرف ریسک بازار نیز بر بازده سهام مورد بررسی قرار گرفته شود. لذا پژوهش حاضر بر آن است که تاثیر تمایلات سرمایهگذاران و ارزش پرتفوی را بر ارزشگذاری سهام در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار دهد . در ادامه ئر ابتدا به بیان تئوری و پیشینه پژوهش پرداخته، سپس روش پژوهش، نتایج و بحث و نتیجه گیری و در نهایت پیشنهادات کاربردی ارائه گردیده است.
-2 تئوری و پیشینه تحقیق
قیمت گذاری سهام
ارزش عبارت است از بار معنایی خاصی که انسان به برخی اعمال، حالتها و پدیدهها نسبت میدهد. امروزه خلق ارزش به ضرورتی اصلی در فضای کسب و کار تبدیل شده است. در حال حاضر تصمیمات سرمایهگذاری شرکتها در زمینههای مختلف با توجه به خلق وایجاد ارزش اتخاذ میشود. سرمایهگذاران نیز در راستای سرمایهگذاری خود در بازار به این مقوله توجه کرده و سهام شرکتها را بر این اساس قیمتگذاری میکنند. لذا با عنایت به اهمیت ارزش و ارزشگذاری سهام، مدلهای مختلف ارزشگذاری سهام مورد بحث قرار گرفتند - عسکرزاده، . - 1389 در دانش مالی، فرایند تعیین کردن ارزش جاری یک دارایی یا شرکت را ارزشگذاری1 گویندمعمولاً. روشهای متنوعی برای این کار مورد استفاده قرار میگیرد، بعضیها از این روشها بهصورت ذهنی انجام میشوند و برخی دیگر عینی هستند و از طریق روشهای آماری و اقتصادسنجی به نتیجه میرسند - چانگسانگ و همکارش، 2012، ص. - 167دیدگاههای مختلف پیرامون ارزشگذاری سهام تحت عناوین زیر ارائه شده است:
تئوری انتظارات: برطبق این تئوری، تصمیمگیران ترجیح میدهند که گزینههای انتخابی را سادهتر نموده و انتخابها به جای حداکثر مطلوبیت، رضایت بخشتر باشد. قیمت سهاممعمولاً تجلیکننده انتظارات سهامداران و سرمایهگذاران در بازارهای اوراق بهادار است، بطوریکه هر تصمیم و واقعهای در مورد شرکتها روی دهد که با انتظارات سرمایهگذاران مغایر باشد، روی قیمت سهام نیز تاثیر می گذارد - خانمحمدی و دیگران، . - 1392تئوری سنتی قیمت سهام: براساس این تئوری عامل اصلی نوسانات، مربوط به تغییر عایدی - درآمد - شرکت میباشد. این تئوری در واقع بر این عقیده است که قیمت یک سهم تابعی از ارزش فعلی سود تقسیمی آتی میباشد. - برادران حسن زاده و تلخابی، . - 1393 تئوری اعتماد: بر اساس این تئوری عامل اصلی در تغییرات - نوسانات - قیمت سهام، افزایش یا کاهش اعتماد سرمایهگذاران و دلالان به آینده قیمت سهام، عایدی هر سهم و سود تقسیمی میباشد.
براساس این تئوری جو روانی بازار در توجیه قیمت سهام نسبت به تجزیه وتحلیلهای مبتنی بر آمار و ارقام از ارجحیت بیشتری برخوردار میباشد - پامپیان ، . - 2006تئوری بازار کارا: بازار کارا به بازاری اطلاق میگردد که در آن قیمتهای اوراق بهادار بسرعت نسبت به اطلاعات جدید تعدیل می گردند. بهعبارت دیگر اطلاعات جهت تعیین قیمت مورد استفاده قرار گرفته و به سرمایهگذار اطمینان میدهند که اوراق بهادار موردنظر به اندازه قیمت بازاری خود دارای ارزش است. یا بهعبارتی دیگر در یک بازارکارا، اطلاعات مالی به سرعت در بازارهای مالی انتشار مییابد فوراً بر قیمت اوراق بهادار تاثیر میکند - فاما2 و دیگران، . - 1969
