بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از این پژوهش تجزیه و تحلیل اثرات گواهینامه ایزوسری 9000 بر روی معیارهای عملکرد مالی شرکت ها می باشد. در این پژوهش، تاثیر دریافت گواهینامه های ایزو 9000 بر دو عامل حاشیه سود ناخالص، سود هر سهم بررسی شده است.جامعه آماری مورد مطالعه ی این پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است و نمونه پژوهش شرکت هایی که در بین سالهای 1388 و 1389 یکی از گواهینامه های ایزو 9000 را دریافت کرده اند.برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون بر متغیرهای موهومی استفاده شده است یافته ها بیانگر آن هستند که بین دریافت گواهی ایزو 9000 و حاشیه سود ناخالص، سود هر سهم شرکت ارتباط معناداری وجود ندارد.
- 1مقدمه:
کسب موفقیت برای حضور پیوسته در بازارهای داخلی و بین المللی تحت تأثری رقابت های فشرده و فزونی عرضه بر تقاضا قرار می گیرد که همواره به دو عامل - - کیفیت - - و - - قیمت - - بستگی داشته و خواهد داشت. درواقع کیفیت، یک برنامه عملیاتی برای رسیدن به مشخصات تعریف شده در سازمان ها نیست بلکه، کیفیت رویکردی کاملا تجاری وابسته به بازار تقاضا - الزامات،انتظارات،خواسته ها و توقعات مشتریان - است.گرچه عوامل مهم دیگری همچون حفظ محیط زیست،دوام ایمنی،خدمات پس ازفروش و احترام به مشتریان را نمی توان نادیده گرفت.
موفقیت فقط از طریق انجام وظایف به طور صحیح صورت میپذیرد لذا حفظ مشتریان و رضایت مشتریان موجود و میزان کسب مشتریان جدید از نظر مدیران حائز اهمیت بوده و ضروری تلقی میگردد. بررسیها نشانگر آن است که افزایش فروش و در نتیجه افزایش سود ، از طریق کسب اعتماد بلند مدت مشتریان ظاهر میشود چرا که ظاهر شدن هر نوع نقص کیفی در محصول یا خدمت ارائه شده باعث زیان مالی جبران ناپذیری به شهرت، اعتبار و در نهایت موجب از دست دادن مشتری خواهد شد.
در جهان صنعتی امروز، تحت تاثیر رقابتهای تنگاتنگ اقتصادی ، ضرورت توجه به کیفیت و بهبود مستمر در آن بر هیچ کس پوشیده نیست . به بیان دیگر، مطلوب بودن کیفیت محصول یا خدمت نهایی، دیگر به تنهایی عامل اساسی برای موفقیت در رقابت و حضور برتر و پیوسته در بازار به شمار نمی آید، بلکه عوامل متعدد و موثر دیگری نیز مطرح شدهاند که از جمله مهمترین آنها اطمینان مشتریان از توانایی بنگاههای اقتصادی در استمرار ارائه ی سطح مطلوبی از کیفیت برای محصولی است که تولید و عرضه میکنند
ایزو 9000
شرکت هایی که به دنبال دریافت گواهی ایزو 9000 هستند ، با دی مجموعه اقدام هایی را انجام دهند که به نوبه خود مد رییت فرآیندهای سازمان را تحت تأثری قرار می دهد و بر کیفیت اثر می گذارد. برخلاف استانداردهای صنعتی که هدف آن کیفیت عملیات شرکت است ، هدف اصلی ایزو 9000 بالا بردن آگاهی و عملکرد کیفیت در سراسر زنجیره ارزش است.
کورکویک و دیگران - 1999 - 2 معتقدند این شرکت است که تعیین می کند کدام استاندارد برای وضعیت او قابل اجراست. سپس، سیستم کیفیت غیراتوماتیک شرکت را توسعه داده و مجموعه مشخصی از سیاست های مرتبط با اجرای استانداردهای کیفیت را ارائه می کند.
برین و دیگران - 1993 - 3 معتقدند استانداردهای ایزو 9000 روی 20 جنبه خاص از برنامه کیفیت تمرکز می کند. اگر یکی از این 20 مورد اجرا نشود، شرکت نمی تواند گواهی ایزو 9000 را کسب کند.
ورود ایزو 9000 به ایران :
در دهه اخ ری و در سال 1374 ترجمه و تدوین استانداردهای ایزو 9000 با نام استاندارد ایران ایزو 9000 در موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران شروع گرد دی. این استانداردها ز ری نظر کمیته تدوین استانداردهای مد رییت کیفیت به سرپرستی رییس موسسه استاندارد ایران در اداره کل نظارت بر اجرای سامانه های مد رییت کیفیت تدوین می گردد. این اداره بنابر مسئولیت تعیین شده از سوی شورای عالی استاندارد مبنی بر نظارت بر کلهی فعالیت های مرتبط با استانداردهای ایزو 9000 در کشور، گواهینامه های صادرشده در کشور را از نظر اعتبار صدور مورد بررسی قرار داده و در صورت تا دیی در فهرست آماری ثبت گواهینامه ایزو 9000 در ایران ثبت می کند.
شایان ذکر است که تعداد شرکت های ایرانی دارای گواهی نامه ایزو 9000 که در فهرست آماری موسسه استاندارد ثبت شده اند بالغ بر 1310 شرکت می باشد. همچنین با استناد بر آمار و اطلاعات رسمی منتشره از سوی سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی شرکت عطاردیان اولین شرکت ایرانی است که در سال 1387 موفق به دریافت یکی از گواهینامه های ایزو 9000 با ورژن 2008 گردید
مزایای گواهی ایزو 9000
هیئت موسسات صادرکننده گواهی آمریکا - 2000 - 4 نیز درباره منافع کیفیت موارد زیر ذکر کرده است :
· افزایش کارایی عملیاتی
· صرفه جویی در هزینه های ناشی از کاهش ضایعات و دوباره کاری
· صرفه جویی در هزینه های ناشی از ادعاهای گارانتی کمتر
· کیفیت بالاتر و افزایش سهم بازار
موسسه تضمین کیفیت ملی انگلستان - 2000 - 5 نیز ادعاهای مشابهی درمورد منافع کیفیت دارد :
· تقویت سیستم مدیریت شرکت
· ارائه چارچوبی برای کنترل و بهود فعالیت های تجاری
· افزایش ارزش محصولات و خدمات
· افزایش مزیت های رقابتی
معایب ایزو : 9000
همانطور که گفته شد یکی از مزایای ISO 9000 این است که تمامی کارکنان از بالاترین تا پایین ترین سطح مراتب، نسبت به نظام مدیریت کیفیت مسئول هستند و آمادگی دارند که تغییرات لازم را پذیرا شده از رویه ها و دستورالعمل های آن تبعیت کرده و مشکلات آن را نیز تحمل نمایند در این میان احتمالا بیشترین تغییر را مدیریت شرکت باید تحمل نماید.
معایب استانداردهای ایزو 9000 عبارتند از :
الف- هزینه های پیاده سازی و اجرای ISO 9000 و ممیزان
ب- شوک فرهنگی ایجاد شده در شرکت
حاشیه سود ناخالص
حاشیه سود ناخالص از تقسیم سود ناخالص به فروش حاصل می شود. نسبت مزبور سود حاصل از فروش را پس از کسر هزینه های مستقیم تولید نشان می دهد. همچنین، تصویری کلی از عملیات شرکت ارائه می دهد و کارایی عملیات تولیدی و ارتباط بین هزینه های تولید و قیمت فروش محصولات را نشان می دهد. هرچه این نسبت بالاتر باشد، وضع مطلوبتری را نشان می دهد.
بدیهی است که اگر افزایش نسبت سود ناخالص به دلیل افزایش بیش از اندازه قیمت فروش باشد، از قابلیت رقابت محصولات کاسته می شود و درآمد فروش کاهش خواهد یافت. بنابراین در صورتی که شرکت مصلحت بداند قیمت فروش محصولات خود را کاهش دهد تا حجم فروش تا حدی افزایش یابد که موجب افزایش سود شود، به این کار مبادرت خواهد کرد. به طور خلاصه، این نسبت حاکی از اثر کنترل بهای تمام شده و روش قیمت گذاری کالا است. نسبت مزبور، توانایی شرکت را در کنترل بهای تمام شده و اثربخشی سیاست قیمت گذاری محصولات را مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد.
سود هر سهم
سود هر سهم ، نشان دهنده عایدی هر سهم عادی شرکت می باشد که از تقسیم سود متعلق به سهام عادی به تعداد این سهام به دست می آید. اگر شرکت سهام ممتاز داشته باشد، سود متعلق به این سهام باید از سود خالص شرکت کسر گردد تا سود متعلق به سهام عادی به دست آید و اگر شرکت سهام ممتاز نداشته باشد، سود پس از کسر مالیات بر تعداد سهام عادی تقسیم می شود تا سود هر سهم شرکت محاسبه شود.
سود هر سهم شاخص خوبی برای ارزیابی عملکرد شرکت و پیش بینی سود سهامی است که ممکن است توسط شرکت به سهامداران پرداخت شود. مقایسه کردن سود هر سهم در سال های مختلف نکات بسیار مهمی را برای سرمایه گذاران روشن می کند. مثلا یک سرمایه گذار از طریق مقایسه عایدی هر سهم یک شرکت در سال های مختلف قادر خواهد بود ارزیابی و خرید سهام آنها را تایید یا رد کند.
گواهی ایزو و حاشیه سود ناخالص
حاشیه سود ناخالص، توانایی شرکت را در کنترل بهای تمام شده و اثر بخشی سیاست قیمت گذاری محصولات را مورد سنجش و ارزیابی قرار میدهد.
با توجه به آنچه گفته شد یکی از مزایای دریافت گواهی ایزو صرفه جویی در هزینه هاست که در واقع همان کنترل بهای تمام شده است، به منظور رسیدن به قیمت تمام شده کمتر. و از طرفی دیگر در صورتی که شرکت مصلحت بداند و قیمت فروش محصولات خود را کاهش دهد تا حجم فروش تا حدی افزایش یابد می توان انتظار داشت که سود ناخالص افزایش می یابد.
