بخشی از مقاله
چکیده
اعلان سود و پیش بینی سود؛ از مهمترین معیارهای ارزیابی شرکت ها از سوی سرمایه گذاران به شمار می روند. اعلامیه های سود شرکت - از طریق یک منبع اطلاع رسانی عمومی - اطلاعات لازم را در اختیار تحلیل گران بازار قرار می دهد تا آنها به ارزیابی عملکرد شرکت مورد نظر بپردازند، چنانچه اعلامیه های مذکور دارای محتویات اطلاعاتی باشند می تواند بر رفتار استفاده کنندگان به خصوص سهامداران بالفعل و بالقوه تاثیر گذاشته و باعث واکنش بازار - بازده غیر عادی - شود .
لذا در تحقیق حاضر به بررسی "رابطه بین نوسانات پیش بینی سود پرداختی و سود هر سهم با بازده غیر عادی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با تکیه بر نقش سرمایه گذاران کوتاه مدت و بلند مدت " پرداخته شده است . جامعه آماری این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد، که از این بین تعداد 89 شرکت به عنوان نمونه سیستماتیک تحقیق انتخاب شدند و برای هر متغیر این پژوهش تعداد 445 داده در دوره زمانی سالهای 89 تا 93 ، جهت آزمون فرضیه های آماری محاسبه شده است . در این تحقیق برای بررسی فرضیات پژوهش از رگرسیون خطی و همبستگی استفاده شده است . جهت تجزیه و تحلیل داده هاو آزمون فرضیات تحقیق از نرم افزار Eviews استفاده شده است.
-1 مقدمه
استفاده از سود به عنوان معیار سنجش عملکرد به هر حال با مشکل اعمال نظر از سوی مدیریت روبروست که این امر به باور برخی باعث خدشه دار شدن اعتبار سود می گردد . این در صورتی است که اعمال نظر مدیریت ناشی از انگیزه ی فرصت طلبی وی در جهت منافع شخصی خود باشد که به آن دستکاری فرصت طلبانه می گویند. از سوی دیگر اعمال نظر مدیریت ممکن است دلیل دیگری داشته باشد . دسترسی مدیران به اطلاعات محرمانه مربوط به شرکت و اشراف نسبت به تحولات آتی باعث می شود تا آنان با اعمال نظر در گزینش رویه های حسابداری به شکل تلویحی درصدد انتقال اطلاعات شخصی خود به سایر استفاده کنندگان گزارش های حسابداری برآیند .
این امر باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سهامداران و سایر ذینفعان می گردد و باعث افزایش ارزش عایدات از نظر مربوط بودن می شود . عدم تقارن اطلاعات وضعیتی است که مدیران در مقایسه با سرمایه گذاران ، دارای اطلاعات افشاء نشده بیشتری در مورد عملیات و جوانب مختلف شرکت در آینده می باشد. همین امر سبب می شود که مدیران انگیزه و فرصت مدیریت سود را داشته باشند - مهرآذین،52،. - 1387
-2 پیشینه پژوهش
پژوهش های داخلی
صالحی و همکاران - 1393 - در پژوهشی با عنوان "محتوای اطلاعاتی سود اعلان شده و پیش بینی شده هر سهم در تبیین بازده غیر عادی سهام" به بررسی محتوای اطلاعاتی سود هر سهم اعلان شده و سود پیش بینی شده هر سهم در تبیین بازده غیر عادی سهام پرداختند . در این راستا از معیارهای سود غیر منتظره و بازنگری پیش بینی سود که به ترتیب نمایان گر سود هر سهم و پیش بینی سود هر سهم می باشند،استفاده شده است . جامعه آماری، شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که از میان 50 شرکت به عنوان نمونه آماری و بر اساس نمونه گیری حذفی انتخاب شده و در مجموع در یک دوره چهارساله از 1389الی 1393 تعداد 200 مشاهده سال شرکت مورد بررسی قرار گرفته است .
نتایج تحلیل رگرسیونی و آزمون های همبستگی رابطه معنادار مستقیمی را بین متغیرهای اعلان سود هر سهم و پیش بینی سود هر سهم با بازده غیر عادی سهام نشان می دهد. همچنین نتایج، محتوای اطلاعاتی بیشتری را برای سود اعلان شده هر سهم در قیاس با سود پیش بینی شده هر سهم تایید می کند. پورحیدری و محمدرضا خانی - - 1392 در تحقیقی با عنوان"بررسی تاثیر به موقع بودن سود بر بلزده غیر عادی عرضه های عمومی"تاثیر به موقع بودن سود بر بازده غیر عادی کوتاه مدت عرضه های عمومی سهام طی سالهای 1380تا 1390 در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار دادند . به موقع بودن سود به عنوان شاخص عدم تقارن اطلاعاتی در نظر گرفته شده است .
به عبارتی،هر اندازه سود به موقع تر باشد عدم تقارن اطلاعاتی کمتر می شود. نتایج نشان داد که رابطه بین به موقع بودن سود شرکت ها و بازده غیرعادی تجمعی در زمان عرضه عمومی سهام منفی ولی از لحاظ آماری معنا دار نمی باشد. همچنین، نتایج نشان داد که رابطه بین اندازه شرکت و اندازه عرضه عمومی سهام با بازده غیر عادی تجمعی منفی و معنادار می باشد . مشکی وعاصی ربانی - 1390 - در تحقیقی با عنوان "بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود مدیریت با بازده غیر عادی سهام و ریسک سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران" به بررسی عوامل موثر بر خطای پیش بینی سود مدیریت پرداختند . بدین منظور دو فرضیه ارایه کردند.
فرضیه های مزبور وجود روابط معنا دار بین خطای پیش بینی سود و بازده غیرعادی سهام و همچنین خطای پیش بینی سود و ریسک سیستماتیک را بررسی و آزمون کرده اند . همچنین برای کنترل اثرات سایر عوامل تأثیر گزار بر مدل ، متغیرهای کنترلی نظیر اندازه شرکت، سودآوری، اهرم مالی، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و شاخص بحران مالی آلتمن نیز در مدل استفاده شده است . برای آزمون فرضیه ها ، تعداد 75 شرکت در طی سال های 1383 تا1389 از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به روش غربال انتخاب شده و متغیرهای پژوهش با استفاده از مدل داده های تلفیقی ایستا و روش حداقل مربعات تعمیم یافته تجزیه و تحلیل شده است . نتایج پژوهش ،بیانگروجود یک رابطه مثبت خطی معنادار بین دو عامل خطای پیش بینی سود و بازده غیر عادی سهام و نبود رابطه خطی بین خطای پیش بینی سود و ریسک سیستماتیک است .
کردستانی و آشتاب - - 1389 در پژوهشی با عنوان "بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود و بازده غیرعادی سهام شرکت های جدیدالورود به بورس اوراق بهادار تهران" رابطه بین خطای پیش بینی سود و بازده غیر عادی سهام شرکت های جدیدالورود به بورس اوراق بهادار تهران بر اساس داده های 104 شرکت طی دوره 1378 تا 1384 مورد بررسی قرار دادند . اهمیت انتخاب این دوره از نظر گسترش چشمگیر بازار بورس طی آن سال ها و نیز تعداد زیاد شرکت هایی است که برای اولین بار سهام خود را در بورس اوراق بهادار عرضه نموده اند . نتایج پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره نشان می دهد، بین خطای پیش بینی سود و بازده غیر عادی سهام شرکت های جدیدالورود رابطه مثبت معناداری وجود دارد .
پژوهش های خارجی رحمان و همکاران - 2012 - 1 در تحقیقی در خصوص تأثیر تقسیم سود به شیوه نقدی و توزیع سهم بر بازده سهام به این نتیجه رسیدند که در روز اعلام سود تقسیمی ، بازده غیر عادی سهام اتفاق نمی افتد اما در روزهای قبل از اعلام تقسیم سود سهمی ، بازده سهام منفی و در روزهای بعد از اعلام سود سهمی بازده مثبت است . ضمن آنکه چنین رابطه ای بین سود نقدی سهام و بازده سهام مشاهده نگردید.
باکر و همکاران - 2011 - 2 درباره نوسان پذیری سهام با بازده تحقیق کردند . یافته های آن ها حاکی از آن است که در ایالات متحده، سهام هایی که در دسته کمترین نوسان پذیری قرار دارند به طور میانگین بازده آتی بالاتری را نسبت به سهام هایی که در سایر دسته نوسان پذیری قرار دارند بدست می آورند. احمد - 2008 - 3 نیز به بررسی عوامل موثر بر خطای پیش بینی سود شرکت های دارای عرضه اولیه سهام در بازار بورس داکا - پایتخت بنگلادش - پرداخته است .
نمونه وی شامل 202 شرکت پذیرفته شده در بورس داکا برای سال های 2006-1990 بود . متغیرهای مورد بررسی این پژوهش که به نظر می رسید بر خطای پیش بینی سود موثر باشد شامل: نسبت سود خالص به فروش ،اهرم مالی، افق زمانی پیش بینی،سهام تحت تملک مدیران، سهام عرضه شده به عموم،شرایط رونق اقتصادی، اعتبار پذیره نویسان،اعتبار حسابرس و عمر شرکت بود . با استفاده از تحلیل رگرسیون چند متغیره، نتایج وی بیان کننده این بود که بین شرایط رونق اقتصادی و خطای پیش بینی سود رابطه مثبت وجود داشت . سایر متغیرهای مورد بررسی حتی در سطح اطمینان 90 درصد نیز معنی دار نبودند.
-3 روش شناسی پژوهش
این پژوهش از نظر طبقه بندی بر مبنای هدف،از نوع پژوهش های کاربردی است . روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش روش کتابخانه ای بوده و جامعه آماری شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد،که تعداد 89 شرکت به عنوان نمونه سیستماتیک پژوهش انتخاب شدند دوره زمانی آن از سال 1389 تا 1393 است .
