بخشی از مقاله
چکیده
به دنبال تغییر در عوامل موثر بر گسترش و افزایش ابعاد اندازه شهرها به محیط طبیعی و حومه ها توجه به حوزه های درونی شهر و آنچه که وجود داشته به عنوان یک اصل اجتناب ناپذیر درجهت پایداری شهر بوده است و آنچه دردرجه اول اهمیت قرار دارد زمینه است. زمینه به مانند رویدادی است که عناصر شهری در درون آن شناخته می شوند. زمینه گرایی دیدگاهی است که برجنبه های صرفا کالبدی ،ابعاد انسانی و فرهنگی اجتماعی و تاریخی نیز در آن مورد توجه قرار میگیرد.
روابط فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی یک شهر می تواند در تعریف زمینه موثر باشد. معماری سنتی ما درتعامل با محیط خود بوده است اما دردوران معاصر با افزایش جمعیت و رشدروزافزون و بی حساب شهرها این تعامل ازهم گسسته و چهره شهرها نامتناسب و ناهمگون با محیط اطراف شده اند. زمینه گرایی روشی است که به تعامل سایت ، معماری و زمینه می پردازد. معماران زمینه گرا سعی دارند که نکات مثبت هرسایت را پیدا و درطرح خود استفاده کنندو در مقاله حاضر تحقیق از نوع تحلیلی-توصیفی میباشد و برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانهای و اسنادی بهره گرفته شده است و دراخر به این نتیجه میرسیم که چگونه میتوان با تاثیر زمینه گرایی به شهری هماهنگ و پایدار ازنظر معماری محیطی و شهرسازی رسید.
واژه های کلیدی: معماری،زمینه گرایی،محیط،سایت،پایداری،کالبد،تعامل
مقدمه
اگر زمینه را ، مشتمل بر داشته های فرهنگی یک منطقه نیز بدانیم می توانیم به اشتراکاتی در تعریف بوم و زمینه برسیم .بدین منظور بهتر است ابتدا نیم نگاهی به تعاریف معماری زمینه گرا داشت و سپس به بررسی تطبیقی آن با معماری زمینه گرا پرداخت .برای بحث درمورد معماری زمینه گرا بهتر است که از تعریف زمینه و عناصر شکل دهنده آن شروع نماییم . زمینه را معمولاً در مقیاسهای متفاوت با توجه به وسعت و حجم و میزان پوشش دهی بنای معماری به افراد یک حوزه تعریف مینمایند.
زمینه گرایی در لغت به معنای مجموعه شرایط یا واقعیتهای است که یک موقعیت یا شرایط را در بر میگیردو همچنین به معنای شرایطی که چیزی در آن اتفاق میافتد و به شما کمک میکند تا آن را درک کنید. مراد از زمینه همان متن بستر و محیطی است که معماری در آن شکل میگیرد و هم محتوا وشکل را در بر میگیرد. هرپدیده در محیط پیرامون خود تاثیر میگذارد واز آن تاثیر میگیرد ودر تعامل با یکدیگر هستند.
به طور کلی زمینهگرایی سازگاری با زمینههای کالبدی تاریخی و اجتماعی فرهنگی است پس نتیجه می گیریم اجزای جدید فقط هنگامی قادر به نفوذ در زمینه خواهند بود که امکان برقراری ارتباط و پیوند با آن را داشته باشند و در صورتی که به عنوان وصله های ناهماهنگ ظاهر شوند، توسط زمینه رد خواهند شد . به عبارت دیگر در صورتی که یک عنصر بیگانه در شکل اولیه و یا با ایجاد تغییر توانایی تطبیق با زمینه خودی را دارا باشد، امکان همنشینی و ترکیب با آن را خواهد داشت .
لذا می توان چنین نتیجه گرفت که - خودی - همان زمینه کالبدی،فرهنگی،تاریخی که از قبل موجود بوده و - غیر - شامل اجزایی میباشد که زمینه آنها را نپذیرفته است. - میر مقتدایی - 1385 .بایستی به زمینه به عنوان نوعی از تاریخ نیز نگاه کرد . زمینه را نه به عنوان عاملی ایستا و در زمان ، بلکه بایستی به عنوان عاملی پویا و متغیر وسیال درنظر گرفت . به نوعی زمینه معماری زمینه گرا خود متغیر و متحرک است . هر بنایی که ساخته میشود خود به عنوان بخشی از زمینه مطرح میگردد وبه عنوان بخشی از زمینه برای بنای بعد از خود زمینه سازی میکند . تاریخ زمینه در مورد بناهای معماری ، تاریخ حیات معماری و شهرسازی میباشد.
تاریخچه زمینه گرایی
توجه به زمینه در معماری در دوران پست مدرن شکل گرفت.معماران آن دوران که ساختمانهای سبک مدرن را دیده بودن به انتقاد از ایت سبک پرداختند و در صدد رفع کاستی های موجود در این سبک برآمدند. به گفته رابرت استرن ،معمار و نویسنده ، پست مدرنیست ها در زمینه های اصولی مشترک دارند:-1زمینه گرایی:امکان توسعه ی یک ساختمان در آینده و تمایل به ایجاد ارتباط میان ساختمان و محیط پیرامون آن. -2اشارات و کنایه، اشاره به تاریخ معماری به گونه ایی که از حدانتخاب گذشته و به مقوله ای مبهم میرسد که گفته میشود - ارتباط ، فرم،شکل و مفاهیمی است که در طی زمان یک شکل به خود گرفته است - .
گرایش به آرایه ها:
لذتی ساده از آرایه بندی بنا زمینهگرایی در معماری: معماری زمینهگرا به ضرورت توجه به محیط پیرامون اثر معماری تاکید دارد و بر این باور است که توازن میان معماری ومحیط می تواند هم برای خود اثروهم برای زمینه عاملی موثر وتقویت کننده باشد. زمینهگرایی الگویی است برای خلق محیط مطلوب تر لذا شناخت وآگاهی بیشتر ودرکی عمیقتر نسبت به زمینه ومحیط برای معماران وطراحان امری ضروری واجتناب ناپذیر است. معماری زمینه گرد تلاشی است برای نشان دادن توان محیط مطلوب بصری در مقیاسی کلان تر از معماری پیام معماری زمینهگرا ضرورت توجه به محیط کالبدی پیرامون اثر معماری است.
ازنظرپست مدرنها شرایط زیر فرم ساختمان ها را تعیین میکند -1خصوصیات فرهنگی- اجتماعی- تاریخی- اقتصادی افراد که از آن ساختمان استفاده میکنند. -2خصوصیات شهری- خیابان- میدان- کوچه ومغازه -3شرایط اقلیمی- رطوبت-سرما-گرما-جنگل وصحرا نحوه زندگی روزمره اهالی ساختمان- نیازهای آنها- پیش زمینههای ذهنی انها در رابطه با فرمهای زیستی.
عناصر موجود در زمینه:
زمینه را میتوان شامل توپوگرافی محل ،وضعیت پوشش گیاهی ،بافت شهری شامل میزان تراکم بناها ،خیابان ها و پیاده رو ها و نسبت آنها با یکدیگر ،جنس مصالح ،ترکیب بندی مصالح ،همجواری بناها با یکدیگر ،جغرافیای منطقه ،میزان ترافیک شهری ،حضور حیوانات و موجودات زیستی دیگر ،میزان جمعیت انسانی و...دانست.البته نیازی نیست که تمام عناصر در یک زمینه موجود باشد بلکه بسته به هر سایت و زمینه ممکن است تعدادی از عناصر موجود باشد.جامع ترین تئوری درباره ی وضع موجود در فرهنگ غربی بر اساس سیاست منطقه بندی در سال 1794 شکل گرفت و به نام - بدیع - شناخته شد.
