بخشی از مقاله
چکیده
امروزه استفاده از کودها با منشا زیستی به خاطر عدم تاثیر مخرب بر محیط زیست و سلامت بشر و از طرفی بهبود کیفیت محصولات کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. در این تحقیق تاثیر عصاره آبی و الکلی جلبک و کودهای تجاری جلبکی بر رشد اولیه گل آفتابگردان زینتی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرحکاملاً تصادفی با 3 تکرار به صورت گلدانی انجام گرفت. تیمارها شامل اسپری غلظتهای مختلف عصاره الکلی جلبک 25 - ، 50، 100 درصد - ، غلظتهای مختلف عصاره آبی جلبک 25 - ، 50، 100 درصد - ، کود مایع جلبکی - 0/5 - ، کود جامد جلبکی - - 0/05 و شاهد - محلول پاشی با آب مقطر - بودند. بر اساس نتایج بدست آمده کودهای تجاری جلبکی بیشترین تاثیر بر افزایش کلروفیل برگ را نشان دادند. به طور کلی عصاره آبی جلبک نسبت به عصاره الکلی نقش مثبتی در بهبود رشد گیاه نشان داد. غلظت های بالاتر عصاره الکلی تاثیر منفی بر رشد گیاه داشت. کود مایع تجاری نیز نسبت به کود جامد تجاری تاثیر مثبت تری بر فاکتورهای مختلف رشد گیاه نشان داد.
مقدمه
استفاده از جلبکها بعنوان کود به قرن نوزده بر میگردد که برای اولین بار بوسیله ساحل نشینان جلبک های قهوه ای مورد استفاده قرار گرفت. جلبک ها بخاطر دارا بودن مواد معدنی و عناصر کمیاب همچنین بخاطر دارا بودن میزان بالای فیبر مهمی در نرم کردن بافت خاک و حفظ رطوبت دارند. امروزه گزارشات مختلفی از استفاده از این نوع کودها در افزایش محصول، افزایش جذب مواد غذایی خاک، افزایش مقاومت به آفات خاص، افزایش جوانهزنی بذر و مقاومت در مقابل یخ زدگی در محصولات باغی گزارش شده است . - Norrie and Keathley, 2006 - از میان جلبکها نوع سبز مایل به آبی آنها از اهمیت بیشتری برخوردارند. زیرا آن ها قادر به تثبیت نیتروژن اتمسفر به بدنه خود میباشند. جلبکهای دریایی به علت داشتن فسفر، پتاسیم و برخی از عناصر کم مقدار در بسیاری از مناطق ساحلی به عنوان کود بیولوژیکی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از این جلبک ها در ترکیب با دیگر مواد آلی برای حاصلخیزی خاک مورد استفاده قرار میگیرد. هم چنین گزارش شده است که دادن کود جلبکی به مزارع سیب زمینی باعث می شود قدرت مقابله این گیاه در مقابل بیماری قارچی افزایش یافته و نسبت به بیماری های ویروسی چون پیچ خوردگی برگ مقاومت پیدا کنند - . - Haider et al., 2012 در مورد گوجه فرنگی دادن کود جلبکی سبب افزایش دوره میوه دهی گوجه فرنگی شده و زمین را از وجود شته ها عاری می سازد.در مورد محصولات باغی چون سیب، خیار و گل های زینتی نیز سبب کاهش میزان کرم خوردگی می شود. افزایش مقاومت سرمایی و عمر پوسته میوه جاتی مانند گوجه فرنگی، کرفس، مرکبات و هلو نیز از دیگر ویژگی های و ارزش های کاربردی کودهای جلبکی است. هلو های اسپری شده با کودهای جلبکی عمر پوسته میوه آن ها چهار برابر افزایش نشان می دهد و اثرات مشابهی نیز بر سیب، زردآلو و پرتقال دارد. در مجموع افزایش کودهای جلبکی به خاک های ماسه ای و گچی به میزان زیاد، کیفیت و حاصل خیزی خاک را افزایش می دهند - . - Arioli et al., 2015 امروزه، انواعی از گو نههای خزه، علف و جلبک دریایی، علاوه بر اینکه به عنوان یک منبع غذای طبیعی برای انسانها مورد توجه قرار گرفتهاند، به علت دارا بودن شماری از ترکیبات تحریک کننده رشد گیاهی، به طور وسیعی در تولید محصولات کشاورزی نیز استفاده می شوند. آفتابگردان زینتی یکی از گیاهان زینتی است که به دلیل تحمل گرما و خشکی خاک سازگار با شرایط آب و هوایی بندرعباس می باشد. این تحقیق به منظور بررسی استفاده از کودهای جلبکی و عصاره آبی و الکلی جلبکی در افزایش رشد اولیه گیاه آفتابگردان زینتی انجام گرفت.
مواد و روش ها
به صورت فاکتوریل در قالب طرحکاملاً تصادفی با سه تکرار به صورت کشت گلدانی در محیط باز انجام شد. بذر گل آفتابگردان زینتی از شرکت پاکان بذر اصفهان خریداری گردید. بذرها در کیسه های پلاستیکی کشت شده و بعد از جوانه زنی، به طول حدود ده سانتی متر، محلول پاشی بطور هفتگی به مدت 45 روز انجام گرفت. تیمارها شامل عصاره الکلی جلبک 25 - ، 100،50 درصد - ، عصاره آبی جلبک 25 - ، 100،50 درصد - ، کود جامد جلبکی از شرکت تجارت طلایی - 0/05 درصد - ، کود مایع جلبکی از شرکت تجارت طلایی - 0/5 درصد - بودند. سپس نهالها از خاک خارج و بررسی خصوصیات مختلف مانند طول و قطر ساقه، عرض و طول برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. کلروفیل با استفاده از دستگاه spad اندازهگیری شد.
نتایج
همانطور که در جدول1 مشاهده میشود عصاره آبی تاثیر قابل توجهی در افزایش عرض و طول برگ آفتابگردان نشان داد. کود مایع نسبت به کود جامد تاثیری بیشتری نشان داد. طول و قطر ساقه نیز بطور قابل توجهی تحت تاثیر تیمارهای جلبکی قرار گرفتند. بطوریکه بیشترین طول ساقه در تیمار عصاره آبی 100 - درصد - و بیشترین قطر ساقه در تیمار عصاره الکلی 25 - درصد - مشاهده شد. بیشترین وزن تر اندام هوایی نیز در این تیمار مشاهده شد. وزن تر و خشک ریشه نیز افزایش قابل توجهی در استفاده از تیمارهای جلبکی نشان دادند. بیشترین وزن تر ریشه در تیمار کود مایع جلبکی و بیشترین وزن خشک ریشه در تیمار عصاره الکلی جلبک مشاهده شد. میزان کلروفیل نیز تحت تاثیر تیمارهای جلبکی افزایش یافت بطوریکه بیشترین سطح کلروفیل در تیمارکود جلبکی مایع مشاهده شد. درحالیکه تیمارعصاره الکلی 100 درصد و شاهد در یک سطح آماری قرار گرفتند.
بحث و نتیجه گیری
بطور کلی استفاده از تیمارهای جلبکی بجز عصاره الکلی تاثیر قابل توجهی در خصوصیات رشدی گیاه آفتابگردان زینتی نشان داد. کود مایع تجاری نسبت به کود جامد نیز تاثیر بیشتری در افزایش فاکتورهای رشدی گیاه نشان دادند. عصاره جلبکی در حداقل غلظت موثر بود اما در غلظتهای بالاتر باعث سوختگی برگها و کاهش رشد گیاه شد. اثرات مفید عصاره جلبکی در افزایش میزان رشد در گیاهان مختلفی گزارش شده است.
