بخشی از مقاله
چکیده:
پرورش میگو بهعنوان یکی از فعالیتهای مهم آبزیپروری در جهان و ایران در حال توسعه و گسترش است. استفاده از گونههای غیربومی بهمنظور افزایش تولیدات غذایی در سطح جهان، رو به افزایش است که ازجمله میتوان به پرورش لیتوپنئوس وانامی اشاره نمود. بروز عارضه سرقرمزی در میگوهای پرورشی از مشکلات کیفی است که در میگوهای صید شده پرورشی بهویژه در سالهای اخیر و پس از معرفی گونه سفید غربی به صنعت پرورش میگوی کشور مشاهده گردیده است.
عارضه سرقرمزی که به دلیل به وجود آمدن رنگ نارنجی یا قرمز در بخش سر -سینه یا سفالوتوراکس روی می دهد بر سلامت، بو و طعم میگو تأثیر قابل ملاحظهای ندارد. اما موجب کاهش کیفیت ظاهری محصول با سر میگو و کاهش بازارپسندی آن بویژه پس از پخت می شود.
این امر باعث افت قیمت و زیان اقتصادی تولید کنندگان می گردد. در همین راستا استفاده از نهاده های با کیفیت در تولید و انجام عملیات صحیح برداشت در مزارع پرورش میگو ، بمنظور پیشگیری و کنترل عارضه سرقرمزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و می تواند مانع از خسارات وارده به محصول شده و در نتیجه از ضرر و زیان اقتصادی به پرورش دهندگان جلوگیری کند. در این مقاله به بررسی تاثیر مدیریت بهینه برداشت و جابجایی محصول بر میزان بروز عارضه سرقرمزی و نیز زیان اقتصادی ناشی ازبروز عارضه پرداخته شده است.
مقدمه:
پرورش میگو بهعنوان یکی از فعالیتهای مهم آبزیپروری در جهان و ایران در حال توسعه و گسترش است. استفاده از گونههای غیربومی بهمنظور افزایش تولیدات غذایی در سطح جهان، رو به افزایش است که ازجمله میتوان به پرورش لیتوپنئوس وانامی اشاره نمود. یکی از مشکلات کیفی میگوهای صید شده پرورشی بهویژه در سالهای اخیر و پس از معرفی گونه سفید غربی به صنعت پرورش میگوی کشور بروز عارضه سرقرمزی در این میگوها بوده است.
هرچند این عارضه بر سلامت، بو و طعم میگو تأثیر قابل ملاحظهای ندارد و تنها یک نقص ظاهری محسوب میشود، اما باعث بد شدن ظاهر میگو و کاهش بازارپسندی و درنهایت کاهش قیمت آن در بازارهای فروش میگوی با سر - HOSO - میشود. با توجه به اینکه فعالیتهای مرتبط با پرورش میگو بر سلامت محصول تأثیر میگذارد.انجام صحیح عملیات پرورش، برداشت و عملآوری میگو باعث حفظ کیفیت بافت و مشتریپسندی آن میگردد . - Miget, 2010 - افزایش سطح کیفی استانداردها و جلب نظر خریداران میگو امری بسیار مهم در پایداری صنعت پرورش این آبزی است.
تاثیر مدیریت بستر استخر بر بروز عارضه سرقرمزی
تلاش در جهت بهبود کیفیت شرایط محیطی بستر استخر ها بمنظور کاهش استرس وارد شده به میگو موجب افزایش راندمان تولید و در نهایت بهبود کمیت و کیفیت محصول می گردد. بر اساس مشاهدات صورت گرفته تشخیص شروع عارضه، در طول دوره پرورش ، پیش از صید و در هنگام برداشت از استخر می باشد. به این ترتیب در زمان صید لازم است آب استخر و و ضعیت بستر در طول دوره پرورش به نحو مناسبی مدیریت گردد تا در این مرحله میگو با کمترین استرس مواجه گردیده و دچار افت کیفیت نشود.
تاثیر زمان صید بر بروز عارضه سرقرمزی
با مقایسه انجام عملیات صید در شب و روز مشخص گردیده است که صید در شب در محدوده دمایی 21تا 23درجه سانتی گراد و ابتدای صبح و در دمای 17 تا 19 درجه سانتیگراد میزان بروز عارضه کاهش می یابد
اقدامات قبل از برداشت
برای انجام یک عملیات برداشت بهینه مواردی چون انتخاب استخرها - روز پرورش، شیب متوسط نمودار رشد، میزان غذای مصرفی، بیوماس، میزان غذای موجودی، وضعیت هوا، سایز هدف، رسیدن نوبت عمل آوری و... - ، نمونه گیری جهت بررسی مراحل پوست اندازی میگوی استخر و درصد میگوی با پوسته نرم - حدود یک هفته قبل از صید - ، تعویض آب شدید - یک هفته تا 5 روز قبل از صید - و تمیز کردن جلوی خروجی همزمان با آن، آهک پاشی استخر بعد از تعویض آب،قطع غذادهی 24 الی 48 ساعت قبل از صید با توجه به میزان بیوماس و وضعیت بستر استخر، پائین آوردن تدریجی آب استخر از سطح جهت صید تا عمق مورد نظر - با توجه به میزان بیوماس، شیب استخر، وضعیت هوا، دمای أب و وضعیت عمومی استخر - ،نصب توری صید در پشت خروجی و نصب توری پشتیبان باید با دقت مورد کنترل و ارزیابی قرار گیرد.
همچنین استفاده از نیروهای آموزش دیده، رعایت کامل اصول بیوسکیوریتی و مهیا کردن جعبه کمک های اولیه، تجهیز نیروها به چکمه، دستکش، لباس فرم مناسب و رعایت اصول بهداشتی از طرف آنها، پاکسازی کامل محوطه عملیات صید جهت اجرای روان کار، چک کردن و کالیبره کردن ترازو، دقت در محل استقرار و به کارگیری نیروها و پوشش نقاط بحرانی افت کیفیت با بهترین نیروهای برداشت، استفاده از روشنائی مناسب و کافی در صورت برداشت در شب، مهیا کردن توری برداشت جایگزین ،آب گیری تانک ها و سرد کردن آب آنها و حل کردن، متابی سولفات سدیم در یک ظرف جداگانه و سپس اضافه کردن آنها به تانکها را باید به دقت مدنظر قرار داد.
رعایت زنجیره سرد در حین صید و پس از برداشت بر بروز عارضه سرقرمزی
یکی از نکات ضروری و الزامی در حفظ کیفیت میگوی صید شده طی مراحل صید و پس از آن حفظ زنجیره سرد در طول این فرآیند است. طبق توصیه ها، دمای داخلی بدن میگو می بایست پس از برداشت، به سرعت کمتر از 4درجه سانتی گراد تقلیل یابد تا از وقوع فرآیندهای میکروبی و بیوشیمیایی ممانعت بعمل آید. به این منظور ابتدا زمان مناسب نگهداری در مخلوط آب و یخ مورد بررسی قرار گرفته و سپس نحوه یخ گذاری در جعبه های حمل و نیز شیوه حمل را مدنظر قرار می دهند. در نهایت توصیه می گردد زمان نگهداری میگوهای صید شده در مخزن سردسازی حداقل 8دقیقه باشد
