بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر باهدف استفاده از کرم پرتار Perinereis nuntia در جیره مولدین میگوی سفید غربی vannamei Litopenaeus در بررسی بازماندگی، رشد و مقاومت پست لارو در مرکز آموزش تحقیقات علوم شیلاتی کشور انجام شد. سه تیمار آزمایشی با سه تکرار تعیین گردید. لاروهای حاصل از مولدین تغذیهشده با اسکوئید، ملالیس و جگر گاو در تیمار شاهد، اسکوئید، ملالیس، آرتمیا سالینا %10، جگر گاو و %10 کرم پرتار در تیمار دو و اسکوئید، ملالیس، جگر گاو، آرتمیا سالینا %10 و %15 کرم پرتار در تیمار سه قرار گرفتند.
بیومتری میگوی سفید غربی - طول کل و وزنتر - لاروها بررسی شده و جهت تعیین رشد در برابر شوری لاروها بمدت 1 ساعت در معرض شوری 20، 30، 40 و 50 قسمت در هزار در دمای 35-29، درجه سانتیگراد قرار گرفتند و میزان بازماندگی لاروها محاسبه شد.
بیشترین و کمترین میانگین طولی و وزنی بترتیب متعلق به تیمار سه و کمترین در تیمار شاهد بود و تیمار یک با سایر تیمار ها دارای تفاوت معنیدار است . - P<0/05 - بیشترین بازماندگی در تیمار سه و کمترین بازماندگی در تیمار یک بود. بازماندگی لاروها بین تیمارهای مختلف در تستهای شوری تفاوت معنیداری نیست . - P>0/05 - جمعیتهای مختلف میگوی سفید غربی در ایران تغییرات قابل توجهی را اندازه رشد و زیست سنجی خود نشان میدهند.
1 مقدمه
میگوی وانامی - سفید غربی - vannamei Litopenaeus بومی سواحل غربی آمریکای لاتین در اقیانوس آرام از پرو در جنوب تا سواحل مکزیک در شمال است. معرفی میگوی وانامی در آسیا از چین و تایوان آغاز و سپس تا فیلیپین، اندونزی، ویتنام، تایلند، مالزی و هند گسترش یافت
در حال حاضر، نزدیک به 85 درصد تولید میگوی وانامی، مربوط به این مناطق است که گونه غیربومی محسوب میشود
میگوی سفید غربی برخلاف سایر گونههای خانواده پنائیده که دارای تلیکوم بسته-اند، دارای تلیکوم باز می باشد، از این رو وادار کردن آنها به جفت گیری و تخم ریزی در شرایط اسارت آسانتر است و این امکان را فراهم میسازد که چرخه زندگی این میگو در شرایط اسارت کامل شود و بهگزینی - رشد سریعتر و مقاومت نسبت به بیماریها - و اجرای برنامههای بومی سازی نیز تسهل شود
از ویژگیهای بارز و نقاط قوت پرورشی میگوی وانامی، سرعت رسیدن به وزن×ًٍ گرم و رشد ویژه گرم در هر هفته میباشد
یکی از مهم ترین مسایل مربوط به پرورش یک گونه آبزی، شناخت روابط بین پارامترهای زیستی و غیرزیستی و تأثیر آنها بر رشد و بازماندگی موجود و تعیین الگوی روابط بین آنها می باشد
ساموچا2 و همکاران - 2004 - و تاماسو و سویرس - 2006 - 3 بیان کردند که با کاهش شوری آب دریا، رشد میگوی وانامی بهتر و با افزایش درجه حرارت تا حد بهینه - حدود ×28درجه سانتیگراد“، میزان رشد افزایش مییابد، در حالیکه با میزان افزایش شوری و pH رشد کاهش می یابد. بنا براین با شناخت عوامل فز آینده و کاهنده ی رشد میگو میتوان جهت دستیابی به رشد بالاتر در میگوها و حذف و یا کاهش اثرات نامطوب عوامل کاهنده کوشش نمود
جهت تعیین الگوی رشد مناسب با ضریب اطمینان و دقت بالا بهتر است از اطلاعات و دادههای چند سال متوالی استفاده گردد
الگوی رشد میتواند برای پیشبینی تولید و در نتیجه سوددهی، مکانهای آبزیپروری جدید و یا استراتژیهای جدید تولید استفاده گردد
مطالعات انجام پذیرفته در نوار ساحلی جنوب و شمال کشور حاکی از آن است که در سطح کشور بیش از هزار هکتار اراضی مستعد پرورش میگو شناسایی و وجود دارد
پرورش میگو به عنوان یکی از فعالیت های مهم آبزی پروری در جهان و همچنین ایران در حال توسعه و گسترش می باشد. استفاده از گونه های غیر بومی به منظور افزایش تولیدات غذایی در سطح جهان، تاریخچه ای طولانی دارد که از جمله می توان به پرورش میگوی وانامی اشاره نمود .مهم ترین مزایای پرورش گونه وانامی را میتوان رشد سریع، مقاومت نسبت به عوامل محیطی و اقتصادی بودن آن بر شمرد
استان بوشهر با بیش از 700 کیلومتر مرز دریایی استعداد زیادی برای پرورش میگو داشته و هم اکنون با داشتن تولید متوسط 4 تن در هکتار - میانگین وزنی بیش از 20 گرم در مدت 90 روز پرورش - و 11 هزار هکتار سطح زیر کشت بعنوان بزرگترین تولید کننده میگو در ایران شناخته میشود
میگو یکی از منابع غذایی مهم برای بسیاری از حیوانات از قبیل ماهیها و وال ها و نیز انسان است. میگو غنی از کلسیم، ید و پروتئین است. میگوها به صورت جانوران کف زی اند و دارای تحرک کمی هستند
نیاز به پروتئین کمتر نسبت به سایر گونه های پرورشی، بازار مصرف شناخته شده ونهایتاً هزینه تولید پایین، این میگو را به عنوان جایگزین مناسبی برای میگوهای تجاری و پرورشی در مناطق مختلف دنیا که به علت ابتلا به بیماری های کشنده مانند لکه سفید توان تولید انبوه را از دست داده اند، تبدیل نموده است. با توجه به قابلیت بالای میگوی سفید غربی در آبزی پروری، پرورش تجاری آن در زمان کوتاهی نه تنها در مناطق بومی آن، بلکه در سایر کشورهای دارای صنعت پرورش میگو از جمله کشورهای آسیای جنوب شرقی توسعه یافته است
ایران دارای پتانسیلهای شیلاتی بسیاری است که از سواحل شمال کشور تا آب های خلیج فارس و دریای عمان و همچنین آبهای داخلی - شور و شیرین - را دربر گرفته است. یکی از این پتانسیلها، رودخانهها، دریاچهها و آبگیرهای شور کشور هستند که در جای جای کشور پراکنده اند که در برخی از آنها سخت پوست آرتمیا که خود یکی از محصولات شیلاتی است، زیست دارد و در کنار این زیست، زمینه برخورداری از فنآوری تکثیر و پرورش این غذای زنده در استخرهای خاکی را فراهم نموده است
محققان آبزی پروری در صنعت پرورش میگو همواره به دنبال راهکارهایی برای افزایش راندمان تولید پست لارو دارای قابلیت رشد و بازماندگی بالا و دستیابی به محصولاتی با کیفیت و ارزش غذایی مناسب و در نهایت بازار پسند و دارای صرفه اقتصادی هستند
در خصوص میگوی سفید غربی نیز اهمیت نیاز به پست لارو با کیفیت بالا جهت معرفی به مزارع پرورشی با توجه به ارزش اقتصادی این گونه در آبزی پروری روز به روز افزایش می یابد .برای نیل به این منظور، قابلیت دسترسی به غذای مناسب برای تغذیه مولدین بسیار مهم است که بتواند سلامتی و رشد را در مراحل نوزادی لاروهای تولید شده تضمین نماید
در واقع میتوان گفت برای دستیابی به لاروهای با کیفیت بالا و سالم، داشتن مولدینی با بهترین کیفیت لازم است .داشتن مولدینی سالم با قدرت باروری بالا و با وزن مناسب و آماده تولید مثل، مستلزم شرایط بهینه نگهداری و تغذیه مناسب می باشد. یک جیره غذایی به منظور فراهم نمودن بازماندگی و رشد مطلوب لاروها باید به میزان زیادی قابل هضم و جذب بوده و ازنظر مواد مغذی با غذای زنده قابل رقابت و از خواص فیزیکی مناسب مثل پایداری در آب و شناوری مطلوب برخوردار باشد
بهطور معمول پرورش میگو در فصل بهار آغاز و در اواسط فصل پاییز پایان می یابد. در این بین میگوی مورد نیاز جامعه از طریق صید دریایی و یا میگوهای فریز شده تأمین می گردد. پرورش دو بار در سال میگو میتواند قسمت مهمی از نیاز جامعه نسبت به میگو را تأمین نماید .ولی آنچه در پرورش دوبار در سال میگو باید مورد توجه قرار گیرد تأمین به موقع پست لاروهای مورد نیاز برای ذخیره سازی در استخرهای خاکی است. پرورش دو بار در سال میگو، میتواند موجب افزایش میزان تولید در واحد سطح گردد.
این روش، توسط عواملی چون تأمین به موقع پست لارو مورد نیاز و ضرورت دوبار ذخیره سازی میگو، تحت تأثیر قرار می گیرد. همچنین مشکلات نگهداری پست لاروها جهت ذخیره سازی در مرحله دوم نیز از موارد محدود کننده می باشد. ولی در صورت مدیریت صحیح پرورش دو بار در سال میگو، میتوان شاهد کسب نتایج مطلوب و مناسب قابل توجه ای بود.
البته اختصاصات مثبت پرورشی میگوی سفید غربی از جنبه های رشد شریع، تحمل شرایط نامساعد محیطی و تراکم پذیری این گونه میگو را برای پرورش دو بار در سال و ذخیره سازی پست لاروها برای پرورش مرحله دوم مستعد ساخته است
عوامل متعددی بر کیفیت لاروهای تولیدی در مراکز تکثیر مؤثر می باشند که از آن جمله میتوان به وزن مولدین، سابقه ژنتیکی، شرایط نگهداری و پرورش و نوع غذای مورد استفاده برای مولدین اشاره نمود .تغذیه مولدین با غذاهایی با درصد پروتئین بالا و با کیفیت نظیر غذاهای طبیعی و تازه نسبت به غذاهای فرموله، در کیفیت پست لاروهای تولید شده بسیار با اهمیت است
یکی از غذاهای زنده ای که دارای ارزش غذایی است که در حال حاضر در - P. nuntia - بالایی است کرم پرتار اکثر کارگاه های تکثیر میگو در دنیا حداقل در یکی از مراحل نهایی تغذیه مولدین استفاده میشود - 1 - و منبع عظیمی از جمله - HUFA - اسیدهای چرب غیر اشباع بلند زنجیر آراشیدونیک اسید و انواع هورمون ها از جمله پروستاگلاندین ها می باشد که در تحریک رسیدگی تخمدان میگو تاثیر زیادی دارد
کرم پرتار همچنین دارای مقادیر آلفا می باشد که نقش زیادی از پروستوگلاندین از نوع PGF2 موثری در القاء رسیدگی تخمدان میگو و تسریع روند رشد و توسعه گنادی آن دارد
کرم پرتار از خانواده مهم کرم های دریایی Nereidae است. که جنس هایی مانند Perinereis و Nereis در این خانواده قرار دارند. بهطور معمول به آنها کرم دریایی - worm Marine - کرم ماسه - Sand worm - ، Ragworm، Nereid و worm و غیره اطلاق میشود. جنس Perinereis متعلق به شاخه Annelidae زیر شاخه Cheliceriformes، کلاس Polychaeta، راسته Phyllodocia، خانواده Nereidae است .
از سال 1993 بعضی از محققین نام خانواده را در این تقسیم بندی از Nereidinae به Nereididae تغییر داده اند 18 - و . - 8 با توجه به مطالب بیان شده، هدف از مطالعه کنونی استفاده از کرم پرتار در جیره غذایی مولدین میگوی سفید غربی و با 8 و % 12 از کرم پرتار Perinereis nuntia در عبور از مراحل لاروی نسبت به لاروهای تولید شده با غذاهای متداول و تععین شاخص رشد میگو های سفید غربی می باشد.
-2 روش تحقیق
این تحقیق در کارگاههای تکثیر و پرورش میگو واقع در شهرستان حله بوشهر وابسته در مرکز آموزش تحقیقات علوم شیلاتی کشور انجامشده است. سه تیمار آزمایشی با سه تکرار در نظر گرفته شد، بهطوریکه تیمار یک شامل لاروهای حاصل از مولدین تغذیهشده با اسکوئید، ملالیس، جگر گاو، تیمار دو شامل لاروهای حاصل از مولدین تغذیه شده با اسکوئید، ملالیس، جگر گاو، آرتمیا سالینا %10 کرم پرتار و تیمار سه شامل لاروهای حاصل از مولدین تغذیه شده با اسکوئید، ملالیس، جگر گاو ، آرتمیا سالینا%10 ، %15 کرم پرتار در سه مقیاس اندازهگیری شد.
به خاطر جلوگیری از هرگونه خطای احتمالیدائماً در طول دوره آزمایش، هوادهی در مخازن پرورش میگو بهصورت مداوم انجامشده است. در مراحل اولیه پرورش تغذیه با فیتوپلانکتون از جنس کیتوسروس و اسپیرولینا در مرحله زوآ شروع شد. به این صورت که لاروها در طول روز با دو وعده کیتوسروس و دو وعده اسپیرولینا تغذیه شدند. در مرحله زوآی دو، بین هر وعده کیتوسروس، یک وعده یک وعدهغذای Artemia salina داده میشد - انتخاب آرتمیا سالینا به خاطر نزدیک بود شرایط زیستی منطقه موردبررسی است - .
وجود چنین جمعیتهایی از آرتمیا در منابع آبی لبشور- بسیار شور - آبگیرهای اطراف دریاچه ارومیه - ، با شوریهای کم حدود 10 گرم در لیتر نشاندهنده این ویژگی است که آرتمیا میتواند در شوریهای پایین بدون حضور شکارگر نیز زیست نماید، از مرحله زوآی سه تا مایسیس دو، در هر وعده غذایی از غذاهای Artemia salina %10، کیتوسروس داده میشد.
