بخشی از مقاله
چکیده
آلاینده ها از جمله موارد محدود کننده دررشد و پرورش گیاهان و بسیار مضر براي انسان ها و حیوانات می باشند.کادمیوم یکی از مهمترین فلزات سنگین آلاینده محیط زیست است.در این راستا گیاه پالایی که به معناي روشی است که بواسطه آن آلاینده هاي آلی و غیر آلی موجود در هوا، خاك و آب به واسطه برخی گیاهان از بین می روند، به کار برده می شود. بدین منظور تحقیقی در قالب طرح بلوك کامل تصادفی با شش تکرار براي بررسی میزان جذب کادمیوم توسط درختان لیلکی موجود در باغ نمونه کشوري دانشکده کشاورزي و منابع طبیعی تهران،انجام شد.
تیمارهاي آزمایشی شامل سه زمان مختلف نمونه گیري - آغاز باز شدن برگ ها،اواخر خرداد و قبل از فصل خزان - بودند. نتایج نشان داد که بیشترین غلظت کادمیوم در اواسط دوره رشد مشاهده شد. میزان کلروفیل - - a+b با گذشت زمان به طور معنی داري کاهش یافت. در اواسط و اواخر دوره رشد به کمترین میزان خود رسید.
کلمات کلیدي: گیاه پالایی، فلزات سنگین، کلروفیل، لیلکی
مقدمه
آلودگی محیط زیست از اصلی ترین دغدغه هاي بشر امروز است. این معضل در شهرهاي بزرگ به دلیل فعالیت هاي صنعتی مانند احداث کارخانجات متعدد در محدوده شهري و تولید روزافزون خودرو بیشتر نمایان است، بطوریکه گاه به شکل مشکلی غیرقابل حل به نظر می رسد.در سال هاي اخیر تلاش هاي متعددي در راستاي یافتن روشی براي حذف فلزات سنگین صورت گرفته که گیاه پالایی یکی از این یافته هاست.مطالعه اي در شهرDenizliترکیه نشان داد که از نظر همبستگی قوي بین درجه ي آلودگی محیط و غلظت در برگهاي گیاه، بیومانیتور موثري از کیفیت محیطی در مناطق در معرض آلودگی صنعتی و ترافیکی است . مقاومت بالاي لیلکی به عوامل نامساعد محیطی از یک طرف و عدم انجام پژوهش هاي مدون در زمینه توان جذب عناصر سنگین روي این گیاه، از طرف دیگر، محقق را بر آن داشت که توان گیاه پالایی درخت لیلکی را مورد بررسی قرار دهد.
مواد و روشها :روش نمونه برداري از برگ ها:
نمونه هایی از برگ درختان لیلکی به صورت تصادفی انتخاب شد. نمونه گیري، در سه فاصله زمانی مختلف - آغاز باز شدن برگ ها،اواخر خرداد و قبل از خزان - انجام گرفت، با این شرایط که از هر گیاه در سه ارتفاع مختلف - قسمت هاي انتهایی، میانی و پایینی درخت - و در چهار جهت تاج گیاه با تاکید بر یکسان بودن شرایط نمونه گیري بین گیاهان موجود، نمونه برداري انجام شد و پس از مخلوط نمودن نمونه هاي برداشت شده هر درخت، اندازه گیري انجام گرفت .در پایان آزمایش اثر تیمارها بر میزان کادمیوم، کلروفیل و کارتنویید بررسی شد داده ها به کمک نرم افزارspssو آزمونAnovaمورد سنجش آماري قرار گرفت.
نتایج
نتایج تجزیه واریانس نشان داد - جدول - 1 که اثر تکرار بر کلروفیل - - a+bوکارتنوئید در سطح %1 معنی دار بوده اما برcdدر سطوح مورد آزمون معنی دار نشده است.اثر زمان برتمامی صفات مورد بررسی در سطح %1 معنی دار بوده است. سطوح مختلف زمانهاي اول ودوم بیشترین میزان کارتنوئید را به خودشان اختصاص داده اند و نسبت به زمان سوم داراي افزایش معنی دار بوده اند، بین زمان اول و دوم از لحاظ میزان کارتنوئید تفاوت معنی داري بوجود نیامده است ، اما در زمان سوم میزان کارتنوئید نسبت به زمان اول و دوم بصورت معنی داري کاهش یافته است.
اثرمستقل زمان وفاصله بر میزانcd
در زمان دوم بالاترین میزان cd بدست آمده است که نسبت به زمان اول و سوم داراي افزایش معنی دار بوده است ، ازآنجائی که بین زمان اول و سوم تفاوت معنی داري بوجود نیامده است ، بنظر می رسد که بین زمان و تغییرات cd نوعی رابطه درجه دو با نقطه ماکزیمم بوجود آمده است.فاصله اول داراي بالا ترین میزان cd بوده که نسبت به فواصل دوم و سوم داراي افزایش معنی دار بوده است ، بین فاصله دوم و سوم تفاوت معنی داري بوجود نیامده است.
بحث
نتایج آزمایش حاضرنشان داد که با نزدیک شدن به زمان خزان میزان رنگیزه هاي فتوسنتزي کلروفیل به طور معنی داري نسبت به آغاز باز شدن برگ ها کاهش یافت. و بیشترین غلظت کادمیم در اواسط دوره رشد میزان رسید نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که با افزایش غلظت کادمیم ، غلظت رنگیزه هاي فتوسنتزي به طور معنی داري کاهش می یابد که با نتایج تحقیقات محققین دیگر مطابقت داشت.کادمیوم به نحوي که در این تحقیق نیزکاملا مشهود است، فتوسنتز، متابولیسم نیتروژن، جذب آب و مواد مغذي را تحت تاثیر قرار می دهد.
