بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله، به بررسی نقش فناوري اطلاعات در کارآفرینی و ایجاد فرصتهاي شغلی پرداخته است. درواقع، فناوري اطلاعات بهمثابه موتوري محرك درنظر گرفته شده است که ضمن بهحرکت درآوردن چرخهاي شغلی و استخدامی، سبب رشد و پویایی اقتصاد جامعه و ایجاد نوع جدیدي از اقتصاد میشود که اقتصاد دانشمحور نامیده میشود.هه
هدف از نگارش این مقاله، مروري بر وضعیت فعلی در بازار کار فناوري اطلاعات و تأکید بر نقش کارگشاي آن بهعنوان یکی از راهحلهاي معضل بیکاري در جوامعی است که بخش عظیمی از جمعیت جوان آنها بهرغم برخورداري از استعداد و انرژي کافی، همچنان از مشکل بیکاري رنج میبرند.
مقدمه
افزایش جمعیت در کشورهاي در حال رشد، کاهش منابع و امکانات موجود در این کشورها و پیدایش نیازهاي اجتماعی و اقتصادي جدید، همگی باعث توجه نهادها و مقامات مسئول این کشورها به نیازها و چارهاندیشی بنیادین یا مقطعی براي آنها شده است.
براساس بررسیهاي صورت گرفته و آمارهاي موجود، یکیهاز مهمترین مشکلات فراروي جوامع در حال توسعه و حتی کشورهاي صنعتی مشکل بیکاري است. مجموعه راهحلهایی که براي رفع این مشکل جهانی ارائه شده است، اصطلاحاً »کارآفرینی«هنامیده می-شود.
در اقتصاد رقابتی و مبتنیبر بازار کنونی که با تغییرات و تحولات سریع بینالمللی همراه شده و فرایند گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی را سببساز شده است، از کارآفرینی بهعنوان موتور توسعه اقتصادي یاد میشود که میتواند در رشد اقتصادي کشورها، ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی نقش مهمی را برعهده داشته باشد.
امروزه دیگر اقتصاد ملی جاي خودهرا به اقتصاد جهانی داده است و در این عرصه کشورهایی موفق خواهند بود که فرصتهاي شغلی را تنها به چارچوب جغرافیایی خود محدود نسازند، بلکه فضاي کاري وسیعی به وسعت جهان در ذهن خود داشته باشند.
اما واقعاً چه ابزار یا وسیلهاي میتواند چنین فضاي گستردهاي را فراهم سازد؟ فناوري اطلاعات و در راس آن اینترنت، پاسخ این سوال را بهآسانی داده است.
کاربردهاي گوناگون اینترنت طی دهه اخیر، سبب شده است تا این امکان ارتباطی فرضیهاي را که در گذشته با شکوتردید تحت عنوان »دهکده جهانی«همطرح میشد، امروز براي ساکنان زمین به واقعیتی ملموس تبدیل کند.
امکانات منحصربهفرد اینترنت، زمینهساز پیدایش شکل جدیدي از تجارت شد که امروزه بهنام تجارت الکترونیک شناخته شده است. انجام تعاملات تجاري بهصورت پیوسته و سهولت در پرداخت و دریافت وجوه سبب ایجاد تحولی شگرف در شکل و ماهیت تجارت شده است.
تمامی این امکانات و توانمنديها بهدست توانمند کسانی بهوجود آمدهاند که فکري خلاق و ذهنی بااستعداد داشتهاند. اینان کارآفرینان واقعی هستند زیرا نهتنها سبب خوداشتغالی و اشتغالزایی براي مجموعههاي انسانی وابسته به خودشان شدهاند بلکه میلیون-ها فرصت شغلی را نیز تنها با اتصال به اینترنت براي میلیونها نفر از ساکنان این کره خاکی، فراهم ساختهاند.
بنابراین، از یکسو با فناوري اطلاعات بهعنوان بستر اشتغالزاي جهانی روبهرو هستیم و از سوي دیگر با کارآفرینانی مواجه میشویم که هر روز فرصتهاي جدیدي را براي جویندگان شغل و کار در فضاي مجازي ایجاد میکنند.
این کارآفرینان طیف وسیعی را از ارائهکنندگان خدمات و محصولات در اینترنت تا برنامهنویسان و متخصصان فناوري اطلاعات در برمیگیرند.
بنابراین، اقتصاد دنیاي امروز بر پایه نوآوري، خلاقیت و استفاده از دانش بویژه دانش اطلاعات و ارتباطات استوار است. چنین اقتصادي را اقتصاد مبتنیبر دانش یا »اقتصاد دانشمحور«همینامند.
در این مقاله، از یکسو به تشریح مشارکت فناوري اطلاعات در کارآفرینی پرداخته میشود و از سوي دیگر تعامل دوسویه میان آنها، موردبررسی قرار میگیرد.
در پرتو مباحث مطرحشده، کوشش میشود تصویري روشن از توانمنديهاي بالقوه و بالفعل این فناوري در ایجاد فرصتهاي نوین شغلی ارائه شود. امید است مطالب مطرح شده در این مقاله بتواند در تصمیمسازيها و تدابیري که احتمالاً بهمنظور رفع مشکل بیماري اتخاذ خواهند شد، مورد بهرهبرداري قرار گیرد.
کارآفرینی چیست، کارآفرین کیست؟
کارآفرینی موضوعی است که از اواخر قرن بیستم موردتوجه محافل آموزشی کشورهاي جهان قرار گرفته است. بررسی تاریخ ادبیات کارآفرینی مؤید آن است که این واژه اولینبار در تئوريهاي اقتصادي و توسط اقتصاددانان ایجاد شده و سپس وارد مکاتب و تئوريهاي سایر رشتههاي علوم شده است.
»کانتیلون«هکه ابداعکننده واژه کارآفرینی است، کارآفرین را فردي ریسکپذیر میداند که کالا را با قیمت معلوم خریداري میکند و با قیمت نامعلوم میفروشد.
»جین بپنتیست سی«هکارآفرین را هماهنگکننده و ترکیبکننده عوامل تولید میداند، اما ویژگی خاصی را براي او در نظر نمیگیرد. بهبیانیدیگر، به فردي که عوامل تولید - زمین، نیروي کار و سرمایه - را براي تولید، تجارت یا ارائه خدمات ترکیب کند، »کارآفرین«ه و به کار او »کارآفرینی«هم گفته میشود.
یکی از دیگر تعاریف کامل و جامع کارآفرینی توسط »شومپیتر«هارائه شده است. وي در کتاب خود با عنوان »تئوري توسعه اقتصادي«ه بین مفهوم واژه نوآوري و اختراع تفاوت قائل شده و نوآوري را استفاده از خطرپذیري اختراع براي ایجاد محصول یا خدمت تجاري میداند.
از نظر وي، نوآوري عامل اصلی ثروت و ایجاد تقاضاست. بنابراین کارآفرینان مدیران یا مالکانی هستند که با راهاندازي واحد تولیدي –هتجاري از اختراع بهرهبرداري میکنند.
با توجه به تعاریف ارائه شده در این خصوص میتوان گفت کارآفرین کسی است که:
- کار و شغل ایجاد کند
- خوداشتغالی و دیگر اشتغالی ایجاد کند
- ارزش افزوده ایجاد کند
- محصولات با خدمات جدید بهوجود آورد
- خلاقیت و نوآوري کاربردي داشته باشد
- با خطرپذیري، فعالیتهاي تولیدي و اقتصادي انجام دهد
- نیازها را شناسایی و آنها را براورده سازد
- فرصتها را به دستاوردها تبدیل کند
- منابع و امکانات را بهسوي هدف هدایت کند
