بخشی از مقاله
خلاصه
روندکنونی جهانی شدن و تقاضای روزافزون ذینفعان از شرکتها برای پذیرش مسئولیتهای اجتماعی، آن ها را به درگیر شدن در مسئولیت اجتماعی تشویق میکند . در نتیجه جهانی شدن، شرکتها در کشورهای در حال توسعه مایل به حرکت به سوی بازارهای جهانی میباشند. از اینرو به منظور مقبولیت در بازارهای جهانی، مجبورند نشان دهند که در حال انجام مسئولیتهای اجتماعیشان هستند. بنابراین، در این پژوهش تاثیر مسئولیت اجتماعی بر بازده سهام شرکت، به عنوان مرجعی برای اتخاذ تصمیم سرمایه گذاران بررسی شده است. در این تحقیق اطلاعات مربوط به 127 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره ی زمانی 1390 تا 1394 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با توجه به نتایج بدست آمده تاثیر متغیرهای مسئولیت بشر دوستانه، مسئولیت اخلاقی، مسئولیت قانونی و مسئولیت اقتصادی بر بازده سهام تایید گردید.
کلید واژه ها: مسئولیت اجتماعی, مسئولیت بشر دوستانه ,مسئولیت اخلاقی, مسئولیت قانونی,مسئولیت اقتصادی,بازده سهام
.1مقدمه:
مفهوم حسابداری مسئولیت اجتماعی در اوایل دهه 60 میلادی توسط نویسندگانی از قبیل آندرسون1، موبلی 2 و لین اوس3 مطرح شد. مسئولیت اجتماعی شرکت شاخص مهمی برای اندازه گیری عملکرد شرکت و توانایی مدیریت است؛ و اخیراً به معیار جدیدی برای ارزیابی موفقیت شرکت و عاملی برای اتخاذ تصمیم سرمایه گذاران تبدیل شده است - مینگ، لی و هانگ4، . - 2016 همراه با رشد و توسعه واحدهای تجاری مختلف، مسائل و مشکلات جدیدی بوجود آمده که ناشی از عواقب و تاثیر فعالیت های واحد تجاری بر محیط زیست و اجتماع است - سیکا5،. - 2011 از طرفی موج رسوایی ها و فروپاشی مالی شرکتها و موسسات بزرگ در آغاز قرن بیست ویکم، بیانگر شواهدی از رویه های تجاری غیراخلاقی و غیرمسئولانه از بعد اجتماعی می باشد - حساس یگانه و برزگر، . - 1393 واحدهای تجاری درصورتی می توانند ایجاد ثروت، اشتغال و نوآوری کنند، بازار را تأمین نمایند، و فعالیت هایشان را تقویت کرده و رقابت شان را بهبود بخشند، که برای حفظ اجتماعی که خود در راه اندازی آن نقش اساسی داشته اند، همکاری کنند و از سوی دیگر جامعه نیز با فراهم کردن شرایط لازم به منظور کسب بازده توسط سرمایه گذاران و ایجاد اطمینان در ذینفعان از نبود فعالیت های غیرعادلانه، بسترهای مناسب توسعه و پیشرفت واحدهای تجاری را فراهم کند - ساندهو، کاپور6 ، - 2010، در نتیجه مسئولیت واحد تجاری نسبت به اجتماع هم برای خود واحد و هم برای اجتماع سودمند می باشد و منافع بالقوه آن می تواند منجر به بازده های سرمایه گذاری قابل توجه برای شرکت ها شود.
از جمله این منافع می توان به افزایش فروش و وفاداری مشتریان اشاره کرد، به گونه ای که شماری از مطالعات، به یک بازار درحال رشد و بزرگ برای تولیدات و خدماتی که از طریق شرکت های با مسئولیت اجتماعی بالا ایجاد شده است، اشاره می کنند - مینگ، لی و هانگ7 ، . - 2016 از سوی دیگر یکی از معیارهای اساسی برای تصمیمگیری در بازار سرمایه، بازده سهام میباشد. بازده سهام خود به تنهایی دارای محتوای اطلاعاتی است و بیشتر سرمایهگذاران بالفعل و بالقوه، در تجزیه و تحلیل مالی و پیش بینی ها، از آن استفاده مینمایند - قائمی و طوسی، . - 1385 بازده عبارت است از نسبت کل عایدی - ضرر - حاصل از سرمایهگذاری در یک دوره معین، به سرمایهای که برای بدست آوردن این عایدی در ابتدای دوره، مصرف گردیده است.
از آنجا که اهداف شرکت ، نوعفعّالیّت واحد تجاری و منافع آن باید در جهت کسب بازده هر چه بیشتر برای صاحبان شرکت به کار رود ، در این میان یکی از مهم ترین معیارهای سنجش عملکرد شرکتها میزان بازده منابع بکار گرفته شده در شرکت میباشد. از آنجایی که تغییرات در وضعیت مالی تغییرات در دارایی ، بدهی ، سرمایه و تغییرات در سرمایه در گردش خالص را نشان میدهد و این تغییرات در وضعیت مالی میتواند تأثیر بسزایی بر بازده سهام داشته باشد - سان و همکاران - 2010، لذا انتظار می رود مسئولیت اجتماعی شرکت بر بازده سهام شرکت تاثیر داشته باشد و شرکت هایی که مسئولیت اجتماعی خود را بهتر ایفا می کنند، بازده سهام بالاتری داشته باشند.
.2مبانی نظری و پیشینه پژوهش:
مطالعات خارجی :
بروئر و همکاران - 2016 - 8 در یک مطالعه بین المللی به بررسی رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکت، حمایت از سرمایهگذار و هزینه حقوق صاحبان سهام در بازه زمانی 2013-2002 پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد در کشورهایی که سطح حمایت از سرمایه گذار، بالا و قوی است و شرکتها در مسئولیت اجتماعی سرمایه گذاری می کنند، هزینه حقوق صاحبان سهام آنها کاهش می یابد. مینگ، لی و هانگ - 2016 - 9، در پژوهشی به بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر بازده صندوق های سرمایه گذاری در چین پرداختند. نتایج نشان می دهند که شرکت های با رتبه بندی اجتماعی بالا بازده بهتری نسبت به شرکت های با رتبه بندی پایین دارند.
سعیدی و همکاران - - 2014 ، در پژوهشی تحت عنوان، مسئولیت اجتماعی چگونه باعث استحکام عملکرد مالی می شود, به بررسی رابطه مستقیم بین مسئولیت اجتماعی در شرکت های بزرگ باعملکرد مالی پرداختند. نتایج نشان می دهد رابطه ای مثبت بین مسئولیت اجتماعی و عملکرد مالی وجود دارد . مین چانگ و هانگ هی - - 2014 ، در تحقیقی تحت عنوان مسئولیت پذیری اجتماعی و ارزش سهام شرکت ها ، رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی و ریسک سیستماتیک و همچنین عملکرد مالی Q - توبین - را بررسی کردند. نتایج نشان می دهد با تقویت مسئولیت اجتماعی ارزش سهام، عملکرد مالی نیز بهبود پیدا می کند، در حالی که با ضعیف شدن مسئولیت اجتماعی، ارزش سهام کاهش و ریسک سیستماتیک افزایش می یابد.
بورغسی و همکاران - 2014 - در پژوهش با عنوان "سرمایه گذاری در مسئولیت های اجتماعی: نوع دوستی و شهرت مدیران و منافع ذینفعان" به بررسی شرکتها و مدیران شرکتها پرداختند. آنها در پژوهش خود عنوان کردند که شرکتهای بزرگ، شرکتهای دارای جریان وجوه نقد آزاد بیشتر و هزینه تبلیغاتی بیشتر به فعالیتهای اجتماعی گرایش بالاتری دارند. هم چنین مدیران زن و جوان و شهرت طلب نیز نسبت به سایر مدیران به فعالیتهای اجتماعی علاقمند هستند و سرمایه گذاری های بیشتری در این زمینه دارند.
سی پتا و همکاران - - 2013 مقاله ای با عنوان اثر افشای اطلاعات مسئولیت اجتماعی شرکت بر عملکرد مالی و ارزش شرکت در صنعت بانکداری در بورس اوراق بهادار اندونزی ارائه کردند که نتایج آن نشان میدهد افشای اطلاعات مسئولیت اجتماعی شرکت بر اندازه گیری عملکرد مالی تأثیر می گذارد.
ساجیاس و همکاران - 2012 - در پژوهش خود تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر هزینه سرمایه پیش بینی شده، را در بازه زمانی 2003-2010 مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که شاخص های مسئولیت اجتماعی اثر کاهنده بر هزینه سهام عادی دارند. نتایج تحقیق جو هارجوت - 2011 - 10 6 نشان میدهند که مسئولیت اجتماعی شرکت دارای تاثیر مثبت بر ارزش شرکت است که با معیار Q توبین سنجیده شده است. همچنین کریستوتومو - 2011 - 117 دریافته است که رابطه منفی بین مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت وجود دارد.
