بخشی از مقاله
چکیده
خارشتر یا آدور - نام علمی Alhagi maurorum گیاهی است پایا از خانواده باقلائیان Papilionaceae یا Fabaceae از زیرخانواده باقالاها - Faboideae - و یکی از بنشنها بشمار میرود. نام دیگر آن علف ترنجبین است. میوه این خانواده ناشکوفا است. بوتههای آن نیمهدرختچهای و نیمه چوبی است که تا ارتفاع 50 تا 150 سانتیمتر میرسد . ساقههای آن سبزرنگ با خارهای تیز نوکزرد است. ادرارآور و ضد سیاهسرفه و تب و لرز است .کاسبرگ آن بدون کرک، زنگمانند و با پنج دندانه مثلثلی کوتاه نوک تیز است .دانههای آن در درون نیامک پهلوی هم قرار دارند. خارشتر از نظر پزشکی سنتی دارای طبع سرد است و برای رفع صفرا و سنگ کلیه و مثانه مؤثر است. خارشتر یکی از علوفههای خوراکی برای دامها بویژه بزها است.
این گیاه مقاوم به سرما و دارای ریشه عمیق است و به آب کمی نیاز دارد. خارشتر برای گیاهانی مانند غلات و چغندر به عنوان علف هرز بشمار میآید. هدف پژوهش حاضر تاثیر مکمل عرق خارشتر بر میزان چابکی دانش آموزان چاق دختر جوان -22 - - 18سال بود که به همین منظور از بین دانش آموزان 26 نفر به صورت تصادفی انتخاب و به دو گروه 13 نفری تجربی و کنترل تقسیم شدند. آزمودنیها در یک پیش آزمون در تست سارجنت شرکت نموده و پس از آن مقداری عرق خارشتر داده شد و مجددا تست سارجنت بعمل آمد. برای تشخیص همسانی و طبیعی بودن اطلاعات، از آزمون کولموگروف-اسمیرنف و برای بررسی اختلافات درون گروهی از tهمبسته و با آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. همچنین از آزمون t مستقل برای بررسی اختلاف بین گروهی استفاده گردید. نتایج این پژوهش داد مصرف مکمل عرق خارشتر تاثیری بر پرش سارجنت دانش آموزان دختر نوجوان ندارد .
واژگان کلیدی:خارشتر، دانش آموزان دختر جوان ،تست سارجنت
مقدمه
خارشُتُر یا آدور - نام علمی Alhagi - گیاهی است پایا از خانواده باقلائیان - Papilionaceae یا Fabaceae - از زیرخانواده باقالیها - Faboideae - و یکی از بنشنها بشمار میرود. نام دیگر آن علف ترنجبین است. میوه این خانواده ناشکوفا است. بوتههای آن نیمهدرختچهای و نیمهچوبی است که تا ارتفاع 50 تا 150 سانتی متر میرسد - . - 1 ساقههای آن سبزرنگ با خارهای تیز نوکزرد است ∗ .ادرارآور و ضد سیاهسرفه و تب و لرز است .کاسبرگ آن بدون کرک، زنگمانند و با پنج دندانه مثلثلی کوتاه نوک تیز است. دانههای آن در درون نیامک پهلوی هم قرار دارند.∗ خارشتر از نظر پزشکی پزشکی سنتی دارای طبع سرد است و برای رفع صفرا و سنگ کلیه و مثانه مؤثر است - - 2 .خارشتر یکی از علوفه های خوراکی برای دام ها بویژه بزها است .∗این گیاه مقاوم به سرما و دارای ریشه عمیق است و به آب کمی نیاز دارد.
خارشتر برای گیاهانی مانند غلات و چغندر به عنوان علف هرز بشمار می آید .ریشه های خارشتر گاه تا ژرفای 5 تا 7 متر هم میرسد . میوه آن را ترنجبینتَراَنگَبین - مینامند که به معنی عسل تر است. این گیاه در شورهزارهای ایران، عربستان، صحرای سینا، سوریه و هند و پاکستان تا ارتفاع 400 متری از سطح دریا میروید این متخصص گیاهان دارویی با بیان اینکه این گیاه مادهای به نام »ترنجبین »تولید می کند، اظهار کرد: بوتههای خارشتر، نیمه درختچهای و نیمه چوبی است که تا ارتفاع 50 تا 150 سانتیمترمیرسد؛ ساقههای آن سبز رنگ، با خارهای تیز و نوک زرد بوده و کاسبرگ آن بدون کرک و زنگ مانند و با پنج دانه مثلثی کوتاه نوک تیز است - . - 3 این متخصص اکولوژی گیاهان زراعی و دارویی ادامه داد: دانههای این گیاه دارویی درون نیام کپه روی هم قرار دارد؛ گونه مقاوم به سرما و دارای ریشه عمیق است و به آب کمی نیاز دارد .
امیرمرادی در خصوص خواص خارشتر خاطرنشان کرد: این عرق گیاهی در کاهش وزن موثر بوده و جوشانده آن مقوی و مسهل است و در درمان بیماریهای گوارشی مناسب است. پودر خشک خارشتر همراه با ماست در درمان بیماری سرطان مفید بوده و گرد کوبیده شده آن در درمان زخمها موثر است .این متخصص گیاهان دارویی تصریح کرد: از ساقه خشک شده گیاه خارشتر در تهیه ترنجبین استفاده میشود که به عنوان ملین و برای شیرین کردن طعم داروها به کارمیرود؛ همچنین نرم کننده سینه، خلط آور وتب بر است - - 4 .وی یادآور شد: ترنجبین، در حقیقت مادهای قندی است که مقدار زیادی ساکارز طبیعی دارد، به همین علت، طعمی شیرین داشته و بهعنوان طعمدهنده و شیرینکننده در صنایع داروسازی کاربرد دارد .
امیرمرادی اظهار کرد: در گذشته، در خراسان و یزد به صورت سنتی از آن قند تهیه میکردند و هماکنون نیز در صنعت ساخت گز مورد مصرف قرار میگیرد .وی ادامه داد : ترنجبین، در طب سنتی رایج بوده و طبع آن کمی گرم و تر است واز آن به عنوان ملیِن، مسهل صفرا، تب بر، خنک کننده، رافع سرفه، رافع زردی، برطرف کننده یبوست، برطرف کننده درد سینه، رافع عطش و تبهای گرم استفاده می شود این متخصص گیاهان دارویی گفت: آب مقطری که از سرشاخه این گیاه به دست میآید، ادرار آور است و برای دفع سنگ کلیه و سیاه سرفه کودکان استفاده میشود . وی با بیان اینکه از عرق خارشتر جهت دفع سنگ کلیه استفاده میشود، افزود: نوشیدن سه لیوان عرق خارشتر در روز، موجب رفع رسوبات و جلوگیری از سنگ کلیه میشود - - 5 .
امیرمرادی با اشاره به موارد منع مصرف این گیاه دارویی، بیان کرد: بیماران مبتلا به حصبه، اسهال خونی، بواسیر، خون ادراری و آبله از خوردن ترنجبین خودداری کنند؛ همچنین ترنجبین برای طحال و اشخاص گرم مزاج مضر است ترنجبین طبق نظر حکمای طب سنتی گرم، ولی در عین حال تر است .ملین و مسهل است. دوز مصرفی ترنجبین به عنوان ملین بر حسب سن بیمار بین 10 تا 70 گرم است که با کمی آب مصرف می شود. این گیاه اگر در مقدار کم خورده شود، ملین و اگر به مقدار زیاد مصرف شود، مسهل است - - 6 .در تسکین سرفه و درد سینه موثر است . برای تسکین عطش و تب مفید است. خوردن ترنجبین با آب پنیر برای اخراج اخلاط سوخته، با ماءالشعیر برای دفع اخلاط گرم، با کره برای باز کردن ادرار - در مواردی که ترشح ادرار بند می آید - مفید است .
خاصیت ضدعفونی کنندگی خوبی دارد و میکروب ها را از بین می برد، به همین دلیل برای درمان بیماری های عفونی مفید است. اگر ترنجبین با آب زیره خورده شود، برای دفع صدای شکم که با تب خفیفی توام باشد، نافع است .جوشانده آن معرق است .مالیدن روغن برگ های آن برای روماتیسم خیلی نافع است .گل های آن برای بواسیر مفید است .عرق گیاه ترنجبین اگر مدتی کم کم خورده شود، برای دفع سنگ کلیه و مثانه تا حدودی مؤثر است. درختچهای کوچک و گسترده روی زمین که بلندی آن از نیم متر تا یک متر وخاردار است و کرکهای تیزی دارد. غلاف میوهی آن کرکدار، کمی ضخیم و خمیده و اسفنجی است و تخمدان آن پوشیده از تارهای ابریشمی است. میوهای بندبند با ظاهری منظم دارد که ریشه ای آن بسیار عمیق میشود تا به آب برسد .دانه های آن در ابعاد ارزن و به رنگ سرخ است.
از این گیاه مادهی قندی به نام »ترنجبین« به خارج ترشح می شود. که خاصیت داروی دارد و این گیاه به فراوانی در حاشیه کویر خوروبیابانک میروید فصل گلدهی ان در شهرستان خورویبانک اردیبهشت ماه است عسل ان اگر با گلهای دیگر همراه نباشد سفید رنگ می باشد.این گیاه بصورت خودرو در بیرون وحاشیه کویر میروید - . - 7 عسل این گیاه که در هوای پاک کویر برداشت میشودو هیچ گونه سمپاشی روی ان نجام نمیشود کاملاارگانیک میباشد. پس از این توضیحات بر آن آمدیم که تاثیر این عرق گیاهی در فعالیت های ورزشی مورد ارزیابی قرار دهیم.
روش شناسی
روش پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل انجام شد. نمونه پژوهش بر روی 26 نفر از دانش آموزان پسر جوان شهر شیراز بود که در 2 گروه 13 نفری قرار گرفتند. - 13 نفر هوازی و 13نفرکنترل - که هر کدام پس از دوره های تمرین تحت بررسی قرار گرفت. نحوه انتخاب دانش آموزان به این صورت بود که براساس روشنمونه گیری تصادفی، اسامی دانش آموزان در کیسه مخصوص قرعه کشی قرار گرفتند و از بین آنها به صورت تصادفی نام افراد را بیرون کشیدیم و در گروه های دو گانه تجربی با میانگین - سن 20/05 ± 1/ 3 سال، وزن54/10 ±4/42 کیلوگرم و قد 6/2 - 161/53 سانتی متر - و گروه کنترل - سن 19 / 92 - 1/7 سال و وزن 4/32 60/55 - کیلوگرم و قد 5/7 161/53 - سانتی متر - قرار گرفتند .
در ابتدا آزمودنیها نسبت به تکمیل پرسشنامه سلامت وپزشکی ورضایت نامه اقدام کردند.از گروه تجربی تست سارجنت گرفته شد و رکورد آنها ثبت شد وسپس صرفا به گروه تجربی یک فنجان عرق خارشتر در قالب شربت تهیه شد و به آنها داده شد. و چهارساعت بعد مجددا از آنها تست بعمل امد و رکورد ثبت شد. برای برای تشخیص همسانی و طبیعی بودن اطلاعات، از آزمون کولموگروف- اسمیرنف و برای بررسی اختلافات درون گروهی از tهمبسته و با آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. همچنین از آزمون t مستقل برای بررسی اختلاف بین گروهی استفاده گردید.
یافته ها
جدول .1 تغییرات میانگین و انحراف معیار متغیر پرش سارجنت العمل در مراحل مختلف مراحل متغیر وگروه پیش آزمون پس آزمون پرش سارجنت انحراف معیار- میانگین انحراف معیار- میانگین
