بخشی از مقاله
کوفتگی عضلانی تاخیری ،معمولا پس از انجام فعالیت غیرمعمول برونگرا روی می دهد و سبب کاهش کارایی و عملکرد ورزشی می شود .درمان های متعددی جهت پیشگیری و درمان این عارضه شایع در ورزش پیشنهاد شده است ولی تاکنون روش موثری یافت نشده است .این مطالعه با هدف بررسی اثرات مصرف خوراکی زعفران در طی دوازده روز برای پیشگیری از نشانه های عملکردی کوفتگی عضلانی تاخیری انجام شد.تعداد 30 پسر والیبالیست سالم و فاقد علائم کوفتگی عضلانی آکادمی والیبال تربت حیدریه با دامنه سنی15تا18سال به طور تصادفی به 15نفر گروه تجربی و 15 نفر گروه کنترل در ازمون های پزوهش شرکت کردند. از روش آماری آنالیز واریانس با اندازه های مکرر برای تغییرات درون گروهی و از t مستقل برای اختلاف بین گروه ها استفاده شد. در اثر استفاده از زعفران و ایجاد کوفتگی 4×20 - تکرار با 801RM٪ و سه دقیقه استراحت بین ست ها - اثر آن بر چهار متغیر نیروی ایزوتونیک پرس پا، درد ادراکی، دامنه حرکتی زانو و اندازه محیط ران در فواصل زمانی مختلف - بلافاصله، 24، 48 و72 ساعت - سنجیده شد.نرمال بودن توزیع داده های پیش آزمون با استفاده از آزمون های کولموگروف -اسمیرونوف و شایپروویلک انجام گرفت.این آزمون ها توزیع نرمال داده های دو گروه را در مرحله پیش آزمون نشان دادند. درتحقیق حاضر برای تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS نسخه 16 استفاده شد. نتایج تحقیق نشان دادکه مصرف دوازده روزه زعفران دامنه حرکتی زانو و اندازه محیط ران در فواصل زمانی24، 48 و 72 ساعت تأثیر گذار بود . - P<0/05 - اما بین هیچ یک ازمتغیرها در فاصله زمانی قبل و بلافاصله بعد از ایجاد کوفتگی، تغییر معنی داری حاصل نشد . - p > 0/05 - تغییرات درد ادراکی و نیروی ایزوتونیک پرس پا در همه فواصل زمانی معنی دار بوده است . - P<0/05 -
آسیب عضلانی ناشی از ورزش پدیده ای است که در همه فعالیت های ورزشی دارای انقباض برونگرا مشترک است. به طور کلی آسیب های عضلانی می تواند هم توسط ورزش های ایزومتریک و هم توسط ورزش های برون گرا و درون گرا رخ دهد. با این حال نتایج مطالعات نشان می دهد که ورزش های برون گرا در مقایسه با ورزش های ایزومتریک و درون گرا ،منجر به آسیب عضلانی بیشتری می شوند.آسیب عضلانی منجر به اختلال در ساختار عضله می شود که مهم ترین علامت آن کوفتگی عضلانی تأخیریٌ - DOMS - است - آسمپکا و همکاران،-2013کاکبوم و همکاران ، - 9 - . - 2012 کوفتگی عضلانی تاخیری یکی از صدماتی است که گاه موجب دور شدن افراد مبتدی و حتی ورزشکاران حرفه ای از محیط ورزشی می گردد. کوفتگی عضلانی تأخیری - DOMS - معمولاً بعد از فعالیتهای عضلانی متوسط، شدید و طولانی مدت و نیز تمریناتی که بیشتر شامل انقباضات برونگراست ایجاد میشود درد و گرفتگی عضلانی معمولاً بیست و چهار تا چهل و هشت ساعت بعد از فعالیت به اوج رسیده و حداکثر 5 تا 7 روز پس از آن از بین میرود - لین و همکاران ، - 10 - . - 2005
ازجمله علائم کوفتگی عضلانی تأخیری میتوان به سفتی عضله، تورم و التهاب، کاهش دامنهی حرکتی مفاصل، کاهش قدرت عضلانی، آسیبهای میکروسکوپی عضله، افزایش غلظت آنزیمهای کراتین کیناز ٌ - CPK - و لاکتات دی هیدروژنازٍ - LDH - در سرم و پلاسما ،افزایش میوگلوبین در خون و ادرار ،هیدروکسی پرولین و هیدروکسی لیزین ،افزایش کراتینین و نیز افزایش آمینوترانسفرازها در خون ونیز افزایش واکنشهای التهابی اشاره نمود - نونان و همکاران ، - 11 - - 2010از طرف دیگر افزایش رده های مختلف گلبول های سفید خون،به ویژه کاهش مونوسیت ها همراه با افزایش ماکروفاژها و نیز افزایش شاخص های التهابی مانند سیتوکین ها و افزایش استرس اکسیداتیو که محصولات جانبی رادیکال های آزادند در عارضه کوفتگی عضلانی مشاهده می شود - نونان و همکاران ، - 11 - . - 2010 در کوفتگی عضلانی تاخیری درد از نوع درد آهسته است و احساس درد احتمالا از طریق فشار به عنوان محرک مکانیکی درد برروی گیرنده های حساس به فشار اعمال شده و سبب تحریک تولید مواد شیمیایی مختلف دردزا مانند برادی کینین ،سروتونین ،یون های پتاسیم ،هیستامین ،آنزیم های پروتئولیتیک ،اسیدها ،استیل کولین،یون هیدروژن،آدنوزین،پروستاگلاندین ها و ماده Pکه پیام های درد را از اعصاب حسی منتقل می کند،می شوند و حساسیت پایانه های درد را افزایش می دهند و بدین طریق سبب احساس درک درد می شوند، از جمله راهکارهای پیشگیری DOMSمی توان به افزایش تدریجی فشار تمرین و پرهیز از فعالیت های ناآشنا ،تکرار فعالیت مورد نظر جهت بروز روند سازگاری و نیز کاهش فعالیت های عضلانی برون گرا اشاره کرد.
والیبال یکی از محبوب ترین ورزش ها در جهان به شمار می رود به طوری که با توجه به گروههای مختلف سنی ،حدود 800 میلیون
نفر به تمرین والیبال مشغول هستند .مشارکت جوانان در والیبال رشد افزونی داشته است به طوری که باعث افزایش نگرانی درباره گسترش آسیب های ورزشی ناشی از فعالیت های ورزشی والیبال شده است - واندرلی و همکاران ، - 12 - - 2013از طرفی میزان آسیب در والیبال تقریبا با ورزش های دارای برخوردهای فیزیکی برابری می کند ،که علت آن استفاده بیش از حد از عضلات برخی اندام ها می باشد - رحیمیان مشهد و همکاران ،. - 1 - - 1389 تحقیقات نشان می دهد که پس از انجام هر مسابقه والیبال ،منابع فسفاژنی بدن ورزشکار تخلیه می شود چرا که حرکات و مهارت های جهشی و پرشی در این رشته ورزشی جزء جدایی ناپذیر آن است و بدون توانایی های انفجاری ،موفقیت در والیبال امکان پذیر نیست - - 2 از این رو ورزشکاران این رشته تمرینی تحت عنوان تمرینات پلایومتریک به منظور افزایش قدرت،توان انفجاری عضلات و اجرای بهتر پرش عمودی استفاده می کنند،و از آنجایی که تمرین پلایو متریک دارای یک جزء انقباض برون گرا هستند - میلر و همکاران ، - 13 - . - 2006در اغلب اوقات موجب کوفتگی و آسیب عضلانی می شوند.افزایش کوفتگی عضلانی پس از فعالیت های پلایومتریک در پژوهش های زیادی گزارش شده است - توقاس و همکاران ،-2008مارگینسون و همکاران ،. - 14 - - 2005 بنابراین محققین همواره به دنبال پیدا کردن راهکارهایی برای جلوگیری از آسیب بیشتر و افت عملکرد ورزشکاران بوده و هستند .
راهبردهای گوناگون در جهت کمک به کاهش میزان کوفتگی عضلانی بررسی شده اند که از بین آنها می توان به کشش،ماساژ،سرمادرمانی ،اولتراسوند،هومیوپاتی ، بحث تجویز داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی َ - NSAID - مانند ایبوپروفن، استامینوفن، آسپرین، دیکلوفناک و یا داروهای استروئیدی 2 مانند دگزامتازون و هم چنین مصرف مکمل های غذایی مانند ویتامین E و C و آل کارنیتین اشاره کرد .از طرفی اخیرا به دلیل اثرات نامطلوب مکمل های شیمیایی ،ضرورت جایگزین مواد و ترکیبات طبیعی به جای مواد شیمیایی ،اخیرا موجب شده است توجه پژوهشگران و متخصصان علوم ورزشی به استفاده از مکمل های گیاهی معطوف شود - هربولد و همکاران ، - 15 - . - 2004 همچنین در طب سنتی ایران ،به ویژه دانشمند و پزشک بزرگ - ابوعلی سینا - استفاده از این گیاه را به عنوان دارو بسیار توصیه کرده اند - پریمکومار و همکاران ، - 16 - . - 2003ترکیبات کلی گیاه زعفران با رطوبت %10،%12 پروتئین ،%5پربی ،%5مواد معدنی شامل - سدیم ،پتاسیم ،منیزیم،فسفر ،روی و آهن - ،5درصد فیبر خام و 63 درصد کربوهیدرات می باشدو از مهم ترین ترکیبات شیمیایی زعفران به کروستین ،پیکروکروستین و سافرانال اشاره کرد. در مطالعه حاظر با بررسی صدمات ورزشی کوفتگی عضلانی که به دو گونه حاد و تاخیری می باشد پرداخته تا بهترین شیوه ها جهت کاهش آسیب های عضلانی وهمچنین عملکرد عضلانی شناسایی و مورد استفاده قرار گیرد.بنابراین مطالعه در این خصوص جهت شناسایی این شیوه ها ضروری می باشد.
.2 روش بررسی
هدف از پژوهش حاضر، مقایسه تاثیر مصرف دوازده روزه مکمل زعفران بر عملکرد عضلانی و نشانگان کوفتگی در پسران جوان والیبالیست. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش نیمه تجربی می باشد. جامعه آماری مورد استفاده در این پژوهش، کلیه پسران آکادمی والیبال تربت حیدریه بودند که در محدوده سنی 15 تا 18 سال قرار داشتند . تعداد 15 نفر پسر والیبالیست گروه تجربی و15 نفر به عنوان گروه کنترل در آزمونهای پژوهش شرکت کردند. مدت 12 روز در حضور محقق ،هر آزمودنی یک کپسول رابا 250 میلی لیتر مصرف نمودند
.3 روش اجرا
بعد از تکمیل رضایت نامه کتبی از داوطلبین اخذ شد و پرسشنامههای استاندارد سلامت و میزان فعالیت بدنی توسط آزمودنی ها تکمیل شد.استفاده از کپسول های زعفران و دارونما یک دوره ی دوازده روزه بود که مقدار 300 میلی گرم پودر زعفران و لاکتوز در کپسول های هم رنگ و هم شکل قرار داده شد.آزمودنی های گروه تجربی 9 روز قبل و سه روز بعد از ایجاد کوفتگی عضلانی روزانه عدد کپسول حاوی 300 میلی گرم پودر زنجبیل و گروه کنترل روزانه 1 عدد کپسول حاوی 300 میلی گرم ماده بی اثر لاکتوز را مصرف کردند.به منظور نظارت بر مصرف کپسول ها در ساعت 5 بعد ظهر و به مدت 12 روز در حضور محقق ،هر آزمودنی یک کپسول رابا 250 میلی لیتر مصرف نمودند.به منظور کنترل عوامل مزاحم و مداخلهگر از تمامی آزمودنیها خواسته شد تا در طول دوره تحقیق تا حد امکان از هیچ دارویی استفاده نکنند.قبل از دوره مصرف زعفران آزمون های عملکردی و بیوشیمیایی انجام شد و این آزمون ها 48،24و72 ساعت پس از ایجاد کوفتگی تگرار گردید. آزمودنی ها در چهار نوبت و هر نوبت با 20 تکرار و سه دقیقه استراحت بین هر نوبت ،تمرین پرس پا را با وزنه های معادل 80 درصد یک تکرار بیشینه ایزوتونیک انجام دادند. یک هفته بعد از مصرف کپسول ها، آزمودنیها رأس ساعت 4 بعد از ظهر در سالن بدنسازی حاضر شدند. ابتدا به مدت 15 دقیقه تحت نظر آزمون گیرنده حرکات گرم کردن ویژه را انجام دادند. سپس از تمرین ویژه ایجاد کوفتگی عضلانی با استفاده از دستگاه پرس پاٌ با وزنههایی معادل با 80 درصد یک تکرار بیشینه استفاده شد. آزمودنیها در 4 نوبت و هر نوبت 20 تکرار با فاصله سه دقیقه استراحت
