بخشی از مقاله
چکیده :
گیاه بابونه گیلانی - Anthemis gilanica - ، از گیاهان دارویی متعلق به تیره Asteraceae بوده و در شمال ایران پراکنش دارد. میدان مغناطیسی یکی از تنش های غیرزیستی بوده که می تواند روی رشد و نمو ارگانیسم های زنده تاثیر داشته باشد. امروزه توجه زیادی به اثرات زیستی این میدانها شده است و به عنوان یک تکنیک در مطالعات زیستی از جمله تغییر رشد سلولهای گیاهی، درصد جوانه زنی بذر و متابولیتهای ثانویه استفاده میگردد.
در این پژوهش به منظور پیدا کردن راهکاری برای افزایش خاصیت دارویی بابونه، بذر و کالوسهای گیاه بابونه در محیط موراشیگ و اسکوگ - MS - تحت شدت های مختلف میدان مغناطیسی 0 - ، 2، 4 و 6 میلی تسلا - برای مدت یک ساعت قرار گرفتند و بعد از یک ماه جهت آنالیزهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برداشت شدند.
نتایج نشان داد که میدان مغناطیسی در 4 میلی تسلا منجر به افزایش معنی دار وزن تر، وزن خشک، طول ساقه و ریشه شد . - 3 0.05 - میدان مغناطیسی منجر به افزایش معنی دار محتوای آنتوسیانین، فنل کل و فلاونوئید نسبت به نمونه شاهد شد و بالاترین مقدار در تیمار 4 میلی تسلا مشاهده شد. بنظر می رسد میدان مغناطیسی در شدت مناسب می تواند به عنوان راهکاری برای تقویت رشد و محتوای داروئی گیاه بابونه باشد.
.1 مقدمه:
آنتوسیانین ها رنگدانه های محلول در آب هستند که از فلاونوئید ها در طول مسیر شیکمیک اسید مشتق می شوند و در تمام بافت های گیاه یافت می شوند. مراحل نموی خاص به طور موقت، ممکن است بوسیله ی تعدادی از عوامل محیطی مانند نور مرئی و UVB، سرما و تنش آب، محرک آنتوسیانین ها باشد. چون آنها محرک نور هستند، دانشمندان می گویند باید یک عملکرد حفاظت نوری داشته باشند. سطح زیمایه های پاداکساینده مانند افزایش اندک سوپراکسیددیسموتاز با کاهش تولید آنتوسیانین ارتباط دارد
ترکیبات فنولی دامنه ی وسیعی از مواد گیاهی را تشکیل می دهند که همگی دارای یک حلقه آروماتیک هستند که یک یا چند گروه هیدروکسیل دارند
ترکیبات فنولی دامنه ی وسیعی از مواد گیاهی را تشکیل می دهند که همگی دارای یک حلقه آروماتیک هستند که یک یا چند گروه هیدروکسیل دارند
ترکیبات فنولی عملکرد های متفاوتی در گیاه دارند. به عنوان افزاینده در متابولیسم فنیل پروپانوئید و مقدار ترکیبات فنولی در شرایط محیطی مختلف موقعیت های تنشی قابل مشاهده است.
نقشی که فلاونوئید ها در پاسخ به تنش ایفا می کنند به صورت اندک شناخته شده است. شواهد عملکرد فیزیولوژیکی متفاوتی را برای این ترکیبات در پاسخ به تنش نشان می دهند
فلاونوئید ها عملکرد اساسی در تولید مثل بوسیله به خدمت گرفتن حشرات گرده افشان و پراکندگی دانه دارند همچنین مسئول ظاهر شدن رنگ بیشتر گونه های گیاهی در پاییز هستند که اخیرا این عمل برای حفاظت از تخریب یاخته های برگ در برابر اکسیداتیو نوری عنوان می کنند در نتیجه افزایش بهره وری از مواد غذایی در طول پیری است
.2 مواد و روش ها:
.1-2 وزن تر و خشک، طول ساقه و ریشه:
یک ماه پس از اعمال تنش میدان مغناطیسی بر روی بذر و کالوس ریشه گیاه Anthemis gilanica که در محیط کشت قرار داشت، با سه بار تکرار نمونه هایی از بین گیاهچه ها انتخاب شد. وزن تر، وزن خشک، طول ساقه و طول ریشه آنها اندازه گیری شد. برای اندازه گیری وزن خشک گیاهچه ها به مدت 24 ساعت در دمای 25 درجه ماندند تا به طور کامل آب خود را از دست دهند.
.2-2 عصاره گیری گیاه:
.1-2-2 عصاره متانولی:
یک ماه پس از اعمال تنش میدان مغناطیسی بر روی بذر و کالوس ریشه گیاه Anthemis gilanica که در محیط کشت قرار داشت، جمع آوری این گیاه انجام و در فریزر -70 نگهداری شد. عصاره متانولی هر کدام از نمونه ها به روش مارینوا [4] تهیه شد. عصاره حاصل بصورت محلول در یخچال -4 درجه سانتی گراد نگهداری شد.
.2-2-2 عصاره متانول اسیدی:
پس از جمع آوری مقداری از بافت تر به همراه محلول متانول اسیدی که توسط اسید کلریدریک تولید شده، به روش وگنر [7]تهیه شد. این عصاره در تاریک و به مدت 24 ساعت در دمای اتاق قرار داده شد.
.3-2 سنجش ها:
.1-3-2 سنجش محتوای فنول و فلاونوئید:
برای تعیین محتوای فنولی کل عصاره، محلول عصاره گیاه مورد نظر در متانول با غلظت 10 میلی گرم بر میلی لیتر با محلول واکنشگر فولین دنیس و سدیم کربنات 7 درصد در لوله آزمایش مخلوط گردید و بعد از یک ساعت و سی دقیقه نگهداری در دمای اتاق و محل تاریک جذب نمونه ها توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 765 نانو متر خوانده شد و در نهایت مقدار فنول کل بر اساس منحنی استاندارد گالیگ اسید بر حسب میلی گرم بر گرم بافت تر نمونه با سه بار تکرار محاسبه شد.
برای اندازه گیری محتوای فلاونوئیدی عصاره، محلول عصاره گیاه مورد نظر در متانول با غلظت 10 میلی گرم بر میلی لیتر با محلول پتاسیم استات 1 مولار و آمونیوم کلرید 10 درصد در لوله آزمایش مخلوط و با متانول 80 درصد و آب دو بار تقطیر، آن را رقیق نمودیم . بعد از 30 دقیقه در دمای آزمایشگاه و محیط تاریک جذب نمونه ها توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 415 نانومتر خوانده شد و در نهایت مقدار فلاونوئید کل بر حسب منحنی استاندارد گالیگ اسید بر حسب میلی گرم بر گرم بافت تر نمونه با سه بار تکرار اندازه گیری شد.
.2-3-2 سنجش محتوای آنتوسیانین:
برای اندازه گیری محتوای آنتوسیانین باید جذب روشناور عصاره ها را توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 550 نانومتر خواند و در نهایت محتوای آنتوسیانین با استفاده از فرمول زیر به صورت ماکروگرم در گرم بافت تر گیاه محاسبه می گردد.
که در آن A عدد جذب به دست آمده از دستگاه اسپکتروفتومتر ، ظریب خاموشی برابر با 33000، b قطر کووت است که برابر با 1 سانتی متر و در نهایت c که غلظت نمونه را نشان می دهد.
.4-2 نتایج و بحث روی نتایج:
.1-4-2 بررسی میزان رشد گیاهچه ها:
نتایج حاصل از بررسی وزن تر و خشک، طول ساقه و ریشه گیاهچه های بابونه گیلانی نشان داد که میدان مغناطیسی تا 4 میلی تسلا باعث افزایش رشد می شود. اما افزایش میزان میدان مغناطیسی بر روی رشد گیاهچه ها اثر معکوس گذاشته و به طور معنی داری رشد گیاهچه را کاهش می دهد.
.2-4-2 بررسی محتوای فنولی و فلاونوئیدی عصاره گیاه:
نتایج حاصل از عصاره متانولی گیاه بابونه گیلانی نشان داد که محتوای ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی در کالوس ها بالاتر از مقدار آنها در گیاهچه ها است. مقدار محتوای ترکیبات فنولی در گیاه بابونه تحت تنش بیشتر از ترکیبات فلاونوئیدی آن است . ترکیبات فنلیک دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی بوده و از سلول ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می نماید. 2742,4 میلی گرم در گرم عصاره گیاه بابونه بیانگر آن است که از عصاره این گیاه می توان به عنوان دارو های حفاظت کننده در برابر تنش اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد استفاده نمود.
نمودار - 1 تاثیر سطوح مختلف میدان مغناطیسی بر محتوای فنول کل گیاهچه و کالوس گیاه بابونه گیلانی
