بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر بمنظور بررسی اثر عصارهي متانولی ریز جلبک اسپیرولینا - Spirulina platensis - بر شاخصهاي رشد - بقا، نرخ رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی، فاکتور وضعیت - ، ماهی قزل آلايرنگین کمان - - Onchorhynchus mykiss، صورت گرفته است. تعداد ٠۵١ قطعه ماهی قزل آلاي رنگین کمان با میانگین وزنی ١٣-١٢ گرم به طور تصادفی به پنج تیمار با سه تکرار تقسیم شده - هر تکرار حاوي 10 قطعه ماهی - و پس از دو هفته سازگاري، به مدت 60 روز براي انجام آزمایش، نگهداري و غذادهی گردیدند .
گروهها با عصارهي متانولی ریز جلبک اسپیرولینا حاوي 250، 500، 1000 و 2500 میلیگرم بر کیلوگرم غذا به مدت دو ماه تغذیه شدند.
نتایج حاصل نشان داد تیمار تغذیه شده با میزان 250 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره جلبکی بالاترین میزان وزن نهایی و کمترین میزان ضریب تبدیل غذایی را داشته است. در حالیکه تیمار دریافت کننده بیشترین میزان عصاره، بطور معناداري رشد نهایی کمتري نسبت به سایر تیمارها نشان داد. ضریب تبدیل غذایی و نرخ بازماندگی در تیمار شاهد کمتر بود. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از عصاره ریزجلبک اسپیرولینا در غذاي ماهی قزل آلاي رنگین کمان در رشد بویژه کاهش ضریب تبدیل غذایی موثر است.
-1 مقدمه
ریزجلبکها درابتداي زنجیره غذایی آبزیان قرار دارند و از ضروریات غذایی سالنهاي تکثیر آبزیان مختلف دریایی از جمله دوکفهايها، نرمتنان، مراحل لاروي سخت پوستان و لارو برخی ماهیها میباشند .
در بررسیهاي انجام شده ریز جلبکها منابع غنی از ویتامین، مواد معدنی، محصولات دارویی و آنتی بیوتیکها، اسیدهاي چرب، پروتئین و رنگدانهها معرفی گردیدهاند. داشتن ویژگیهاي نظیر تنوع گونهاي و فراوانی بالا، قابلیت رشد در محیطهاي مختلف با شرایط متفاوت، پرورش آسان، رشد سریع، تولید زیست توده و قابلیت تولید ترکیبات زیست فعال، اهمیت و ضرورت استفاده از جلبک ها را بیش از پیش نشان می دهد
اسپیرولینا پلاتنسیس حاوي %42-63 پروتئین، شامل اسیدهاي آمینههاي ضروري، ایزولوسین، لوسین، لیزین، متیونین، فنیل آلانین، ترئونین، تریپتوفان و والین در زیست توده بوده و همچنین ویتامینهاي گروه - Bریبوفلاوین، سیانوکوبالامین، تیامین و اسیدنیکوتنیک - ، اسیدهاي چرب ضروري - اسیدگامالینولنیک و اسیدلینولئیک - ، رنگدانهها - فیکوسیانین و کلروفیل - a و کارتنوئیدها و رنگدانههاي آنتیاکسیدانی نظیر بتاکاروتن میباشد
از اسپیرولینا به عنوان "غذایی براي آینده" یاد شده است زیرا قابلیت سنتز به صورت مواد غذایی متراکم با کیفیت بالا را داشته و نسبت به سایر جلبکها کارآیی بیشتري دارد Henrikson, - . - 2000 مصرف ریز جلبک ها به عنوان یک محصول طبیعی و سالم با اثرات مثبت در حال افزایش است. استفاده از عصاره جلبک به عنوان افزودنی غذایی فواید زیادي دارد از جمله: افزایش کیفیت، سلامت و خوش طعم شدن غذا، افزایش رشد وایمنی در آبزیان، افزایش تولید شیر در دامهاي اهلی وغیره - . - Chojnacka et al., 2012 عصاره ریزجلبکی به عنوان نسل دوم فراورده هاي ریز جلبکی مطرح گردیده
افزودن پودر اسپیرولینا در مرحله لاروي میگوي وانامی - - Peneaus vanami و میگوي سفید - - Liptopeneaus schmitti با درصدهاي مختلف وهمراه سایر غذاهاي استفاده شده، آثار مثبت در شاخص رشد، تغذیه اي، و بازماندگی آنها داشته است -
در جیره غذایی کپور معمولی گونههاي مختلف اسپیرولینا بعنوان منبع پروتئینی، جایگزین پودر ماهی گردید. به طوري که جایگزینی ۵٢% پودر جلبک با %٨٠ پودر ماهی سبب رشد مساوي و حتی بیشتر شد - Seval . - Sandbank and Hepher., 1978 و همکاران در سال ٢٠١٠، پس از بررسی اثر نسبتهاي مختلف اسپیرولینا به عنوان مکمل غذایی در رشد و ضریب تبدیل غذایی در ماهی گوپی - Poecilia reticulata - گزارش کردند که استفاده از اسپیرولینا به میزان ۴ درصد در جیره غذایی گوپی، تاثیر مثبتی بر رشد و ضریب تبدیل غذایی دارد. همچنین اضافه نمودن عصاره جلبک قرمز - - Pyropia yezoensis به جیره غذایی کفشک ماهی زیتونی - - Paralichthys oivaceus منجر به افزایش رشد شده است
اگرچه مطالعات مربوط به جایگزینی پودر میکروجلبکها بسیار متنوع میباشد اما تا بحال مطالعهاي در خصوص عصاره میکروجلبکها از جمله اسپیرولینا در جیره ماهی قزلآلايرنگینکمان صورت نگرفته است، لذا در این مطالعه تاثیر عصاره جلبکی اسپیرولینا روي بچه ماهی قزلآلاي رنگینکمان، مورد ارزیابی قرار گرفته است که به عنوان یکی از با ارزشترین ماهیان اقتصادي و مهمترین گونه سردآبی در صنعت آبزي پروري کشور میباشد و تلاش در جهت بهبود شاخصهاي رشد و افزایش قدرت ایمنی این ماهی در برابر بیماريهاي متعدد حائز اهمیت میباشد.
مواد و روشکار
شرایط پرورش
به منظور انجام آزمایش، تعداد ٠۵١ عدد بچه ماهی قزلآلاي رنگین کمان - با وزن اولیه 12 - 13 گرم - از مرکز تکثیر وپرورش ماهیان سردآبی قزل سرا واقع در شهر آمل تهیه شد و به سوله پرورش آبزیان موسسه آموزش عالی خزر محمودآباد منتقل گردید. بچه ماهیان در ۵١ عدد تانک مدور فایبرگلاس ١٠٠ لیتري - ١٠ عدد در هر تانک - ، مجهز به یک خروجی و یک ورودي بصورت آب در جریان، توزیع شدند. ابتدا ماهیان به مدت دو هفته با غذاي شاهد بمنظور سازگاري با محیط آزمایش، غذادهی شدند، سپس بچه ماهیان به مدت 8 هفته پرورش داده شدند. غذادهی بصورت دستی در حد سیري ظاهري در چهار نوبت در شبانه روز - ساعات ٨، ١٠، ١٢، ۶١ - انجام گرفت. در طول دوره پرورش دما، اکسیژن محلول و pH به ترتیب °C ٣ 9/5±، 8/5 - میلیگرم بر لیتر - و ٨-٧ اندازهگیري شد. بهمنظور حفظ کیفیت آب در مخازن هر روز قبل از غذادهی در صبح باقیماندههاي غذا و مدفوع در کف مخزن خارج گردید.
آمادهسازي جیره غذایی
بمنظور تهیه عصاره جلبکی، پودر جلبک اسپیرولینا از شرکت پارسیان ریز جلبک واقع در رشت تهیه گردیده و به پارك علم و فناوري واقع در شهر ساري انتقال یافت، پودر به ظروف شیشهاي دردار منتقل گردیده سپس کلروفرم و متانول - ٦ برابر پودر جلبک - با نسبت - ١:٢ - به آن اضافه گردید و به مدت ٨۴ ساعت در دماي اتاق نگهداري شده عصارههاي حاصل پس از عبور از کاغذ صافی واتمن با استفاده از دستگاه تبخیر کننده چرخان Rotary - مدل TAT-RDIJ ساخت ایران - و در دماي ٣٥ درجه سانتیگراد تغلیظ شده و عصارههاي تغلیظ شده با ١٠ میلیلیتر متانول در دماي 4 درجه سانتی گراد نگه داري شدند
غذاي ماهی قزل آلاي رنگین کمان از کارخانه خوراك و دام آبزیان ساري تهیه گردید. پروتئین، چربی و رطوبت غذاي مورد استفاده به ترتیب 46، 13و 5 درصد می باشد. عصاره متانولی بر روي جیره بعد از رقیق شدن با روغن زیتون اسپري گردیده - Boonyapakdee, 2014 - - جدول . - 1 غذا تا زمان مصرف در کیسههاي پلاستیکی و در دماي -20 درجه سانتیگراد نگهداري شدند.
جدول - 1 - تیمارهاي غذایی براي تغذیه بچه ماهی قزل آلاي رنگین کمان
زیستسنجی بچه ماهیان و شاخص هاي مورفومتریک
زیستسنجی با استفاده از ترازوي دیجیتالی با دقت 0/001 گرم وتخته زیست سنجی با دقت ١/٠ سانتیمتر انجام شد. عملکرد رشد شامل درصد بقا - Hamza el al., 2008 - ، ضریب تبدیل غذا - FCR - ، نرخ رشد ویژه - SGR - و فاکتور وضعیت - Denstadli et al., 2006 - - CF - با استفاده از معادلات زیر اندازهگیري شدند:
