بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه و هدف: اختلال یادگیری از جمله مشکلات شایع در بین کودکان است که عدم تشخیص و درمان بهموقع آن لطمات جبرانناپذیری را به زندگی حال و آینده کودک وارد میکند. هدف این تحقیق بررسی تاثیر نوروتراپی بر میزان مشکلات یادگیری در دانشآموزان مبتلا به این اختلال است.
روش: پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی و طرح تحقیق شامل پیشآزمون- پسآزمون با یک گروه میباشد. نمونه شامل 23 نفر از دانشآموزان مبتلا به اختلال یادگیری بوده که در ردهی سنی 7 تا 13 سال قرار داشتهاند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامهی اختلال یادگیری کلورادو ویلکات و همکاران میباشد که شامل فرم کوتاه 20 سوالی است.
یافته های پژوهش: نتایج نشاندهنده اثربخشی نوروتراپی در درمان اختلالات یادگیری میباشد. تحلیل نتایج آزمون t زوجی نشان از سطوح معنیداری در متغیر اختلالات یادگیری و همه مؤلفه های آن دارد
نتیجهگیری: از آنجا که روش نوروتراپی باعث کاهش اختلالات یادگیری وسایر مشکلات مربوطه میشود، میتوان آن را بهعنوان یک روش درمانی در اختلال خواندن، مشکلات مربوط به شناخت اجتماعی، اضطراب اجتماعی، مشکلات فضایی و مشکل در ریاضی بهکار برد.
مقدمه
انسان از بدو تولد تا هنگام مرگ، همواره در حال یادگیری است و بسیاری از رفتارها، گفتار و فعالیتهای خود را بر اساس عمل یادگیری انجام میدهد. از طرفی بین انسانها تفاوت فردی بسیاری وجود دارد و استعدادها، ظرفیتها، قابلیتها و انگیزههای افراد گوناگون است.
اختلالات یادگیری امروزه در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم - ِ - DSM× در زیرگروه اختلالهای عصبی- رشدی و با نام ناتواناییهای یادگیری خاص، در سه دستهی مشکل خواندن، مشکل ریاضی و مشکل نوشتن جای داده شده است
نارساییهای یادگیری خاص به معنای اختلال در یک یا چند فرآیند روانشناختی پایه است که در فهم یا کاربرد زبان - نوشتاری یا گفتاری - سهیم هستند و ممکن است بصورت نارسایی در گوش دادن، فکر کردن، خواندن، تکلم، نوشتن، هجی کردن و یا انجام محاسبات ریاضی آشکار شود
پژوهش های متعددی که به بررسی ویژگیهای عصب شناختی کودکان با ناتواناییهای یادگیری پرداختهاند، نشان میدهد که این کودکان در جنبههای مختلف عصب-روانشناختی مثل کارکردهای اجرایی زبان، توجه، کارکردهای حسی-حرکتی، پردازش بینایی و فضایی، و حافظه تفاوت معناداری با کودکان عادی دارند
میزان شیوع این اختلال با در نظر گرفتن میزان قطعیت و تعاریف بهکار رفته از 2 تا 10 درصد تخمین زده میشود. همهی انواع اختلال یادگیری خاص تقریبا 10 درصد کودکان را مبتلا میکند
از جمله شیوههای رایج برای درمان اختلال یادگیری میتوان به حوزهی ادراکی-حرکتی، در نظر گرفتن امکانات آموزشی با کلاسهای ویژه و دارو درمانی برای این کودکان اشاره کرد - میکاییل من . - 2005 البته از روشهایی مانند کاردرمانی و بازی درمانی نیز استفاده شده است. از روشهای درمانی دیگری که با گسترش فناوری یارانهای و نرمافزاری مطرح شده است، نوروفیدبک است
در آغاز روانشناسان از نوروفیدبک برای تسکین اضطراب و درمان صرع استفاده میکردند. ولی در مطالعات بعدی برای دامنهای از اختلالات از جمله کمبود توجه-بیشفعالی و اختلال یادگیری بهکار برده شد
پژوهشگرانی همچون والکر نورمن - 2006 - ، مارینوس، بریتلر و مارتین آرنز - - 2010 آو و همکاران - - 2014، سیمکین - 2012 - اثربخشی این روش آموزشی را بر درمان و پیشرفت کودکان مبتلا به نارساخوانی به اثبات رسانیدند.
در ایران مطالعات پراکندهای در این حوزه انجام شده است. بهعنوان مثال : فتح اله پور و همکاران - - 2014 در تحقیق با عنوان مقایسهی اثربخشی درمان نوروفیدبک و فرنالد بر هوش کودکان مبتلا به نارساخوانی انجام دادند و نتیجه گرفتند که روش درمانی نوروفیدبک بر هوش کلامی، عملی و کلی این کودکان مبتلا به این اختلال موثر است و در روش فرنالد این تاثیر وجود ندارد. نظری و همکاران - - 2012 نشان دادند که آموزش نوروفیدبک بر روی افزایش کارکردهای روانشناختی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خواندن موثر است.
نوروتراپی به معنی درمان اعصاب و یا درمان سلولهای عصبی میباشد و برای تنظیم فعالیتهای مغزی که از عملکرد طبیعی خود منحرف شدهاند مورد استفاده قرار میگیرد. نوروتراپی امکان بازنمایی و تاثیر بر امواج مغزی افراد را فراهم میآورد و درنهایت باعث بهبود الگوی امواج مغزی از طریق شرطیسازی میشود
با توجه به تغییراتی که نوروتراپی در ارتقای فعالیتهای مغزی ایجاد میکند، فرضیه تاثیر نوروتراپی بر اختلالات یادگیری در این تحقیق مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است.
روش پژوهش
جامعهی آماری ، نمونه: این مطالعه یک پژوهش شبه آزمایشی بوده که در چارچوب طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه اجر شده است. جامعهی آماری شامل کلیه کودکان دبستانی مبتلا به اختلال یادگیری واجد شرایط ورود به مطالعه است که در سال 1396 جهت درمان به کلینیک امام حسین - ع - وابسته به آموزش و پرورش استان یزد مراجعه نمودهاند. تشخیص اختلال یادگیری توسط روانشناس بالینی و با استفاده از مصاحبهی ساختاریافته برمبنای پنجمین راهنمای تشخیصی-آماری اختلالات روانی انجام گرفته است. از مراجعان الکتروانسفالوگرافی کمی - - QEEG به منظور تائید تشخیص و نحوه تدوین پروتکل درمانی نیز بعمل آمده است.
معیارهای ورود
• داشتن هوشبهر طبیعی - براساس موفقیت نسبی در مدرسه -
• محدوده سنی 7 تا 13 سال
• رضایت جهت مشارکت در مطالعه
معیارهای خروج
• وجود اختلالات روانپزشکی یا نورولوژیک مثل صرع ، ضربه به سر
• استفاده از داروهای موثر بر سیستم عصبی در 2 ماه گذشته
• وجود کنترااندیکاسیون جهت نوروتراپی
• عدم مشارکت مراجع تا اتمام جلسات
ابزار سنجش
پرسشنامهی مشکلات یادگیری کلورادو ویلکات و همکاران : - CLDQ - پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو توسط ویلکات و همکاران2011تهیه شد و مشکلات یادگیری را متشکل از پنج عامل اساسی خواندن، حساب کردن، شناخت اجتماعی، اضطراب اجتماعی و عملکردهای فضایی میداند که موجب مشکلات یادگیری میشوند. این پرسشنامه که از 20 آیتم تشکیل شده است، توسط والدین دانش آموزان تکمیل میشود. پاسخ به هر عبارت در یک مقیاس لیکرت 5 درجهای از اصلا - 1 - تا همیشه 5 - - می باشد.
