بخشی از مقاله
چكيده:
هدف اصلي پژوهش حاضر تاثير قصه گويي همراه با تصوير حروف الفبا بر مهارت يادگيري خواندن دانش آموزان پيش دبستاني مي باشد. روش تحقيق كاربردي و به روش نيمه تجربي بود، جامعه آماري اين پژوهش شامل دانش آموزان پيش دبستاني شهر صحنه در سال تحصيلي ٩٥-١٣٩٤ مي باشد.روش نمونه گيري خوشه اي بود كه٣٢ نفر در دو گروه آزمايش و شاهد - هر گروه ١٦ - نفر قرار گرفتند. داده هاي تحقيق پس از جمع آوري بر اساس سوال هاي پژوهش و با استفاده از تحليل كواريانس تحليل شدند.يافته هاي پژوهش نشان داد كه تاثير قصه گويي همراه با تصوير حروف الفبا بر مهارت يادگيري خواندن دانش آموزان پيش دبستاني موثر بود.
مقدمه
نظام آموزش و پرورش هر كشور، به عنوان يك نهاد، و مدرسه به عنوان يك سازمان اجتماعي درجامعه انساني، وظيفه تأمين نيازهاي جامعه از نظر سرمايه انساني، حفاظت و حراست ازدستاوردهاي فكري و علمي و انتقال آنها به نسلهاي آينده را بر عهده دارد. با وجود آنكه محدود بودن منابع و امكانات اغلب كشورهاي جهان سوم، صرفه جويي در مصرف و تخصيص اين منابع به بخشهاي مختلف اقتصادي و اجتماعي را الزامي مي سازد، اما افزايش سريع جمعيت در اين بين يكي از فرايندهاي اساسي آموزش و پرورش كه همواره مورد توجه دست اندركاران آموزشي و واجب التعليم اين كشورها، بخش عمده اي از درآمدملي آنها را مي بلعد
در اين بين يكي از فرايندهاي اساسي آموزش و پرورش كه همواره مورد توجه دست اندركاران آموزشي بوده است مهارتهاي خواندن مي باشد. خواندن در برگيرنده مجموعه اي از مهارت هاست كه پايه مشترك موفقيت در همة زمينه هاي تحصيلي مي شود .
محور اصلي سواد آموزي، خواندن است و از هر كسي انتظار مي رود كه خواندن و نوشتن را بداند اكثر كودكان به شوق يادگيري خواندن به مدرسه مي روند و تحصيلات رسمي خود را با خواندن و نوشتن شروع مي كنند
خواندن فرآيندي پويا و تعاملي است كه هم خواننده و هم محتوا در آنچه آموخته مي شود سهيم مي باشند بعضي خواندن را تفسير معنا دار نمادهاي كلامي نوشته شده يا چاپ شده تعريف كرده اند و به عقيده بعضي ديگر، خواندن برخورد معنادار با متن است به هر حال خواندن مهارتي است كه شايد همه آن را عادي مي شماريم ولي در اصل خواندن، فرآيندي است عالي و پيچيده كه جزئيات متعددي را در بر مي گيرد.
خواندن فعاليتي است كه در آن نمادها، علامت ها و حروف به كلمهها و جملاتي با معناي مشخص تبديل ميشوند]٥.[ هدف نهايي از كسب توانايي خواندن، رسيدن به مرحلهاي است كه فرد بتواند نوشتهاي را بخواند، آن را نقد و بررسي كند و درنهايت به نيازي از نيازهاي خود پاسخ گويد
گام نخست در رسيدن به توانايي خواندن اين است كه يادگيرنده چه كوچك و چه بزرگسال با چگونگي آرايش حروف و كلمات در متني كه ميخواند، آشنا شود.مثلاً بداند كه زبان انگليسي را از چپ به راست و زبان هاي فارسي، عربي و عبري را از راست به چپ مينويسد و يا اينكه زبان چيني به صورت ستوني، از بالا به پايين نوشته ميشود
عمل خواندن به طور كلي اينگونه اتفاق ميافتد كه شخص، شكل كلمات و عبارات را روي صفحه ميبيند، آن گاه اين شكلها را از طريق سلسله اعصاب بينايي به مغز او انتقال مييابند و مغز آنها را درك و وارد ذهن ميكند
يكي از عواملي كه مي تواند در توسعه مهارت هاي خواندن نقش داشته باشد قصه گويي و تصوير شكل حروف الفبا مي باشد، كودك با شنيدن و مطالعه روايت هاي مختلف قصه هاي قومي اقوام و ملل ديگر به ريشه هاي همبستگي انساني پي مي برد و در عمق وجود خود براي فرهنگ هاي ديگري كه شبيه فرهنگ او نيستند احترام قائل مي شود
از نظر ديگر، كودكان با خواندن اين قصه ها به كسب تجربه هاي گوناگون زندگي مي پردازند كه ممكن است در زندگي روزمرة خود نتوانند تجربه مستقيمي از آنها داشته باشند]١١.[ با هم ذات پنداري با قهرمان هاي اين قصه ها، شادي و غم، شكست و پيروزي، عشق و نفرت، تنبلي و تلاش، شجاعت و ترس و بسياري ديگر از عواطف و احساسات انساني را درك مي كنند و با مصائب گوناگون زندگي و توانايي هاي انسان در رويارويي با آنها آشنا مي شوند
اين قصه ها » به كودك مي فهمانند كه پيكار بر ضد مشكلات زندگي اجتناب ناپذير است و اين پيكار جزء ذاتي و طبيعي هستي آدمي است و هر گاه كسي در برابر حوادث زندگي و سختي هاي طاقت فرساي آن ضعف نشان ندهد و با ثبات قدم، در برابر رويدادهاي دور از انتظار و اغلب غير عادلانه پايدار بماند بر همة موانع غلبه مي كند و سر انجام پيروزمند سر بر مي آورد
امروزه آموزش و پرورش نوين به استفاده از ابزارهاي توضيحي در آموزش و پرورش، اهميت مي دهد. يكي از اين ابزارهاي مهم توضيح و شرح مطالب، قصه گويي و بيان شيرين و جذاب داستان به زباني ساده است. قصه مي تواند روش مناسبي براي كمك به رشد كودك و هماهنگ كننده انگيزه هايي از قبيل كنجكاوي باشد كه در سال هاي سوم وچهارم زندگي بروز مي كنند.
بدين وسيله مي توان زمينه بروز صفات نيك را در كودك فراهم كرد. بطور كلي داستان، به شرط اينكه درست و دقيق انتخاب شود، بيش از ساير وسائل تربيتي در رفتار كودك مؤثر است]١٠.[ داستان گويي يكي از كاركردهاي روان شناختي پايه است. همه ما تجربه هاي خودرا به شكلي از داستان سازمان مي دهيم تا به اين ترتيب به رويدادها معنا دهيم و در خصوص رويدادهايي كه پيش خواهد آمد، پيش بيني به عمل آورده و فعاليت هاي خود را هدايت كنيم
رويكرد هاي داستان گويي طي سالهاي اخير براي درك رفتار انسان در حوزه هاي مختلف روانشناسي فراگير شده است . تغيير دادن افكار انسان به مثابه نمونه هايي از بسط داستان ها ، تلويحات گسترده اي را براي بسياري از رويكردهاي روان شناسي هم ، در سطح نظري و هم در پژوهش ، در بر داشته است]١٥، ١٦.[ روانشناسان به طرق گوناگون، از داستان خواني و قصه گويي براي كمك به كودكان بهره ميگيرند: برخي براي شناخت احساسات كودكان و با هدف درمان مشكلات رفتاري و روان شناختي آنان، برخي براي غنا بخشيدن به تدريس مواد آموزشي در مدارس و لذت بخش كردن آن و گروهي براي پرورش خلاقيت
اين در حالي است كه آموزش الفبا در حال حاضر داراي دشواري هايي از قبيل تفهيم سخت نوشتار و تطبيق آن با مثال هايي كه با آن كلمه نوشته مي شود بوده و باعث ايجاد خشكي طرح و در نتيجه خستگي كودك پيش دبستاني يا اول دبستان مي شود. بنابراين استفاده از هنر تصوير سازي براي دانش آموزان الفبا باعث ايجاد شوق و انگيزه در كودك شده و آموزش را آسان تر مي نمايد
با توجه به مسائل مطرح شده در اين پژوهش سعي شده است كه به بررسي تاثير قصه گويي و تصاوير الفبا بر مهارت يادگيري خواندن در ميان دانش آموزن پيش دبستاني شهر صحنه پرداخته شود و به صورت كمي به دنبال پاسخگويي به اين سوال است كه آيا قصه گويي و تصاوير شكل حروف الفبا بر ميزان يادگيري خواندن اثر گذار است؟
سوالهاي پژوهش
١. قصه گويي بر مهارت يادگيري خواندن دانش آموزش پيش دبستاني اثر معني داري دارد؟
