بخشی از مقاله
چکیده
هویت ملی یکی از مباحث مهم و برجسته در هر جامعه ای محسوب می شود و دارای بیشترین اهمیت و ضرورت به لحاظ وحدت و انسجام ملی است. انسان موجودی است تأثیرپذیر و متغیر که هرگاه در شرایط جدیدی قرار گیرد بلافاصله خود را با آن وفق می دهد. با توجه به شرایط دنیایی که در آن زندگی می کنیم و ویژگی های این جهان، می بیینم که همواره در حال تغییر و 1 تحول است. پس اگر قرار باشد انسان از تمامی این تغییرات تأثیر بپذیرد، هویت واقعی خود را از دست می دهد. در دهه های اخیر، ویژگی وحدت بخش در مفهوم هویت ملی دچار آسیب پذیری شده است. یکی از دلایل این امر به مقوله استقلال جهانی شدن، یعنی پدیده ای که در دوران معاصر با آن مواجه هستیم، مربوط می شود. جهانی شدن در بسیاری از افراد به ویژه نسل جدید و جوان، احساس چند پارگی و گم گشتگی پدید آورد. در کشورهای که به سمت جهانی شدن در حال حرکت هستند، باید در عین حال برای حفظ و توسعه فرهنگ ملی و نیز فراهم آوردن امکانات دست یابی به فرهنگ جهانی اقدام کرد، ونتیجتاً نوع فکر و ساختهای ذهنی خود را دارد. کوشش در یکی کردن این دو فرهنگ یا فدا ساختن یکی به خاطر دیگری، موجب کاستی و فقر فرهنگی و کاری باطل و واهی است. هدف هر سیاست فرهنگی باید برقراری تعادلی پویا میان هویت ملی و استقلال جهانی باشد. بنابراین، نگارنده سعی دارد که در این مقاله به بررسی مباحثی که عبارتنداز: تاثیر هویت ملی در شکل گیری استقلال جهانی بپردازد. در این پژوهش شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است.
واژگان کلیدی: هویت، استقلال جهانی شدن، حفظ هویت ملی، آسیب جهانی شدن. نسل جدید و جوان.
.1 مقدمه
" هویت" سابقه ای به بلندای تاریخ بشریت دارد، زیرا انسان از همان آغاز به دنبال شناخت خود بوده و در پی پاسخ گویی به این سوال برآمده که "من کیستم؟" و "چیستم" روشن است که هر چه در این مسیر شناخت فرد از خود و دیگران کامل تر باشد، بهتر می تواند مسیر متعالی خود را انتخاب کند. یکی از جامع ترین بخش های هویت جمعی، "هویت ملی" است. که فرا گیر ترین و در عین حال مشروع ترین سطح هویت در تمامی نظام های اجتماعی است. و لذا دارای بیشترین اهمیت به لحاظ وحدت و انسجام ملی در درون یک جامعه است. در واقع هویت ملی مفهومی دو وجهی است که همزمان بر تشابه و تمایز دلالت دارد. وقتی از هویت ملی بحث می شود، از یک سو، از خصوصیاتی سخن به میان می آید که به موجب آن یک ملت مورد شناسایی قرار می گیرد و از سوی دیگر، به ویژگی هایی اشاره می شود که بر مبنای آن ملت ها از یک دیگر جدا می شوند - لقمان نیا و همکاران، 1390، . - 56 -32 جهانی شدن یا جهانیسازی یا همان "غربیسازی جهان" پروژه یا فرایند مدیریت شدهای است که غرب با رهبری آمریکا در حال پیگیری آن است - لطفآبادی و نوروزی، 1383، . - 91
جهانی شدن پدیدهای است که از افراد به ویژه نسل جدید و جوان، احساس چند پارگی و گم گشتگی پدید می آورد، و بر جوانب گوناگون زندگی فرهنگی، اعم از نگرش دین، زبان، هویت و سبک زندگی 2 مردم تأثیر میگذارد. اگر حاکمیت را به عنوان قدرت مطلق، توجیه ناپذیر، مستمر و عمومیت یافته بدانیم که همراه با عناصری چون سرزمین، حکومت، ملت، مفهوم یا پدیده دولت را میسازند، استقلال و آزادی متغیرهای مشتق از آن می باشند. مفهوم استقلال در روابط خارجی یک دولت با دولت دیگر به کار میرود که یک دولت میتواند در سیاست خارجی از منافع، اهداف و امنیت ملی خود دفاع نماید. مفهوم آزادی بیشتر در تبیین سیاست داخلی به کار میرود، به گونهای که یک دولت در اداره امور داخلی ملت بدون اعمال نظر و تأثیرپذیری از سیاست بین المللی به وضع قوانین بر اساس مبانی ارزشی خود و اجرای آن بپردازد - آقابخشی، . - 1376 به هر حال مسئله این است که هجوم گسترده و قدرتمند خارجی با شعار جهانی سازی و عملکرد ناصحیح ما می تواند تداوم و استقلال جهانی، انسجام و هویت ملی این کشور را با تهدیدی جدید روبرو سازد و ما نیز باید مشخص سازیم که از یک طرف باید به سمت استقلال جهانی برویم و از طرف دیگر برای مقابله با این تهدید و حفظ هویت خود چه باید بکنیم.
.2 سوالات پژوهش
1. هویت ملی چه نقشی در استقلال جهانی دارد؟
2. آیا می توان با تکیه بر هویت ملی به یک استقلال جهانی دست یافت؟
3. آیا هویت ملی می تواند مانند یک سد در مقابل استقلال جهانی قرار بگیرد؟
4. جایگاه هویت ملی در استقلال جهانی کجاست؟
.3 روش پژوهش
این پژوهش شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و با توجه به موضوع تحقیق و در راستای سوالات تعریف شده از روش اسنادی و توصیفی - تحلیلی استفاده کردیم. در روش اسنادی از تکنیک فیشبرداری استفاده گردید و با برقراری رابطه علی و معلولی بین متغیرها، به نتیجهگیری منطقی مبادرت نمودیم. دادهها با ابزار کتابخانهای و از طریق مطالعه کتب، نشریات تخصصی و علمی پژوهشی، مقالات و سایتهای اینترنتی و نشریات گردآوری شده است. روش گردآوری اطلاعات به شرح ذیل است:
-1 شناسایی و استخراج فهرست منابع -2 طبقهبندی منابع و پژوهشهای انجام شده -3 تجزیه و تحلیل دادهها و نتیجه گیری
.4 پیشینه پژوهشی
درباره موضوعاتی مانند هویت وجهانی شدن، پژوهشهای بسیاری در داخل و خارج کشور انجام شده است، که در این قسمت از مقاله به بررسی پژوهشهایی میپردازیم که بیشترین ارتباط را با متغیرهای تحقیق دارند. کوپوسسکو - 2011 - ، "در پژوهشی با عنوان جنبههای ساخت هویت در موقعیت جهانی شدن بر مشکلات ساختاری هویت اجتماعی و فردی"، در شرایطی تمرکز کرده که جهانی شدن رخ داده است. به اعتقاد وی، وجود یک رویکرد استراتژیک جدید برای تعریف و تفسیر هویت در عصر جهانی شدن به منظور توضیح و فهم تغییرات اجتماعی در سطوح محلی، منطقهای و جهانی ضروری است. گل محمدی - 1380 - ، در مقاله ای با عنوان "جهانی شدن و بحران هویت"، بیان کردند که جهانی شدن موجب بروز بحرانهای هویتی شده است،
که نویسنده تلاش نموده است تا به اشاره به مفاهمیمی همچون مکان، فضا، زمان، فرهنگ و بحران معنا و تاثیر بحران آفرین و فرآیند کنونی بر هویت های سنتی، بازسازی هویت را از جمله مهمترین راهکارهایی گریز از بحران هویت در عصر جهانی شدن معرفی نماید. کاوسی و زادگان - 1390 - ، در مقاله ای با عنوان "حفظ هویت ایرانی- اسلامی در فرآیند جهانی شدن"، نتایج این پژوهش نشان میدهد جهانی شدن در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نتایجی به بار آورده است که در هیچ کجای تاریخ تاکنون سابقه نداشته است. پس نباید آنها را چون سنتی ثابت و تغییرناپذیر تقدیس کرد، بلکه می بایست این عناصر را فرآیندی شکل پذیر دانست که نه تنها می توانند خود را با وضعیت های نوین تطبیق دهند، بلکه در عین حال، اهداف و غایت آن را باز تعریف نموده و درعین انعطاف پذیری، انسجام خود را درعصر جهانی شدن حفظ کنند.
پژوهش امام جمعه زاده و همگان مراد - 1392 - ، با عنوان " حفظ هویت ایرانی اسلامی در عرصه جهانی سازی بر مبنای تئوری سازه انگاری"، نوشتار حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که چگونه می توان هویت ملی را از هجوم هویت های بیگانه در فضای جهانی شدن حفظ کرد؟ لذا این فرضیه را مطرح کرده است که هر هویتی متشکل از دو گونه ساختار مادی و معنایی است و در صورت حفظ ساختارهای معنایی هویت ملی می توان به بازتولید ساختارهای مادی در فضای جهانی شدن پرداخت. و در پاسخ به این سوال، با تفکیک میان ساختارهای مادی و معنایی هویت ایرانی اسلامی و بیان مولفه های هر یک از آنها و با
