بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش رسمی بر سبک های هویت هویت ملّی دانشآموزان پیشدانشگاهی شهرستان محلات در سال تحصیلی 1392-93 است. جامعه مورد بررسی، دانشآموزان دوره پیشدانشگاهی 137 - دختر و 76 پسر - و نوجوانان 17 تا 20 سالهایی که، تحصیلات آنها تا پایان دوره راهنمایی بوده است و از آموزش رسمی استفاده نکردهاند 125 - دختر و 77پسر - بوده است. در این پژوهش از پرسشنامه سبکهای هویت برزونسکی - ISI-6G - ، پرسشنامه هویت ملّی علیزاده اقدم و همکاران - 1389 - و پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک برای گردآوری دادهها استفاده شده است. برای تحلیل دادهها علاوه بر روشهای آمار توصیفی، از تحلیل واریانس یکراهه و دو راهه و تحلیل کوواریانس استفاده شده است. یافتهها نشان دادند که نوجوانانی که از آموزش رسمی استفاده کردهاند، در مقایسه با نوجوانانی که از آموزش رسمی استفاده نکردهاند، سبکهای هویت اطلاعاتی F= 6/73 - و - p< 0/01، هویت هنجاری F= 29/76 - و - p< 0/001 و هویت مغشوش- اجتنابی F= 57/17 - و - p< 0/001 پایینتری دارند ولی تعهد هویت F= 4/60 - و - p< 0/05 آنها بالاتر است. پسران در مقایسه با دختران، هویت اطلاعاتی و مغشوش- اجتنابی بالاتری دارند، اما تفاوتجنسیت در هویت هنجاری، تعهد هویت و هویت ملّی معنادار نیست. در مجموع، با توجه به پایین بودن هویت مغشوش- اجتنابی و هویت هنجاری دانشآموزان و همچنین بالا بودن تعهد هویت آنان، نتیجه میگیریم که عملکرد آموزش و پرورش در زمینه هویت فردی، مثبت بوده است. اما در زمینه هویت اطلاعاتی و هویت ملّی عملکرد ضعیفی داشته است.
واژگان کلیدی: آموزش رسمی، سبکهای هویت، هویت ملّی
مقدمه
دوران نوجوانی و جوانی یکی از حساسترین و سرنوشتسازترین مراحل زندگی آدمی است که فرایند هویتیابی1، از مهمترین مسائل این دوره است و از موضوعات مهم پژوهش در دهههای اخیر به شمار میرود - امیدیان، . - 48 :1388 پژوهش های طولی نشان داده که هویت افراد در طول دوره نوجوانی رشد می کند. نوجوانان با هویت رشد یافته معمولا سطوح بالاتری از سازگاری، نیمرخ های مثبت شخصیتی، زندگی گرم با خانواده و موفقیت در مدرسه را به همراه دارند - ویم میوز2،. - 2011 اریک اریکسون3 در سال 1967 هویت یابی را به عنوان رکن اساسی در نظریه رشد روانی شخصیت و دستاورد مهم شخصیت بیان کرد.حس پایدار و منسجم هویت چارجوب مرجعی را برای تفسیر تجربه و اطلاعات مربوط به خودوبرای تصمیم گیری و حل مشکلات شخصی ایجاد می کند - برزونسکی،. - 2010 برزونسکی4 سه سبک هویت را مطرح میکند: سبک اطلاعاتی5، هنجاری6، مغشوش- اجتنابی7 - سونز8 و همکاران . - 2005 افرادی که از شیوه علمی استفاده میکنند اطلاعاتمدار هستند و همواره به جستجو، پردازش و ارزیابی اطلاعات مربوط به خود میپردازند. افراد با سبک هویت هنجاری با افراد مهم زندگیشان همنوایی میکنند و در سبک مغشوش- اجتنابی، افراد بر اساس تقاضاهای محیطی واکنش نشان میدهند و در رابطه با خود، جهتگیری مغشوش و یا اجتنابی دارند - امیدیان، . - 35 :1388 پژوهش حاضر براساس نظریه برزونسکی انجام شده است.دراین پژوهش، از آنجایی که آمار ترک تحصیل در نوجوانان پسر شهرستان محلات بالاست و یکی از عوامل اثرگذار بر افت تحصیلی و ترک تحصیل، بحران هویت است، محقق را بر آن داشت که مسئله هویتیابی را در دو گروه تحصیلکرده و ترک تحصیلکرده مقایسه کند. هرچند در ترک تحصیل نوجوانان عوامل زیادی از جمله مسائل اقتصادی، فرهنگی، خانوادگی و مشکلات آموزشی و یادگیری میتوانند دخیل باشند، اما چون نوجوانان در دوره نوجوانی مهمترین مسئلهای که با آن رو به رو هستند هویتیابی و پاسخ به سؤال "من کیستم؟" است، شاید یکی از دلایل ترک تحصیل نوجوانان شهرستان محلات، بحران هویت باشد. همچنین با توجه به پژوهشهای انجام شده، تاکنون موضوع آموزش رسمی و سبکهای هویت و هویت ملّی بررسی نشده است و پژوهشهایی که وجود دارد بیشتر مقایسهای است بین
