بخشی از مقاله
چکیده:
در این مقاله به منظور تبیین تاثیر رسانه بر هویت جنسیتی دختران، ابتدا جایگاه رسانه و ورود آن به حیطه های مختلف فردی و اجتماعی مورد اشاره قرار گرفته و سپس به نقش آن در تعاملات اجتماعی و روابط میان فردی پرداختهشده است. هر چند آثارِ مثبت رسانه های نوشتاری، دیداری و شنیداری در عصر کنونی که عصر اطلاعات و ارتباطات است غیر قابل انکار است ، نمی توان آوار افول فرهنگ وارزش های انسانی و اخلاقی را نیز که از پیامدهای مدد جوئی از رسانه های ارتباط جمعی است، نادیده انگاشت.
در این مقاله نقش رسانه در تحول ارزش ها و معنویات و دگر گونی خانواده به اختصار بررسی شده و سپس تاثیرات رسانه بر روی سلامتی جسمی نوجوانان و به ویژه دختران به ویژه مورد مداقه قرار گرفته است. الگو گیری دختران در زمینه تصویر بدن - Body - Image از مدل های تبلیغاتی وغیر واقعیِ رسانه ای و کاهش اعتماد به نفس آنان در مقایسه خود با نمونه های ارائه شده از زمینه های مورد مطالعه در این مقاله است.
این پژوهش عمدتا" به روش کتابخانه ای انجام شده و صرفا در زمینه تاثیر رسانه بر روی عواملی چند همچوناندامِ، ظاهری دختران، پیمایشی برروی 47 دانش آموز دختر پایه نهم یکی از مدارس منطقه 1 تهران و متعلق به خانواده هایی با باورهای عمیق دینی و مذهبی، انجام شده است. نتایج این پژ وهش حاکی از آن است که با توجه به اینکه هویت، برآیند مجموعه ای از بینشها، باورها، گرایشها، اعمال و صفات آدمی است، تاثیرات عواملی همچون رسانه، در کشورهائی که هنوز شکلو فرهنگِ غربی به خود نگرفته اند کمتر استدر. نمونه بومیِ پیمایش شده در این پژوهش نیز، نتایج حاکی از مهارگردیدن تاثیرات رسانه ای با وجود باورهای دینی و تربیتی می باشد.
رسانه:
رسانه ها، افراد، ابزار یا موقعیتهایی هستند که به وسیله آنها پیام ارائه می شود. به عبارت دیگر، رسانه به معنی هر وسیله ای است که انتقال دهنده فرهنگ، آداب، عقائد و افکار عده و یا جمعیتی باشد. ویژگی اصلی رسانهها، فراگیر و عمومی بودن آنها است. - اسدی، - 3131 هویت: برآیند مجموعه ای از بینشها، باورها،گرایشها، اعمال و صفات آدمی است. از اینرو، نه تنها امری ثابت و از پیش تعیین شده نیست، بلکه حاصل تلاش و توفیق شخص و تا حدودی متأثر از شرایط اجتماعی است.
انسان، موجودی است که میتواند با تکیه بر فطرت و استعدادهای طبیعی خود و با استفاده از نیروی عقل و اختیار و ارادهی خویش، به معرفت دست یابد. معرفت ایجاد شده میتواند زمینهی میل و گرایش را در او فراهم سازد. بینش و گرایش درونی، زمینه باور - ایمان - و تکوین اراده - تصمیم معطوف به عمل - را در وی فراهم میآورد و با عمل و تکرار آن، به تدریج هویتش شکل میگیرد. همین امور نیز، در هرگونه تحول هویت، پس از تکوین اولیهی آن، نقش آفرین است.ّ
هویت جنسیتی: در "دائره المعارف زن در دنیای امروز "هویت جنسیتی ، تصویر و احساسی است که زن یا مرد از زن بودن یا مرد بودن خود دارد و نیز انتظاراتی است که از خود به عنوان یک جنس متمایز و متفاوت با جنس دیگر داردْمفهوم جنسیت به این امر اشاره دارد که زن و مرد بودن تنها با ابعاد فیزیکی و زیستی تعیین نمیگردد.َ
دختر: واژه دختر در مقابل واژه پسر قرار میگیرد و بیشتر به زنان خردسال و جوان گفتهمیشود. در فارسی به »انسان مؤنث« تا زمانی که ازدواج نکرده باشد دختر گفته میشود و بعد از ازدواج به او زن میگویند.
تعریف عملیاتی دختر: در این پژوهش منظور از دختر ، عمدتا نوجوانان نه ساله به بعد ، یعنی سنین متوسط1و2 و حد اکثر 21 سالگی می باشد.
مقدمه:
امروزه استفاده از رسانه بخشی از زندگی معمول روزمره شده است.حتی پسرها و کسانی که ادعا میکنند که به رسانه گرایشی ندارند، در عمل، زمان قابل توجهی را به بازیهای کامپیوتری، تماشای برنامههای ورزشی از طریق تلویزیون و ارتباط با دوستان از طریق شبکههای اجتماعی میگذرانند و صحبت از رسانه به عنوان یک مسئله مشترک ایجاد ارتباط برای آنان شده است.ٌ همچنین در عصری به سر میبریم که بمباران تبلیغاتی - اطلاعاتی و جریان آزاد انتقال اطلاعات و تلاش ضد فرهنگی رسانههای جهانی، نسل کنونی را در معرض حجم انبوهی از اطلاعات قرار داده و آنان را در رفتار جنسی دچار آشفتگی کرده است.
شناخت و باور افراد نسبت به هویت جنسیتی خود متاثر از شرایط فرهنگی - اجتماعی، آموزهها و شیوههای تربیتی و ارزشهای معرفی شده به آنان میباشد. اهمیت هویت و دامنه تأثیرگذاری آن برگرایشها و علائق جوانان به منظور پذیرش نقش و مسئولیت اجتماعی میتواند مانع از گسترش آسیبهای اجتماعی بیشتر و ایجادگر سلامت اجتماعی در جامعه شود. - منصوریان ،. - 1392 همچنین هویتیابی جنسیتی زنان تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله رسانه و بویژه رسانههای مدرن همچون اینترنت قرار گرفته است.
القائات فرهنگی متاثر از جهانی شدن در دگرگونی جایگاهِجنسیتیِفردی و اجتماعی زنان تاثیرِ آشکار داشته است. از جمله عوامل موثری که بیشترین تاثیر را در بعد فرهنگی جوامع امروزی، به عنوان تکنولوژی نوین عهدهدار است، اینترنت میباشد. نقش "اینترنت" در توسعه کشورها غیرقابل انکار است و در آیندهای نه چندان دور اینترنت به "هسته مرکزی ارتباطات" و روابط بین جوامع و انسانها تبدیل خواهد شد.
در سال 1386 مرکز "آمار جهانی اینترنت" اعلام کرد، ایران رتبه نخست تعداد کاربران اینترنتی را در منطقه خاورمیانه کسب کرده استٍ توجه به نکات مذکور در زمینه رسانه و تاثیرات آن، با توجه به اهمیت مسئله تربیت جوانان و به ویژه دختران با رویکرد حیا و عفاف و برخورداری از بصیرت و هوشیاری در بهره گیری از رسانه در اسنادی همچون "سند تحول بنیادین" َ و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفتُ و نیز متون درسی دانش آموزان متوسطه 2 با عنوان "سواد رسانه ای " مشهود است ضرورتِ تلاشی جدی و اصولی را در این راستا، قطعی و مسلم میسازد.
تئوری و پیشینه تحقیق:
رسانه و تغییر ارزش ها:
نیل پستمن ِ، استاد دانشگاه نیویورک، جامعه شناس و پژوهشگر مسائل ارتباط جمعی و از جمله کارشناسانی که خطر کاربرد تکنولوژی بدون اخلاق را طی آثار و مکتوبات خود گوشزد کرده است؛ در آخرین اثر خود تکنوپولی - تسلیم فرهنگ به تکنولوژی، - 1992 با استناد به آمارهای مستند، آثار انهدام فرهنگی، روانی و اجتماعی ناشی از سایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات2 http://www.ict.gov.ir/news 3راهکارهای 4و5و6 هدف عملیلتی 3 سند تحول بنیادین آموزش و پرورش 4 الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در خرداد ماه 1390تاسیس گردید. مهمترین ماموریت این مرکز طراحی و تدوین سند الگوی اسلامی پیشرفت می باشد.
