بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در اکثر نقاط ایران باغداران وکشاورزان با کمبود آب آبیاری مواجه هستند که کاهش عرضه و برهم خوردن تناسب بین عرضه وتقاضا و در نهایت موجب بالا رفتن قیمت محصولات می شود. همچنین نبودن خاک مناسب در بیشتر زمینهای زراعی و باغ ها باعث پایین آمدن کیفیت محصول می شود. مرتفع ساختن این مشکلات در کشاورزی با تولید پلیمر های سوپرجاذب امکانپذیر گردید.
این تحقیق با هدف بررسی اثر پلیمر سوپر جاذب بر عملکرد و صفات رشدی گوجهفرنگی در سال 92 در شهرستان اهرم استان بوشهر در غالب طرح آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این تحقیق از رقم Beril گوجهفرنگی و سوپرجاذب نوع آکوسورب استفاده شد. آبیاری بر اساس پایش رطوبت و تا جبران کامل تخیله رطوبتی خاک انجام شد.
تیمار ها شامل استفاده از پلیمر سوپرجاذب رطوبت با پنج سطح 0 - ، 0/25، 0/5، 0/75 و 1 درصد وزنی - بودند. نتایج بدست آمده تاثیر استفاده از پلیمر سوپرجاذب آکوسورب بر افزایش عملکرد و اجزای عملکرد محصول گوجه فرنگی را مثبت ارزیابی نموده و بیشترین عملکرد برابر 32811 کیلوگرم در هکتار با کاربرد 1 درصد وزنی سوپرجاذب و کمترین عملکرد برابر 29778 کیلوگرم در هکتار تحت تیمار عدم کاربرد سوپرجاذب حاصل شده است. همچنین کاربرد سوپرجاذب بر صفات رشدی گوجه فرنگی از جمله وزن، طول و قطر میوه اثر معنی داری داشت ولی بر تعداد میوه موثر نبود.
مقدمه
گوجه فرنگی یکی از محصرلات باغی ایران و سایر کشورهای جهان محسوب می گردد، این گیاه دارای سازگاری وسیع به شرایط مختلف اقلیمی و خاکی میباشد و جزء محصولات تابستانه بشمار میرود که تقریباً به فصل رشد طولانی نیاز دارد. همچنین در بین سبزیجات، بیشترین مصرف را به خود اختصاص داده و به تازگی با توجه به صدور فرآورده های آن به دیگر کشورها، رونق بازار جهانی تولیدات حاصل از این فرآوری و امکانات وسیع تولید و فرآوری آن در ایران اهمیت اقتصادی زیادی یافته و با توجه به ارزآوری مناسب مورد توجه صاحبان صنایع و کشاورزان قرار گرفته است
بر اساس گزارش فائو، سطح زیر کشت این گیاه در ایران در سال 2222 میلادی به 110222 هکتار و 22/22 عملکرد آن به تن در هکتار رسید. اختلاف عملکرد در ایران و به طور کلی در کشورهای جهان سوم در مقایسه با کشورهای پیشرفته تنها بهدلیل شرائط محیطی متفاوت نیست. بلکه عواملی مانند آبیاری، تغذیه، پرورش نشا و سایر عملیات به زراعی در آن دخالت دارند.
از بین عوامل تولید، آب مهمترین عامل است که نقشی چشمگیر در تولید فرآورده های کشاورزی ایفا می نماید و کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی وابستگی زیادی به آن دارد. از سوی دیگر، مصرف بیش از اندازه این عامل در بسیاری از اراضی کشاورزی، خطر تلفات آب و بالا آمدن سطح آب زیرزمینی را در پی خواهد داشت. با توجه به خشکسالی های اخیر و کمبود آب توجه به استفاده بهینه از منابع آب و صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی بر تمام مدیران و کارشناسان کشاورزی کشور نمایان گردیده است.
آب مهمترین عامل در تولید محصولات کشاورزی و تامین مواد غذایی است. از بین رفتن پوشش گیاهی بر اثر کمبود آب باعث بروز تغییرات آب و هوایی در کره زمین و گرم شدن هوا می گردد. در این شرایط هر اقدامی در راستای صرفه جویی در مصرف آب و جلوگیری از هدر رفتن و آلودگی آن اهمیت حیاتی دارد. کشور ما ایران سرزمینی کم آب و خشک است از میزان کل آب مصرفی بیش از 02 درصد آن در بخش کشاورزی مصرف می شود که 25درصد این مقدار به شیوه های غلط آبیاری هدر می رود که بخشی از آن کودهای شیمیایی محلول را شسته و ضمن بردن آنها به عمق باعث آلودگی مقادیر ناچیزآبهای زیرزمینی می شود
از جمله راهکارهای مدیریتی که می توان در جهت استفاده بهینه از منابع آبی موجود مورد استفاده قرار بگیرد، کاربرد مواد جاذب الرطوبت از جمله پلیمرهای آبدوست می باشد که این مواد علاوه بر قابلیت جذب آب، اصلاح کننده خاک نیز هستند.
امروزه در اکثر نقاط ایران باغداران وکشاورزان با کمبود آب آبیاری وهزینه های بالای آبیاری مواجه هستند که در نهایت موجب بالا رفتن قیمت محصولات وکاهش عرضه و برهم خوردن تناسب بین عرضه وتقاضا می شود. همچنین نبودن خاک مناسب در بیشتر زمینهای زراعی و باغ ها باعث پایین آوردن کیفیت محصول می شود. وجود این مشکلات در کشاورزی، محققان و کارشناسان را بر این داشت تا محصول جدید با قابلیتهای فراوان تولید و در اختیار کشاورزی قرار دهند.
به طور کلی سوپرجاذب ماده ای خشک و به طور معمول شکر مانند با توانایی جذب آب وبرخی مواد محلول به میزان چندین برابر وزن خود می باشد. سوپرجاذب دارای 4مش - دانه بندی - مختلف می باشد که بر اساس توصیه کارشناسان بر حسب شرایط مختلف از قبیل نوع کشت، بافت خاک، شرایط اقلیمی و غیره در اختیار کشاورزان و باغداران قرار می گیرد. ساختار این مواد به گونه ای است که می توانند در شرایط یونی، فشار، میکروارگانیسم های خاک، چندین سال مانند یک مخزن، آب و مواد محلول را جذب، نگهداری و بر حسب نیاز ریشه - بر اثر اختلاف فشار اسمزی - در اختیار گیاه قرار دهند.
پلیمرها را بر دو نوع تقسیم نموده اند: گروه اول دارای ساختمان شبکه ای بوده و تمایل برای جذب آب در هنگام بارندگی و آبیاری داشته و در موقع خشکی با تخلیه آب، آن را در اختیار گیاه قرار می دهند. گروه دوم پلیمرهای غیر آب دوست بوده که تمایلی به جذب آب نداشته و ذرات خاک را به هم می چسبانند.
هیدروژلهای سوپر جاذب، پلیمرهای آب دوستی هستند که بدلیل وجود اتصالات عرضی در حلال حل نشده، بلکه جزیی از حلال را در ساختارشان نگه می دارند و می توانند مقادیر زیادی آب یا محلولهای آبی را جذب نموده و متورم شوند.
در تحقیقی که بر روی بررسی تأثیر هیدروژل های سوپرجاذب در کاهش خشکی درختان زیتون انجام گرفت نتایج حاصل نشان داد که بین تیمارها اختلاف معنیداری در سطح احتمال کمتر از یک درصد وجود دارد. بطور کلی با کاربرد میزان 2/3 درصد وزنی پلیمر های سوپرجاذب، شاخصهای رشد در نهالهای مورد تیمار نسبت به تیمار شاهد افزایش چشمگری داشتند و کمتر در معرض تنش خشکی قرار گرفته بودند.
این تحقیق با هدف بررسی پلیمر سوپر جاذب بر عملکرد و صفات رشدی گوجهفرنگی در شهرستان اهرم در استان بوشهر انجام گرفت.
مواد و روشها
این پژوهش در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان اهرم واقع در استان بوشهر در سال 1302 اجرا شد. محل اجرای آزمایش در عرض جغرافیایی 32 درجه و 42 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 53 درجه و 11 درجه شرقی واقع شده است که ارتفاع آن از سطح دریا صفر میباشد. برای تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، قبل و بعد از اجرای آزمایش، در چند نقطه از عمق صفر تا 32 سانتیمتری خاک مزرعه نمونهبرداری انجام شد. سپس نمونه مرکب از مخلوط کردن نمونهها تهیه شد.
تجزیه خاک در آزمایشگاه خاکشناسی انجام و در جدول شماره یک ارایه شد. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شده است. در این تحقیق از رقم Beril گوجهفرنگی و سوپرجاذب نوع آکوسورب استفاده شد. در هر کرت سه ردیف گوجه فرنگی با فاصله 1 متر کشت شد. فاصله بوتهها روی ردیف 2/5 متر، تعداد بوته در هر ردیف 0 عدد و تعداد بوته در هر کرت 21 عدد بود. از لوله های تیپ 222 میکرون با فاصله بین مجاری آبده 32 سانتیمتر با دبی 4 لیتر در ساعت در هر متر لوله استفاده شد. آبیاری بر اساس پایش رطوبت و تا جبران کامل تخیله رطوبتی خاک انجام شد.
براساس آزمون خاک میزان کود مورد نیاز 222 کیلوگرم آمونیوم، 252 کیلوگرم کود نیتروژنه و 122 کیلوگرم کود سولفات پتاسیم استفاده شد. کودهای آمونیوم و سولفات پتاسیم در یک مرحله و به صورت پایه و کود نیتروژنه به صورت تقسیط که 122 کیلوگرم قبل از کاشت، 15 کیلوگرم به صورت سرک یک ماه پس از نشاکاری و 15 کیلوگرم سه هفته پس از سرک اول به زمین داده شد.
در تمام تیمارها به طور مشابه و یکسان علفهای هرز کنترل شد. سایر عملیات زراعی طبق اصول زراعت گیاه گوجهفرنگی انجام شد. تیمار های استفاده از پلیمر سوپرجاذب رطوبت با پنج سطح 2 - ، 2/25، 2/5، 2/15 و 1 درصد وزنی - اجرا شد. دادههای بهدست آمده با نرمافزار آماری SAS مورد تجریه واریانس قرار گرفت.[8,5] مقایسه میانگینها با نرمافزار آماری MSTAT-C بر اساس آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شده است.
