بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش تاثیر کاربرد باکتری پانتوآ آگلومرانز بر رشد و کیفیت چمن و مقایسه آن با کود اوره مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش بر روی گیاه چمن رقم اسپورت در گلدان با 4 تیمار و 3 تکرار انجام شد. - 1 کشت چمن به روش متعارف، -2کاربرد کود اوره معادل100 کیلوگرم در هکتار، -3کاربرد باکتری تثبیت کننده نیتروژن پانتوآ آگلومرانز -4 کاربرد باکتری پانتوآ آگلومرانز + باکتریهای تنظیم کننده رشد. نتایج حاصل نشان داد که کاربرد کود اوره و باکتری پانتوآ آگلومرانز بر رشد چمن تاثیر مثبت می گذارد ولی تاثیر کود اوره بیشتر است. کاربرد باکتری همزمان با سایر باکتریهای تنظیم کننده رشد تاثیر معنیدار بر رشد چمن نداشت.
کاربرد کوده اوره بیشترین تاثیر را بر سبزینگی چمن داشت. سبزینگی کل چمن در این تیمار 148 درصد افزایش نشان داد. کاربرد باکتری پانتوآ آگلومرانز نیز موجب افزایش معنیدار سبزینگی کل نسبت به تیمار شاهد شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد باکتری پانتوآ آگلومرانز به عنوان یک تثبیت کننده نیتروژن تاثیر مثبتی بر رشد و کیفیت چمن دارد و اگرچه تاثیر آن به اندازه کود اوره نبود ولی میتوان از آن به عنوان جایگزین بخشی از کود اوره استفاده نمود.
-1 مقدمه
یکی از فنون رایج در مدیریت چمن استفاده از کودهای نیتروژنی برای افزایش رشد رویشی و بهبود رنگ چمن میباشد. با توجه به نقش نیتروژن بر تولید کلروفیل در چمن، اولین مزیت کاربرد آن پررنگتر شدن و افزایش کیفیت بصری آن میباشد. کود نیتروژنی همچنین باعث افزایش تولید انواع امینواسیدها، پروتئینها، آنزیمها و ویتامینها در گیاهان میشود و به رشد رویشی کمک شایانی خواهد کرد. اگرچه کاربرد بیش از حد کود نیتروژنی موجب سست شدن چمن، رشد رویشی بیش از حد و افزایش آفات و بیماری میشود. به طور کلی کاربرد 50 تا 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای برای بهبود رشد چمن توسط محققان گزارش شده است
کاربرد کودهای زیستی تاکنون چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. طی پژوهشی، تاثیر کود زیستی محتوی تثبیت کننده نیتروژن و کود شیمیایی محتوی نیتروژن بر غلظت کلروفیل در چمن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد کاربرد کود زیستی محتوی تثبیت کننده نیتروژن و محرک رشد در هفته اول منجر به کاهش غلظت کلروفیل نسبت به تیمار شاهد شد، اما پس از گذشت 10 هفته، غلظت آن از تیمار کود نیتروژنی نیز بیشتر شد
همچنین طی پژوهشی مشخص شد که باکتریهای محرک رشد از خانواده باسیلوس، رنگ چمن و رشد رویشی آن را بهبود داده و در برخی گونهها باعث کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژنی شد .
اشتری و همکاران - 1392 - گزارش نمودند که کاربرد کود نیتروکسین - محتوی باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن - قابلیت جایگزینی با 50 درصد کود اوره را دارد - . - 1 به طورکلی به نظر میرسد تاثیر کاربرد کود زیستی همراه با باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن بر رشد و کیفیت چمن به بررسی بیشتری نیاز دارد. در این پژوهش تاثیر کاربرد کودهای زیستی بر رشد و کیفیت چمن و مقایسه آن با کود اوره مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
-2 مواد و روشها
برای بررسی تاثیر کشت چمن بر کیفیت چمن کشت شده، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و سه تکرار به شرح زیر اجرا شد. این آزمایش بر روی گیاه چمن رقم اسپورت در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام شد. -1 تیمار کشت چمن به روش متعارف در فضای سبز شهری - شاهد - ، -2 تیمار کشت چمن همراه با کاربرد کود اوره معادل 100 کیلوگرم در هکتار، -3 تیمار کشت چمن + کاربرد باکتری تثبیت کننده نیتروژن پانتوآ آگلومرانز، -4 تیمار کشت چمن + کاربرد باکتری تثبیت کننده نیتروژن + کاربرد باکتریهای تنظیم کننده رشد. هر تیمار در سه تکرار و در نهایت جامعه آماری شامل 15 گلدان بود.
کودهای زیستی مورد نظر از آزمایشگاه فنی شرکت زیست فناور سبز تهیه شده است. کود زیستی تثبیت کنند نیتروژن محتوی باکتری پانتوآ آگلومرانز با جمعیت 109 باکتری در هر گرم میباشد. مقدار توصیه شرکت سازنده هرکدام از این کودها برابر با یک بسته 100 گرمی در هر هکتار به صورت بذرمال و همراه با آب آبیاری میباشد که در این پژوهش برای بالا بردن درصد احتمال کلونیزاسیون، مقدار مصرف پانتوآ آگلومرانز 2 برابر توصیه شرکت در نظر گرفته شد. کود زیستی محتوی باکتریهای تنظیم کننده رشد شامل باکتریهای سودوموناس کورینسیس، سودومونا ونکوورینسیس و سودوموناس پوتیدا1 بود که جمعیت هر گونه برابر با 108 باکتری در هر گرم بود. مقدار مصرف کود زیستی محتی تنظیم کننده رشد نیز 2 برابر توصیه شرکت تهیه کننده بود.
خاک مورد استفاده از یک قطعه زمین با خاک آهکی متعلق به مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان تهیه شد. گلدانها با 8 کیلوگرم خاک شدند. تلقیح باکتری با بذر قبل از کاشت به صورت بذرمال انجام شد. پس از سبز شدن چمنها، تیمارهای کودی و زیستی مورد نظر همراه با آب آبیاری اعمال شد. با رشد چمن به اندازه لازم، مقدار اضافی آن با قیچی مخصوص چیده شده و وزن تر چمن در هر گلدان در هر بار چیدن اندازهگیری شد. چمنها در آون خشک شده و وزن خشک آنها نیز اندازهگیری شد.
این عمل تا پایان دوره آزمایش تکرار شد تا وزن کل چمن تر و خشک تولید شده محاسبه شود. کل دوره آزمایش سه ماه بود. غلظت سبزینگی به روش آرنون - 3 - انجام شد. برای اندازهگیری تراکم چمن، تعداد برگهای موجود در هر گلدان شمارش شد. برای اندازهگیری عرض برگ چمن، به طور میانگین از هر گلدان 20 برگ به طور تصادفی چیده شده و عرض آنها اندازهگیری شد. برای اندازهگیری ارتفاع چمن، قبل از چیدن در هر مرحله، به طور تصادفی از هر گلدان 20 چمن به طور تصادفی انتخاب شده و ارتفاع آنها اندازهگیری شد. ارتفاع میانگین چمن نیز محاسبه شد.
-3 نتایج و بحث
جدول تجزیه واریانس تاثیر تیمارهای مختلف بر برخی ویژگیهای مرتبط با رشد و کیفیت چمن در جدول 1 دیده میشود. اثر تیمارها در وزن تر و خشک، کلروفیل و تراکم در سطح یک درصد و در عرض برگ در سطح یک درصد معنیدار شد. تاثیر تیمارها بر ضخامت برگ و درصد رطوبت معنیدار نشد.
جدول - 1 - تاثیر تیمارهای مختلف بر برخی ویژگیهای مرتبط با رشد چمن.
نتایج تیمارهای اعمال شده بر برخی ویژگیهای مرتبط با رشد در جدول 2 دیده میشود. بیشترین وزن تر چمن از تیمار کاربرد کود اوره به دست آمد که نسبت به تیمار شاهد 107 درصد افزایش داشت. در تیمار دوم کاربرد باکتری پانتوآ آگلومرانز نیز موجب افزایش معنیدار 41 درصدی وزن تر چمن نسبت به تیمار شاهد شد. کاربرد همزمان این باکتری با باکتریهای تنظیم کننده رشد، تاثیر معنیدار بر وزن تر چمن نداشت. این نتایج در مورد وزن خشک چمن نیز صادق بود.
تاثیر تیمارهای مختلف بر درصد رطوبت چمن از نظر آماری با یکدیگر اختلاف معنیدار نداشتند. نتایج همچنین نشان داد که کاربرد اوره و باکتری پانتوآ آگلومرانز به تنهایی به ترتیب در تیمارهایی دوم و سوم موجب افزایش ارتفاع چمن میشود. این افزایش ارتفاع در تیمار دوم و سوم به ترتیب 64 و 35 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. به طور کلی نتایج حاصل از این جدول نشان میدهد که کاربرد کود اوره و باکتری پانتوآ آگلومرانز به تنهایی بر رشد چمن تاثیر مثبت میگذارد ولی تاثیر کود اوره بیشتر است. کاربرد باکتری همراه با سایر باکتریهای تنظیم کننده رشد تاثیر معنیدار بر رشد چمن نداشت که احتمالاٌ رقابت بین این باکتریها در کلونیزاسیون در ریزوسفر یکی از دلایل احتمالی عدم تاثیرگذاری آن بر رشد چمن باشد.
جدول - 2 - تاثیر تیمارهای مختلف بر برخی ویژگیهای مرتبط با رشد چمن. حروف متفاوت در هر ستون از نظر آماری در سطح پنج درصد اختلاف معنیدار دارند.
