بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور مطالعه اثر استفاده از کیلات آلی عناصر روي، منگنز و مس در مقایسه با منابع معدنی آنها بر عملکرد جوجه هاي گوشتی و غلظت این عناصر در استخوان درشت نی طراحی شد. 312قطعه جوجه گوشتی در قالب یک طرح کاملاً تصادفی جیره هاي آزمایشی زیر را به مدت 49 روز دریافت کردند. - 1 جیره کنترل حاوي مقادیر 100، 100 و mg/kg 10 روي، منگنز و مس از منابع معدنی؛ - 2 جیره حاوي 140، 140 و mg/kg10 روي، منگنز و مس از منابع آلی و معدنی؛ - 3 جیره حاوي 40، 60 و 8 mg/kg روي، منگنز و مس از منابع معدنی؛ - 4 جیره حاوي 40، 40 و mg/kg 7 روي، منگنز و مس از منابع آلی؛ - 5 جیره حاوي 40، 40 و mg/kg 7 روي، منگنز و مس از منابع معدنی - سولفات - ؛ - 6 جیره حاوي 60، 60 و mg/kg 10/5 روي، منگنز و مس از منابع آلی. مصرف خوراك در طی دوره 21-0 روزگی در تیمار شماره 2 به طور معنی داري - P <0/05 - بالاتر از تیمار کنترل بود اما این شاخص در طول دوره 42-21 روزگی در تیمار شماره5 به طور معنی داري - P <0/05 - بالاتر از تیمار کنترل بود.
بهترین ضریب تبدیل غذایی مربوط به تیمار شماره 1 بود که با تیمار شماره 3 اختلاف معنی داري - P <0/05 - داشت. با توجه به نتایج فوق اضافه کردن کیلات آلی روي، منگنز و مس به میزان 40، 40 و mg/kg 7 به جیره طیور گوشتی به عنوان یک افزودنی ویا تهیه مکمل معدنی با استفاده از مواد معدنی با منبع سولفات به میزان مذکور باعث بهبود برخی از صفات مرتبط با عملکرد خواهد شد.
مقدمه
روي، مس و منگنز جزء مواد معدنی کم مصرف مهم در تغذیه طیور هستند. این مواد براي رشد، گسترش استخوان ها، پردرآوري، ساختمان و عملکرد آنزیم ها و اشتها آوري مورد نیازندجیره. هاي تجاري غالباً حاوي مقادیر زیادي ذرت و سویا هستند که نمی تواند به میزان کافی مواد معدنی مورد نیاز حیوان را فراهم کنند و نیز داراي میزان زیادي از باند کننده ها مثل فیتات هستند که بخشی از مواد معدنی جیره را از دسترس خارج می کنند
به همین دلیل مکمل هاي معدنی مس روي و منگنز در قالب هاي سولفات، اکسید، کیلات، پروتئینات و پلی ساکارید ها به جیره طیور اضافه می شود. از سوي دیگر میزان مورد نیاز مواد معدنی ضروري که در جداول احتیاجات غذایی طیور - 1994 - آمده است یا بر اساس برون یابی از دیگر گونه هاي حیوانی بوده و یا با استفاده از پرندگانی که در سنین مختلفی بودهاند تخمین زده شده است.
به طور مثال میزان مس و روي تنها براي بعد از 3 هفتگی تخمین زده شده و هیچ تخمینی نیز در مورد میزان نیاز مرغان تخمگذار به مس نیامده است. از سوي دیگر در بیشتر آزمایشات میزان نیاز حیوان به یک ماده معدنی خاص به تنهایی سنجیده شده و اثرات متقابل بین مواد معدنی بررسی نشده اند در صورتیکه این اثرات امروزه تا حد زیادي شناخته شده انددر. ضمن به ندرت در سمینار ها در مورد محاسبه مقدار مواد معدنی کم مصرف تأمین شده از بخش هاي دیگر جیره مثل ذرت یا سویا بحث شده است
همچنین امروزه نگرانیهایی نیز در مورد افزایش آلودگیهاي ناشی از عناصر مذکور وجود دارد. به همین دلیل انجام آزمایشات جدید بر روي منابع و مقادیر مختلف مواد معدنی مورد آزمایش به منظور تعیین بهترین سطح استفاده از آنها ضروري به نظر می رسد.
مواد و روشها
این آزمایش در قالب یک طرح کاملاً تصادفی که شامل 6 تیمار و 4 تکرار بود انجام گرفت. جیره هاي آزمایشی به این شرح هستند:
- 1 جیره پایه مکمل شده با پیش مخلوط معدنی معمولی حاوي مقادیر 100، 100 و 10 میلیگرم بر کیلوگرم روي، منگنز و مس به ترتیب از منابع اکسید روي، اکسید منگنز و سولفات مس.
- 2 جیره پایه مکمل شده با 140، 140 و 10/5 میلی گرم بر کیلوگرم روي، منگنز و مس به ترتیب از منابع اکسید روي، اکسید منگنز و سولفات مس 100 - ، 100و - 10 و منابع آلی 40 - ، 40 و 7 میلی گرم بر کیلوگرم از نوع روي- منگنز- مس –اسید آلی - .
- 3 جیره پایه مکمل شده با مقادیر 40، 60، 8 میلیگرم بر کیلوگرم از منابع اکسید روي، اکسید منگنز و سولفات مس.
. - 4 جیره پایه مکمل شده با مقادیر 40، 40 و 7 میلیگرم بر کیلوگرم از منابع روي-منگنز-مس-اسید آمینه.
- 5 جیره پایه مکمل شده با مقادیر 40، 40 و 7 میلیگرم بر کیلوگرم به ترتیب از منابع سولفات روي، منگنز و مس.
- 6 جیره پایه مکمل شده با مقادیر 60، 60 و 10/5 میلی گرم بر کیلوگرم از منابع روي-منگنز- مس-اسید آمینه.
جوجه ها در قفس هاي آزمایشی و بر روي بستر پرورش یافتند. در طول دوره میزان مصرف خوراك و اضافه وزن در فاصله هاي زمانی معین - 0-21، 21-42 و - 42-49 اندازه گیري و جهت محاسبه صفات مرتبط با عملکرد مورد استفاده قرار گرفت. در انتهاي دوره از هر قفس 2 قطعه پرنده انتخاب شده و پس از ذبح، درصد برخی از اندام ها و بازده لاشه مورد محاسبه قرار گرفت. در پایان با استفاده از دستگاه اسپکترومتري جذب اتمی درصد هر یک از عناصر مورد آزمایش در خاکستر استخوان درشت نی اندازه گیري شد.
نتایج و بحث
با توجه به جدول شماره 1 تنها سطوح بالاي مواد معدنی مورد آزمایش - روي، منگنز و مس - که از منابع آلی و معدنی به طور توأم تأمین شده است - تیمار شماره - 2 حداکثر عملکرد را به دنبال دارد. درحالیکه مکمل سازي جیره به میزان پیشنهادي NRC - تیمار شماره - 3 و با استفاده از همان منابع معدنی استفاده شده در تیمار شماره 2 اثرات منفی بر روي فاکتورهاي مرتبط با عملکرد دارد. در همین ارتباط وانگ- والی و همکارانش - 1989 - میزان دسترسی زیستی فرم اکسید منگنز را نسبت به فرم سولفات آن در حدود 60 درصد تخمین زدند که این امر به خوبی توجیه کننده بهبود فاکتورهاي مرتبط با عملکرد در تیمار شماره 2 و نیز افزایش تجمه این ماده معدنی در استخوان درشت نی - جدول شماره - 2 می باشد.
جدول -1 اثر منابع و سطوح مختلف عناصر مس روي و منگنز بر بر خی از عوامل اندازه گیري شده
از طرف دیگر با جایگزینی فرم آلی این مواد با فرم معدنی آنها در تیمار شماره 4 و نیز استفاده از همین مقادیر از مواد وعدنی با منشاء سولفات - تیمار شماره - 5 هیچگونه اختلاف معنی داري با تیمار شماره 1 - جیره کنترل - مشاهده نشد در حالیکه نسبت به تیمار شماره 3 - مقادیر پیشنهادي - NRCداراي نتیجه بهتري بود.
برخی از تحقیقات نشان دادند که استفاده از مواد معدنی در شکل سولفات به میزان 40 درصد شکل اکسید آن عملکرد یکسانی را نشان می دهد و نیز پیشنهاد کردند که میزان دسترسی زیستی مواد معدنی مذکور در شکل آلی آن - باند شده با پروتئینات ویا اسید آمینه - بین 30 تا 70 درصد بزرگتر از شکل اکسید آنها استضمناً. این آزمایش نشان داد اضافه کردن شکل معدنی این مواد نسبت به جیره شماره 1 - تیمار شماره - 2 و نیز اضافه کردن شکل آلی این مواد نسبت به جیره شماره - 4 تیمار شماره - 6 هیچ تأثیر معنی داري بر روي فاکتور هاي مرتبط با عملکرد - جدول شماره - 1 و نیز درصد تجمع این مواد در استخوان درشت نی - شماره - 2 نداشته است.
در این آزمایش مکمل سازي جیره با مواد معدنی کم مصرف به شکلی که پیش از این بحث شد هیچ تأثیر معنی داري بر روي درصد وزن بورس فابرسیوس و وزن چربی محوطه شکمی نداشته است که این مطلب با نتایج ویردن و همکارانش - 2004 - همسو است.افزایش میزان روي استخوان درشت نی در تیمار شماره 2 مشاهده شد که این امر می تواند به این دلیل باشد که در زمان افزایش مقدار روي دریافتی میزان جذب این ماده به دلیل افزایش نواحی جذب در روده کوچک افزایش می یابد
در این تحقیق نشان داده شد که در زمان استفاده از مقادیر یکسان مواد معدنی - تیمار شماره 3 و - 4 بیشترین ذخیره این مواد در استخوان درشت نی پرنئگانی اتفاق می افتد که این مواد را با منشاء آلی دریافت کرده اند. هنري و همکاران - 1989 - نیز گزارش کردند که دسترسی زیستی منگنز- متیونین بر اساس میزان ذخیره این ماده در استخوان درشت نی 108 درصد سولفات منگنز در جیره با پایه ذرت-سویا است.
جدول -2 اثر منابع و سطوح مختلف عناصر مس روي و منگنز بر درصد خاکستر استخوان و تجمع این مواد در آن
نتایج حاصل از این آزمایش نشان می دهد که مقادیر پیشنهادي NRC براي مکمل سازي جیره هاي بر پایه ذرت-سویا نمی تواند حداکثر میزان عملکرد را در مرغان گوشتی به دنبال داشته باشد. همچنین استفاده از mg/kg 7 -40 -40 روي-منگنز-مس- اسید آمینه ویا همین مقادیر از سولفات روي و سولفات منگنز می تواند نتایج یکسانی بر عملکرد مرغان گوشتی نسبت به زمانی داشته باشد که از mg/kg 10 -100 -100 اکسید روي و اکسید منگنز استفاده می شود.
