بخشی از مقاله
چکیده
فضاهای شهری به مثابه نخستین و اصلی ترین رکن هویت ساز و توسعه پایدار اقتصادی - اجتماعی در شهرهای ایران، بیش از آنکه بر مفهوم طراحی تکیه داشته باشد، فرآیند ملموسی است که طیف وسیعی از ارائه ارزشها، هدفها و هنجارها را دربر دارد، که کیفیت بهتری از خدمات شهری و زیرساختهای اصلی و تامین مالی مورد نیاز خود را از طریق جذب سرمایه می طلبد. بخش وسیعی از فرآیند تغییر و تحول در عرصه بهسازی و زیباسازی فضای شهری مرهون جذب سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی لازم در مدیریت پروژههای فضاسازی و بهسازی شهری است، لکن این امر در دوران کنونی رو به افول گراییده است و موضعی معیوب یا ناقص از مدیریت فضای شهری را تبیین می نماید.
بخشی از این مسأله به دلیل بیتوجهی به ضرورت تسریع در تحول فضای شهری و بخش دیگر به دلیل عدم هماهنگی در جذب سرمایهگذاری و ناآشنایی سرمایهگذاران با فرصت های موجود بویژه پروژه های فضای شهری و جذابیتها و توجیهات اقتصادی آنها است. ضرورت پرداختن به این دو موضوع در برنامهریزی و مدیریت فضای شهری شهر کرمانشاه و برشمردن فرصتها و راهکارهای جذب و مدیریت سرمایه گذاری شیوه های سرعت دهی در توسعه فضای شهری غیرقابل انکار است. در این پژوهش با روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و با هدف بکارگیری اصول جذب غایی سرمایهگذاری به منظور پیشرفت فضای شهر کرمانشاه، نخست به شرح مبانی نظری ومرتبط با موضوع پرداخته و سپس طبق شناخت ضرورتهای جذب سرمایهگذاری، با استفاده از روش تحلیل دادهها به تبیین و تدوین راهبردها و فرصت های متناسب با بهبود فضای شهری خواهیم پرداخت.
کلید واژه: سرمایهگذاری، ضرورتها، فضای شهری، کرمانشاه.
-1 مقدمه
یکی از گرانبهاترین و کهن ترین قلمروها و عرصه های عمومی در تمدن بشری، همزمان با پدید آمدن روستاها و شهرها و شکل گیری زندگی جمعی، فضای شهری است. چراکه؛ به طور طبیعی کالبد و فضای شهری بازتاب عینی و تجسم یافته خصوصیات فرهنگی و فکری اجتماعات بشری، هویت جمعی و رویکردهای اقتصادی جوامع بشری، در دوره های مختلف و در بسترهای گوناگون اقلیمی و جغرافیایی است. از این روی، تعاریف گوناگونی نیز از فضای شهری توسط نظریه پردازان به عمل آمده است.
تعاریفی از این قبیل که "فضای شهری به ترکیبی اطلاق می شود که از فعالیت ها، بناهای مختلف فرهنگی، اجتماعی، اداری، تجاری و مانند آن و عناصر و اجزای شهری به صورتی آراسته، هماهنگ و واجد نظم و زیبایی و بالطبع با ارزش های بصری تشکیل می گردد و از نظر فیزیکی دارای بدنه ای محصور کننده می باشد" و دیگر آنکه "فضای شهری جزئی از یک شهر است که بعنوان عرصه عمومی، تجلی گاه فعالیت های شهری به شمار می آید"، که از محوری ترین و کلیدی ترین عناصر تجلی آن می توان به جنبه های زیبایی شناسانه آن اشاره نمود که دلیلی بر توسعه آن شهر محسوب می شود و همچنین اینکه فضای شهری بدلیل ابعاد ساختاری، صوری و تجسمی خود، وجهی از مشخصه های نمادین، اداراکی، مادی و حقیقی است که با شهر و پیکره شهر ارتباط عمیقی دارد.
بنابراین می توان گفت که یک فضای شهری فضایی جمعی و نه فردی است که یک محور هویت بخش از یک شهر تلقی می گردد. بطوریکه به طور کلی اقسام و انواع هویت مردم هر شهری را می توان بواسطه فضاهای شهری آن بازشناخت، و نیز یک فضای شهری خوب، میتواند شهروندانش را به داشتن عادات، قرهنگ و عملکردهای نوین برانگیزد و راههای جدیدی برای آمد و شد ایجاد کند و فضاهای تازه ای را برای پرورش فکری و فرهنگی ملتش پدید آورد.
نقش عملکردی فضاها و بسترهای شهری بمثابه محیطی جهت انجام فعالیت های عمومی روزانه و صحنه تعاملات و ارتباطات مدنی، از دیرباز تاکنون پیوسته وجود داشته است که در تحلیلات و برنامه ریزی های توسعه ای فضا و محیط شهری در مدیریت شهری نمی توان از آن چشم پوشی نمود و چه بسا بی توجهی به این موضوع و یا کم اهمیت جلوه دادن آن به طور طبیعی در کوتاه و نیز طولانی مدت آثار و تبعات منفی و نا مطلوب خودر ا نشان خواهد داد.
در همین ارتباط استان کرمانشاه یکی از استان های غربی کشور است که با ضریب شهرنشینی 67,8 درصد - - 1385 یکی از استان های پرجمعیت در غرب کشور با محیط و فضای شهری منحصر به فرد خود است، که این ویژگی به طور طبیعی در اجرای برنامه ها و طرح های توسعه ای استان در بخش های گوناگون خدماتی، اقتصادی، فرهنگی از سوی مدیران و برنامه ریزان مستلزم بررسی ابعاد گوناگون از جمله تأمین منابع مالی - فاینانس - از شیوه های مختلف از قبیل جذب سرمایه گذاری است. زیرا؛ جذب سرمایه یکی از بی بدیلترین شیوه های بهبود سرعت در رشد و توسعه اقتصادی، عمران و آبادانی و ایجاد اشتغال پایدار در شهرها و کشورها به شمار می آید.
با این حال، استان کرمانشاه با داشتن مشخصه های بارزی چون سیل مهاجرت روستائیان به شهر و روند فزاینده شکل گیری حاشیه نشینی در شهر، وجود بافت قدیمی در بخش های قابل توجهی از بستر شهری، آلودگی های زیست محیطی در هوا و بعضا در رودخانه های سطح شهر و صدها مورد دیگر، در کنار موضوعات و مشاکل عدیده دیگر در برنامه ریزی ها و مدیریت های شهری درخور توجه می باشند، که البته بخش از راه حل مواجه شدن با این مسائل در گروه تأمین منابع مالی مورد نیاز از طریق جذب سرمایه گذاری به منظور دست یافتن به توسعه در تمامی ابعاد است.بنابراین با مد نظر قرار دادن این موضوع که رابطه تنگاتنگی میان توسعه فکری، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی یک شهر و فضاهای شهری آن وجود دارد به این موضوع و مسأله باید اشاره نمود که از چه طریقی می توان ضرورت و لزوم توجه به جذب و توسعه فرآیندها و برنامه ها و برنامه ریزی های سرمایه گذاری را در شهر کرمانشاه تببین نمود؟
-2 ضرورت جذب سرمایه گذاری در فضای شهری شهر کرمانشاه
موضوع استراتژی های رشد و توسعه پایدار یک فضای شهری کارآمد با بافت و چیدمانی زیبا و مناسب و ایجاد محیطی پویا و زنده یکی از اهداف راهبردی توسعه فضای شهری کرمانشاه است که همیشه در رأس برنامه های مدیران و برنامه ریزان و طراحان فضای شهری قرار گرفته است. ارزش و اعتبار این موضوع نه تنها در خصوص فضای شهری شهر کرمانشاه بلکه؛ در ارتباط با تمام فضاهای شهرهای دنیا بارها از سوی نظریه پردازان و مدیران شهری کسانی چون رایت - 1961 - مطرح شده است. لکن بررسی ها و جستجوها حکایت از این دارد که علی رغم توجه، تأکید و تلاش های مسوولان استان در راستای اجرایی نمودن برنامه های طراحی فضای شهری، احیاء، تقویت، متناسب و زیبا سازی فضای شهر کرمانشاه با موفقیت های حداکثری و گاه کامل همراه نبوده است.
که البته راهبرد توسعه شهر کرمانشاه، بی تردید برنامه ای است که در آن، تکنیک ها و فنون مشارکتی گوناگونی به کار گرفته شده است که هدف اصلی آن، تأمین توسعه پایدار فضای شهری کرمانشاه از طریق ایجاد ظرفیت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مناسب برای تدوین چشم انداز مشارکتی و اقدام همگانی در راستای تحقق اهداف ملی و جامعه و همچنین دستیابی به چشم انداز 1404کشور و برنامه پنجم توسعه می باشد. زیرا؛ از راهبردهای توسعه شهری در جهت رشد عدالت اجتماعی در شهرها از طریق فرآیند مشارکت و همکاری گسترده جامعه، به منظور ارتقاء کیفیت زندگی کلیه شهروندان تلاش می نماید - اشرفی، :1388ص. - 38 با تکیه و اعتماد بر برنامه ها و اهداف راهبردی استان، فصل های متعددی از اهداف راهبردی در حوزه شهرداری را می توان به
ترتیب شرح داد:
فضای سبز شهری: آرامش و آسایش شهروندان گردشگری و گردش پذیری:حمل و نقل روان و آسان و ایمن
ایمنی و امنیت شهری و اجتماعی:توسعه فرهنگ اجتماعی و شهر نشینی
زیبایی و زیباسازی شهری :توسعه دانشگاه ها و محیط های آموزشی و کتاب خانه ای
سطح بهداشت و درمان شهری:ایجاد نظم و توسعه قانون مداری
افزایش اطلاعات اجتماعی:حفظ سنت و تاریخ شهر
پاسخگویی شهروندی:ایجاد درآمدهای پایدار
مدیریت پسماند شهری:نوسازی و توسعه شهری
با دسته بندی برنامه ها و اهداف راهبردی مناسب ترین و اثربخش ترین برنامه برای شناسایی و اجرایی کردن آنها تدوین عملیات اجرایی است. لکن باید توجه داشت که در مسیر عملی نمودن این برنامه ها مشکلات و چالش های عمده برنامه ریزی شهری وجود دارد که در زیر به عمده این مشکلات و موانع پرداخته می شود:
- برنامه ریزی شهری کلاسیک محور
-تسلط و مدیریت تکنوکرات ها - فن سالاران -
