بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر تبیین عدم قطعیتهای ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی در افق 1404 میباشد. این تحقیق از نوع تحقیقات کیفی بوده که با بررسی عدم قطعیتهای ورزش قهرمانی استان در حیطه مطالعات آیندهپژوهی و با روش تدوین سناریو انجام گردیده است. به منظور تحقق این هدف پس از بررسی و مطالعه کامل اسناد بالادستی و پس از تشکیل دو جلسه پنل خبرگان پیشران های تاثیرگذار بر توسعه ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی شناسایی گردید. پس از استخراج پیشرانها، عوامل کلیدی به کمک نرم افزار LISREL پایش و در نهایت دو عدم قطعیت کلیدی برای پردازش سناریوها در ماتریس 2*2 استخراج و منجر به خلق 4 سناریوی مادربه نامهای چاله آب؛ پرش ارتفاع؛ دوی سرعت و دوی امدادی گشته و بدیلهای ممکن برای آنها رسم گردید. به طور کلی نتایج پژوهش نشان میدهد مدیریت ورزش قهرمانی استان می بایست همواره با رصد عوامل محیطی نسبت به وقوع هر یک از سناریوها هشیار بوده و با بررسی و ارزیابی استراتژیهای خود در صورت وقوع هر یک از سناریوها، شناخت جامعی که از آینده به دست آورده و در صورت لزوم استراتژیهای جدیدی را تدوین نماید.
.1 مقدمه
محیط پر از تلاطم امروزی سبب شده است که تعداد انگشتشماری از دولتها و سازمانها از عملکرد خود رضایت داشته باشند. با این حال اذعان به انقلابی بودن تحولات کافی نخواهند بود و قبل از مهار و هدایت آنها نیاز به شیوهای تازه برای شناخت آنها در تجزیه و تحلیل آنهاست - . - 4 این میزان نیاز به توجه به آینده و آنچه در دراز مدت اتفاق می افتد، باعث می شود انتخاب ابزارها و روش های مناسب تصمیم گیری و برنامه ریزی در اولویت سازمان ها قرار بگیرد - . - 1 از جمله این روشها میتوان به آیندهپژوهی اشاره داشت. کلمه جمع "Future" به این دلیل استفاده شده است که با بهرهگیری از طیف وسیعی از متدولوژیها به جای تصور "فقط یک آینده" به "چندین آینده متصور"، مبادرت میشود . - 23 - برخی از روشهای آیندهپژوهی عبارتند از مدلسازی عامل، تحلیل لایهای علتها، تحلیل تأثیر متقابل، مدلهای تصمیمسازی، دلفی، مدلسازی آماری، روشهای مشارکتی، آینده های شخصی، بازار پیشبینی، سناریوها، رهنگاشت، تحلیل جایگزینی، متن کاوی، تحلیل اثرات روند و چشمانداز . - 16 - در هنگام برنامه ریزی تحت شرایط ثابت و در چارچوب زمانی کوتاه، پیش بینی ها هم ضروری و هم قدرمتند هستند. اما در نظامهایی که رفتار پیچیدهتری دارند، این نوع برنامهریزی نامربوطتر می شود، با افزایش عدم قطعیت به ابزارهای برنامه ریزی دیگری جهت شناسایی محیط آینده و ترسیم چندین آینده محتمل نیاز وجود دارد. گفتنی است در ترسیم فضاهای آینده، هر آیندهای را نمیتوان مورد بررسی قرار داد و لازم است قبل از هر اقدامی پیچیدگی آن را کاهش داد و توان کنترل آن به دست آید. اینجاست که سناریو نویسی1 به میدان میآید. از طریق سناریوهایی که با مهارت طرح ریزی ش.دهاند، میتوان بخش بسیار زیادی از عدمقطعیتها را پوشش داد.
- . - 19 اگر سازمانی این رویه را دنبال کند، این شانس را خواهد داشت که نه تنها مغلوب آینده نشود، بلکه خود شکل دهنده آن نیز باشد - . - 13 در شرایط کنونی با توجه به اینکه امروزه ورزش به نماد قدرت کشورها - 3 - و به نوعی به جنگ بین آنها در زمان صلح تبدیل شده است - . - 20 سازمانهای ورزشی هم از این عدمقطعیت، تغییر و تحولات محیطی فاصله نخواهد داشت ناگزیرند به طور دائم بر رویدادهای داخلی و خارجی نظارت کنند؛ تا بتوانند در زمان مناسب و بر حسب ضرورت خود را با تغییرات وفق دهند. گستردگی ادبیات تحقیق در این حوزه در ایران تنها به تدوین استراتژی به کمک تحلیل SWOT خلاصه میشود. غفرانی - - 1389سیفپناهی شعبانی و همکاران - - 1390، رشید لمیر و همکاران - - 1392،نصیرزاده و همکاران - - 1390، هر کدام بخشی از ورزش ایران را بررسی کرده و با استفاده از تحلیل SWOT وضعیت ورزش منطقه مورد مطالعه را بررسی قرار داده و مشخص نمودهاند ورزش استان مورد تحقیق در کدام منطقه قرار دارد و راهکارهای لازم را برای آن ارائه دادهاند - 13،6،7، - 23 به عنوان نمونه رشید لمیر و همکاران - - 1391 در تحقیقی به عنوان تدوین راهبردی اداره ورزش و جوانان استان خراسان رضوی در حوزه ورزش و تربیت بدنی، به بررسی ورزش استان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که راهبردهای ورزش استان بیشتر بایددرجهت توسعه وگسترش SO و درمنطقه راهبردی باشند. پرواضح است که فقدان نگاه آیندهپژوهانه در ورزش ایران و استان خراسان رضوی نشان از اهمیت روزافزون موضوع تحقیق را دارد - . - 9 حاج آقا معمار و همکاران - - 1392، در تحقیقی با عنوان با "سناریونگاری شبکه جهانی کسب و کار" با توجه به افق زمانی به تدوین سناریوهای آینده بازار شرکت فولاد ماهان سپاهان پرداختند - . - 8 قلمبر - 1391 - در مطالعهای با بهرهگیری از برنامهریزی سناریویی به جستوجوی آیندههای پیش روی توسعه محصولات نفتی پرداخته و مهمترین راهکار پیشنهادی خود را توجه مدیران ارشد به نحوه انتخاب سیاستهای خارجی و خط مشیهای اقتصادی دانست.
- . - 18 امیرکیایی - - 1388 در پایان-نامهای با عنوان طراحی مدل آیندهنگاری ارزیابی فناوری نانو در صنعت نفت ایران به دنبال طراحی مدلی مناسب جهت به کارگیری فرایند آیندهنگاری و ارزیابی فناوری نانو در عرصه صنعت نفت کشور بوده است - . - 4 زالی - - 1388 در تحقیقی ضمن ارائه راهبردهای کلان و جهت-گیریهای اساسی جهت تسهیل تحقق اهداف بالادستی، مدیریتهای کلیدی در استان را بر اساس محورهای نظریه پایه توسعه، شناسایی و ساختار کلان مدیریتی جدید برای استان ارائه داده است - . - 10 در تحقیقات خارجی در حوزه عوامل موثر بر توسعه ورزش قهرمانی - - Spliss دی بسچلر، ون، به شناسایی عوامل موثر بر توسعه ورزش قهرمانی 9 کشور پرداختند. اما در حوزه تدوین سناریو در این خصوص در ایران و خارج از ایران بیشینهای به دست نیامد. محقق در این راستا با توجه به گامهای توسعه سناریو2 شوارتز - - 2011 با نگاهی از درون به بیرون به شناسایی عوامل کلیدی، نیروهای پیشران، عدم قطعیتهای کلیدی و روایت روایتهای سناریویی ورزش قهرمانی استان پرداخته - 13 - و با توجه به اینکه استان خراسان رضوی به عنوان یکی از استان های قهرمان خیز کشور می تواند نقش مهمی در توسعه ورزش قهرمانی این مرز و بوم داشته باشد؛ این تحقیق سعی بر آن دارد قدمی هر چند کوچک در راه خلق آیندههای پیش روی ورزش قهرمانی بردارد به این امید که در راه توسعه ورزش کشورمان با دیدی عمیقتر و آگاهانهتر پا به دنیای آینده بگذاریم. نتایج حاصل از آن می تواند مورد استفاده وزارت ورزش و جوانان، جامعه دانشگاهی، هیاتها و فدراسیونهای ورزشی، مربیان و سازمانهای دست اندر کار در حوزه ورزش قهرمانی قرار گیرد.
.2 روش تحقیق
پژوهش حاضر از نوع مطالعات کیفی - ترکیبی - - Mix metod که با بررسی عدمقطعیتهای ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی در حیطه مطالعات آیندهپژوهی و با روش تدوین سناریو انجام گردیده است. برای سنجش عدم قطعیتهای کلیدی توسعه ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی در افق 1404، در مرحله اول پس از بررسیهای کتابخانهای و همچنین الگوگیری از مدل نه رکنی SPLISS - بسچلر، - 24 - - 2012 به عنوان پایلوت اصلی، یک پرسشنامه باز بومیسازی شده در قالب مصاحبه نیمه ساختار یافته طراحی و با تشکیل دو جلسه پنل خبرگان ورزش قهرمانی استان از خبرگان خواسته شد، عوامل اصلی را شناسایی نموده و در صورتی که رکن یا ارکان دیگری غیر از این موارد، میشناختند معرفی نمایند. در نهایت، پس از صحه گذاشتن خبرگان بر این مدل، عوامل مؤثر بر توسعه ورزش قهرمانی استان در قالب دو پرسشنامه طراحی گردید، که در پرسشنامه اول، به بررسی میزان تاثیرگذاری و در پرسشنامه دوم میزان عدمقطعیت و پیچیدگی آن عوامل در فضای ورزش قهرمانی مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه پرسشنامه ها به صورت کمی و 5 ارزشی لیکرت تنظیم شده بودند. و دارای 9 خرده مقیاس و در نهایت با تائید آلفای کرونباخ %98 جهت پایایی و تائید روایی صوری، محتوایی و سازه، کار تدوین سناریوها آغاز گردید.
جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری این پژوهش در سال 1394 در 5 گروه ورزشکاران قهرمان استانn=21 ؛روسای هیاتهای ورزشی استانn=10؛ مدیران ارشد اداره کل ورزش و جوانان استانn=13؛ مربیان نخبه استانn=17 و اساتید تربیتبدنی استانn=13؛ که در مجموع - - N=72 نفر قابل تفکیک بودند که با توجه به ماهیت تحقیق نمونه برابر با جامعه در نظر گرفته شده از سرشماری استفاده گردید. لازم به ذکر است با توجه به ویژگیهای جامعه آماری در نهایت 52 نفر معادل 71 درصد جامعه آماری در جریان تحقیق همکاری لازم را مبذول داشتند که با توجه به وجود مصاحبه در پروسه تحقیق این کمبود مرتفع گردید. روشهای آماری برای تجزیه و تحلیل دادهها در بخش کمی، از آمار توصیفی - میانگین، انحراف معیار و... - و استنباطی - تحلیل عاملی تائیدی مرتبه اول و دوم - در سطح معناداری % 5 استفاده گردید. همچنین با توجه به شکل 1 از نمودار Q-Q plot برای تشخیص وضعیت توزیع نرمالیته متغیرها و با توجه به جدول 1 از آزمون شاپیرو ویلک جهت بررسی نرمال بودن داده ها استفاده گردید. لازم به ذکر است، کلیه محاسبات آماری به وسیله نرم افزارهای Spss18و Lisrel8.30 انجام گرفت. در بخش کیفی نیز سوالات تحقیق بر اساس 5 گام از گامهای سناریویی شوارتز - - 2006به این نحومیباشد.
گام اول؛ شناسایی قلمرو پژوهشی ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی چگونه است؟ گام دوم؛ عوامل کلیدی موثر بر توسعه ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی چه هستند؟
گام سوم؛ شناسایی نیروهای پیشران کلیدی ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی چه هستند؟ گام پنجم؛ روایت سناریوهای ورزش قهرمانی استان خراسان رضوی چگونه است؟ - . - 13
.3 یافته ها
ویژگیهای جمعیتشناختی از مجموع 52 نفر که در جریان تحقیق همکاری داشتهاند، 26.9 درصد ورزشکاران؛ 19.2 درصد، مدیران ارشد اداره ورزش و جوانان؛ 19.2
درصد مربیان نخبه؛ 13.5 درصد، اعضای هیات علمی میباشند که تعداد آنها به ترتیب برابر است با 14، 10، 11، 10 و 7 نفر.
سن: تقربیا 26.9 درصد از پاسخگویان زیر 30 سال سن دارند، گفتنی است 13.5 درصد افراد بین 35 - 30 سال، 11.5 درصد، بین 40-35 سال؛ و باقی پاسخ گویان یعنی 48.1 بالاتر از 40 سال سن دارند. جنسیت: 90.4 درصد پاسخگویان مرد و تنها 6 درصد ایشان زن هستند. وضعیت تاهل: % 25 درصد پاسخگویان مجرد و %73.1 درصد متاهل بودهاند و یک نفر هم وضعیت خود را گزارش نکرده بود. تحصیلات: %15.4 درصد در مقطع کاردانی، %32.7 درصد در مقطع کارشناسی، تعداد %32.7 درصد در مقطع کارشناسی ارشد و تنها %17.3 درصد آنها دارای مدرک دکترا بودهاند.
سابقه مدیریت: %26.9 درصد از پاسخگویان بدون سابقه مدیریتی، %23.1 درصد کمتر از 5 سال، %11.5 درصد بین 10 - 5 سال، %7.7 درصد بین 15 - 10 سال و %30.8 درصد بیشتر از 15 سال، سابقه مدیریتی دارند. سابقه ورزشی: %1.9 درصد افراد بدون سابقه ورزشی، %7.7 درصد کمتر از 5 سال، %13.5 درصد بین5-10 سال، %13.5 درصد بین 10-15 سال و %63.5 درصد بیشتر از 15 سال سابقه ورزشی داشتهاند. سابقه مربیگری: %15.4 درصد بدون سابقه مربیگری، %11.5 درصد کمتر از 5 سال، %23.1 درصد بین5-10 سال، %11.5 درصد بین10-15 سال و %38.5 درصد بیشتر از 15 سال سابقه مربیگری داشتهاند.
