بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اهمیت برنامه ریزي به ویژه برنامه راهبردي در ورزش کشور، مخصوصاً در ادارات تربیتبدنی استانها و نبود تحقیقات کافی در زمینه شناخت محیط درونی و بیرونی ادارات تربیتبدنی، اهمیت بررسی و شناخت برنامه راهبردي ادارات تربیت بدنی در زمان کنونی میتواند مورد توجه قرار گیرد. سازمانها باید جایگاه فعلی خود را بشناسند، تواناییها ضعفهاي خود را دقیقاً تحلیل کنند و با تکیه بر تواناییها از فرصت هاي محیطی استفاده کرده و خود را براي برخورد با تهدیدها آماده کنند. این مهم در قالب مدیریت و برنامهریزي استراتژیک امکانپذیر است.
این نوع برنامه ریزي در واقع فرایند برنامهریزي سیستماتیکی است که در آن گامهاي حرکت تعیین، وضع موجود و مأموریت ها مشخص و دیدگاهها و نگاههاي آتی و ارزشهاي عملیاتی و افقهاي پیشرو مشخص میگردد - نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها - . تجزیه و تحلیل SWOT یکی از ابزارهاي مهم مدیریت راهبردي براي تطابق نقاط ضعف و قدرت درونی با تهدیدات و فرصت هاي بیرونی است. این تجزیه و تحلیل روش تحلیلی نظام یافته اي براي شناسایی این عوامل و انتخاب استراتژي که بهترین تطابق را بین آنها ایجاد کند ارائه می نماید.
مقدمه
بهکارگیري مدیریت استراتژیک در سال 1960 از بخش هاي تجاري شروع شد، ولی نیاز به مدیریت استراتژیک در سازمانهاي ورزشی ابتدا در اروپا مطرح گردید بهطوریکه امروزه در بسیاري از کشورهاي قارهها این نیاز به دلیل جهانی شدن تجارت و ورزش وجود دارد. بر این اساس، بسیاري از سازمانهاي ورزشی مانند کمیتههاي ملی المپیک، فدراسیونهاي بینالمللی ورزشی، فدراسیونهاي ملی و همچنین سایر سازمانهاي ورزشی بهویژه سازمانهاي ورزشی غیر المپیکی از چنین شیوهاي بهره میگیرند. بهعنوان مثال بسیاري از سازمان هاي ورزشی در این فرآیند به تعیین حوزههاي کلیدي عملکرد مانند مدیریت، ورزش قهرمانی، توسعه ورزش و... پرداخته اند و با انجام یک کار علمی-تیمی و مشارکتی،به تدوین واجراي برنامه استراتژیک خود مبادرت نموده اند .
در این خصوص تیبا ولت و اسلک - 1994 - در تحقیق خود گزارش کردهاند که سازمانهاي ورزشی برحسب شرایط محیطهاي درونی و بیرونی خود و با استفاده از فرآیند مدیریت استراتژیک به میزانهاي مختلف ازاستراتژيها نوآورانه، توسعهاي، اکتشافی و تقویتی مطابق با جذابیت برنامه ها و وضعیت رقابتی براي رویارویی با این تحولات ودستیابی به اهداف خود استفاده کردهاند
از این رو اگر سازمانی بخواهد موفق شود، باید بسترها و زمینههاي لازم براي آن را نیز فراهم کند و ویژگیهایی مانند داشتن هدف و مسیر، تمرکز روي اعضاي سازمان، اهداف اختصاصی، طرح توسعه، برنامه مالی، مشارکت و کار گروهی، پویایی، شبکههاي گسترده، سیستمهاي رسمی، ساختار سازمانی و استقلال را در خود ایجاد کند و پرورش دهد که همگی این موارد مستلزم وجود مدیریت برنامهمحور بر مبناي اندیشه استراتژیک هستند.
رضائیان - 1382 - به نارسائیهاي جوهري که ناشی از فقدان توجه کافی به عوامل عمده برنامهریزي استراتژیک است - مانند تحلیل رسالت و ارزشها، قوتها و ضعفها، و فرصتها و تهدیدها - ، و نارسائیهاي فراگردي که ناشی از مدیریت ضعیف مراحل گوناگون برنامهریزي استراتژیک است - مانند فقدان تعهد افراد متنفذ براي اجراي اقدامات برنامهریزي شده، تمرکز بیش از حد برنامهریزي در سطح مدیریت عالی سازمان، تفویض بیش از حد فعالیتهاي برنامهریزي به نیروهاي ستادي و واحدهاي تخصصی، و تأکید بیش از حد بر جزئیات تفصیلی برنامهها - اشاره کرده است.
از نظر حمیديزاده - 1382 - موضوعاتی همچون مشارکت دادن گروههاي خارج از سازمان، بودجهبندي سالیانه، محدودیت برنامهها، اتلاف وقت، علنی شدن مشکلات تخصیص منابع، و دشواري تعیین عوامل استراتژیک میتوانند زمینههاي تعارض را در برنامهریزي استراتژیک بوجود آورند.
الوانی - 1384 - نیز معتقد است عواملی مانند نیاز به هزینه زیاد، نیاز به زمان طولانی، نیاز به نیروي انسانی متخصص، عدم انعطاف و ثبات لازم و آسیب به خلاقیت و نوآوري افراد نیز جزو محدودیتهاي برنامهریزي استراتژیک هستند.
بدیهی است هر چه یک سازمان موفقیت بیشتري در رفع اینگونه مسائل و مشکلات داشته باشد برنامه حاصله نیز از اعتبار و مقبولیت بیشتري برخوردار خواهد شد و ضمانت اجرایی بیشتري را براي مدیران، کارکنان و مخاطبان اصلی یک سازمان تأمین مینماید.
روش شناسی تحقیق
روش تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی و از نوع مطالعات راهبردي است که به صورت میدانی انجام شد. این تحقیق بر مبناي هدف از نوع تحقیقات کاربردي میباشد. جامعه آماري این تحقیق را مدیران و کارشناسان اداره کل ورزش و جوانان استان لرستان با شهرستانهاي تابعه آن و رؤساي هیاتهاي ورزشی استان را تشکیل دادند که تعداد این افراد 85 نفر بود. با توجه به محدود بودن جامعه آماري نمونه آماري برابر با جامعه در نظر گرفته شد.
براي گردآوري اطلاعات مورد نیاز از مطالعات کتابخانهاي، مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. براي تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش آمار توصیفی از آمارههاي میانگین انحراف استاندارد، فراوانی و درصد فراوانی و در بخش آمار استنباطی نیز از آزمون فریدمن براي تحلیل اطلاعات استفاده شد.
در این تحقیق اول جداول و نمودارها براي توصیف ویژگیهاي جمعیت شناختی نمونه تحقیق تهیه وسپس اطلاعات توصیفی مربوط با پرسشنامه بود که در آن وضعیت هر یک گویه هاي پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت تا وضعیت نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصت و تهدید استان لرستان در حوزه ورزش قهرمانی مشخص شود در مرحله بعد تجزیه و تحلیلهاي مربوط به آزمون فریدمن انجام شد که در آن هر یک از نقاط قوت ضعف فرصت و تهدید ورزش قهرمانی رتبهبندي شدند و در نهایت آنچه در این مقاله آمده است تجزیه تحلیل SWOT میباشد که مهمترین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدها وزن-دهی و سپس استراتژي متناسب با هر یک از این نقاط تعیین شده است.
جدول شماره - 1 نتایج رتبه بندي نقاط قوت ورزش قهرمانی
پس از اینکه عوامل داخلی - قوت ها و ضعف ها - شناسایی شدند، عوامل اولویتدار در یک ستون ماتریس قرار گرفته و با استفاده از ضرایب و رتبههاي خاص امتیازبندي شدند تا در نهایت مشخص شود که برنامه راهبردي ورزش قهرمانی استان لرستان در آیندهاي که میخواهد براي آن برنامه ریزي کند، قوتهاي بیشتري خواهد داشت
