بخشی از مقاله
چکیده
منطقه مورد پژوهش در شمال غرب شهرستان خوی و به فاصله 143 کیلومتری شهر ارومیه واقع شده است. از ویژگی های ساختاری این منطقه، قرارگیری آن در زون برشی شکنا-شکل پذیر می باشد. از آنجایی که فابریک سنگ نتیجه دگرشکلی می باشد، با مطالعه فابریک های ساختاری می توان به: نوع تنش، جهت برش و حرکت نسبی - جهت و میزان لغزش - در منطقه پی برد.
روند کلی ساختار ها در منطقه در راستای شمال غرب- جنوب شرق می باشد. در این منطقه شاخص های جنبشی مانند چین های نامتقارن، فابریک های S وc`، میکا ماهی و پورفیروکلاست های پوششی از نوع - و - در سراسر منطقه دگر شکل شده به صورت راست گرد مشاهده می شود. سوی برش به دست آمده در مقیاس رخنمون و در مقیاس میکروسکوپی - مقاطع نازک - نشان دهنده ی مکانیسم راستالغز راست گرد با مؤلفه معکوس در پهنه برشی شکل پذیر می باشد.
-1 مقدمه
زون برشی شامل یک زون نسبتا باریک، مسطح یا دارای خمیدگی است که به مراتب بیشتر از سنگ های اطراف خود دگرریختی یافته اند و در آن واتنش برشی متمرکز شده استهمچنین. سنگ های نسبتاً دگر شکل شده دیواره در طرفین منطقه برشی در جهت موازی با صفحه برش نسبت به هم جابه جا شده اند. بررسی ساختاری زون برشی شمال غرب خوی - شکل - 1، شامل یک زون شکنا-شکل پذیر است که بیشتر شامل سنگ های دگرگونی با سنگ اولیه متفاوت بوده و دارای گسل ها و ساختارهای غالب در راستای شمال غرب –جنوب شرق می باشد.
از ویژگی های بارز منطقه قرخ یاشار، داشتن سنگ هایی واجد برگوارگی میلونیتی است که در آن ها شواهد دگرشکلی و شکل پذیری شدید مشاهده می شود. از برخی ساختارهای مشاهده شده در مقیاس رخنمون به چین های نامتقارن و از شاخص های جنبشی در مقیاس میکروسکوپی به فابریک های s وc و میکا ماهی می توان اشاره کرد که برای شناسایی جهت برش در مناطق دگرریخت شده استفاده می شود. در این مقاله به بررسی این ساختار ها در منطقه قرخ یاشار پرداخته می شود.
-2 بحث
یکی از مهم ترین هدف ها در بررسی ساختار های زون برشی، تعیین سمت برش است. به عبارت دیگر جهت جابه جایی یک طرف زون برشی نسبت به سمت دیگر را جهت برش می نامند. شناسایی و به کارگیری نشان گر های سمت برش در زون های برشی شکل پذیر از اصلی ترین پیشرفت ها در زمین شناسی ساختاری می باشد
نشان گر های سمت برش متنوع و دارای مقیاس های مختلف است و بیشتر در ابعاد رخنمون تا مقاطع میکروسکوپی بررسی می شود. از مهمترین ساختار های زون برشی در منطقه قرخ یاشار می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
شکل :1 نقشه زمین شناسی تهیه شده از منطقه مورد مطالعه - اقتباس از رادفر- امینی1387، تصاویر ماهواره ای و مطالعات صحرایی - .
-1-2 چین های نامتقارن:
چین ها یکی از مهم ترین ساختار های مورد بررسی در این منطقه محسوب می شود و حاصل تغییر شکل خمیری سنگ ها هستند. این تغییر شکل بدون شکستگی و به صورت غیر یکنواخت سنگ را تحت تأثیرقرار می دهد. چین های برشی معمولاً در برگوارگی های میلونیتی، عمود بر برگوارگی شکل می گیرد عموماً نشان دهنده جهت برش در مناطق برشی می باشد. چین های نامتقارن در اثر چین خوردگی درون منطقه برشی ایجاد می شود و می توانند تحت تأثیر تغییر شکل دچار چرخش شوند.
اگر چرخش در جهت عقربه ساعت باشد چین را راست گرد و چین خوردگی نا متقارن از نوع Z ایجاد می شود. در صورتی که جهت چرخش در خلاف عقربه ساعت باشد چین را چپ گرد وچین خوردگی نامتقارن از نوع S به وجود می آید. در مجاورت با گسل های راندگی منطقه، نامتقارنی چین های برشی بیشتر می شود و با دور شدن از گسلهای اصلی، چین ها به حالت متقارن نزدیک تر می شود. شکل 2 نمایی از چین خوردگی نامتقارن - Z - شکل با جهت برش راست گرد را در منطقه قرخ یاشار را نشان می دهد.
گاهی اوقات چین ها همراه با درزه ها در طبیعت مشاهده می شود. چین ها نتیجه تغییر شکل خمیری، آهسته و درزه ها حاصل تغییر شکل شکننده و نسبتاً سریع سنگ است این دو نوع از تغییر شکل معمولاً همراه هم در طبیعت دیده می شود.
چین خوردگی ممکن است به شکستگی منجر شود. لایه های مقاوم گسیخته می شوند و لایه های با مقاومت کمتر چین می خورند. شکل 3 نمونه ای از همراهی چین خوردگی با درزه شدگی در منطقه را نشان می دهد.
2-2 ساختارهای C و :S
ساختار های C-S در این منطقه بیشتر در میکا شیست ها و شیست های میلونیتی گسترش دارند و مشخصه مناطق دارای واتنش بالا می باشد.
