بخشی از مقاله
چکیده
مدیریت کارمدار لزوم نیل بر هدف هاي سازمانی را تشخیص می دهد ولی در عین حال رعایت شخصیت افراد را لازم می داند . مدیر کوشش می کند فعالیت ها طوري اجرا شود که سبب رضاي خاطر و غناي معنوي افراد باشد . در نظر مدیر ، برونی یا درونی بودن وسایل تشویق یا تنبیه بستگی به مسائل و موقعیت هاي مختلف دارد . وي ملاك هاي مناسب بودن افراد براي کار و کاردانی و شایستگی افراد را به میزانی معتدل و مناسب رعایت می کند .
برا این اساس در این مقاله به بررسی سبکهاي مدیریتی موجود در نامه حضرت علی - ع - به مالک اشتر بر اساس مدل اقتضایی فیدلر پرداخته شد و 39 جمله از آن استخراج گردید و هرجمله بر اساس مشابهت با هر یک از سبک هاي این مدل نمره گذاري شد.
در پایان نمرات با آمار توصیفی و آزمون خی-2 بررسی شد و نتایج نشان داد که از مجموع 39 مورد استخراج شده ،6 مورد - 15/4درصد - بیانگر سبک مدیریتی رابطه مدارقوي - وظیفه مدار ضعیف، 13 مورد 33/3 - درصد - بیانگر سبک رابطه مدار قوي - وظیفه مدار قوي که به عبارتی همان مدیریت بینابینی است که از ویژگیهاي رهبري می باشد بوده است و نیز 20 در صد موارد 51/3 - درصد - بیانگر سبک رابطه مدار ضعیف و وظیفه مدار قوي است اما هیچ موردي که بیانگر سبک وظیفه مدار ضعیف و رابطه مدار ضعیف باشد مشاهده نشد.
مقدمه و بیان مساله
هر سازمان براي نیل به اهداف خاصی طراحی شده و با توجه به ساختارش نیازمند نوعی مدیریت است . پدیده مدیریت و رهبري مربوط به روزگار اخیر نیست بلکه از دیر باز بشر متوجه شده است که براي رسیدن به هدف لازم است با بسیج امکانات و با رهبري این امکانات به سوي آن هدف مشخص اقدام نماید . مدیر و رهبر آموزشی باید خود را افراد شایسته اي نشان دهند که در توسعه و بهبود برنامه ها موثرند و لیاقت و کاردانی آنان در کیفیت کار آموزشگاه دخالت قطعی دارد . مقبول بودن و احترام داشتن به شیوه کار رهبر بستگی دارد. از سوئی دیگر شیوه کار مدیر نیز تابعی از سبک مدیریت و رهبري اوست . به شکلی که انتخاب راه اعمال مدیریت و به کارگیري امکانات مادي و نیروي انسانی سازمان متاثر از سبک مدیریت او می باشد
امروزه مدیریت از چنان اهمیتی برخوردار است که صاحبنظران بر این باورند که تحقق اهداف و ایجاد تحول در امور ، با مدیریت صحیح و علمی امکان پذیر است . به کمک مدیران توانمند و آکاه به اصول ، نظریه ها و سبک هاي مدیریت و واجد مهارت هاي مدیریتی می توان چهره سازمان هاي اداري ، صنعتی ، بازرگانی ، آموزشی و ... را دگرگون ساخت و از منابع طبیعی ، سرمایه ، تکنولوژي و نیروي انسانی حداکثر بهره را برد و با برنامه ریزي و سازماندهی در هر یک از سازمان هاي مختلف نظم و هماهنگی ایجاد نمود و تحقق اهداف و دستگاه هاي متفاوت را ممکن ساخت
توجه به اهمیت مدیریت از دیدگاه حضرت علی - ع - هم به دور نمانده و ایشان در این زمینه ضمن اینکه مدیریت را محور و قطب می دانند، بگونه اي که سایر مسائل حول این محور قرار دارد، می فرمایند: » تدبیر و مدیریت خود سرمایه اندك را افزون می کند، اما مدیریت و تدبیر سوء و ضعیف سرمایه انبوه را نیز نابود و زائل می سازد.« بنابراین رفتار رهبر در هر زمانی از حساسیت خاصی برخوردار بوده و تئوري هاي مختلفی نیز بر این اساس شکل گرفته است.
یکی از این تئوري ها، تئوري وضعیتی است که به جاي شخصیت رهبر ، به رفتار رهبر می پردازد. با استفاده از نتایج تحقیقات ایالت » اوهایو « درباره رهبري و مدل سه بعدي اثر بخشی رهبري متعلق به » ویلیام ردن« 3 ، دوبعد رفتار رهبري یعنی ، رفتار وظیفه و رفتار رابطه ، درهم ادغام شده و چهار سبک رهبري را تشکیل می دهد. رهبران برحسب چهارسبک زیر طبقه بندي می شوند :
رفتار وظیفه قوي و رفتار رابطه ضعیف - Q1 - ، رفتار وظیفه قوي و رفتار رابطه قوي - Q2 - ، رفتار رابطه قوي و رفتار وظیفه ضعیف - Q3 - ، رفتار رابطه ضعیف و رفتار وظیفه ضعیف - Q4 -
. تیپ شناسی این سبکها در شکل 9-8 نشان داده شده است . هرکدام از این سبکها بر طبق وضعیت معینی می تواند اثر بخش باشد
بر همین اساس در این مقاله سبک رهبري موجود در نامه حضرت علی - ع - خطاب به مالک اشتر، بر اساس اهداف زیر مورد بررسی قرار گرفت:
- استخراج سبک هاي مدیریتی حضرت علی از نامه آن حضرت به مالک اشتر.
- تعیین میانگین توافقی بین صاحبنظران مدیریتی در مورد این سبکهاي استخراج شده بر اساس تئوري وضعیتی
- تعیین سبک مدیریتی بر اساس میانگین هاي بدست آمده، در نامه حضرت علی - ع - به مالک اشتر .
- مقایسه میزان تکرار سبک هاي مدیریتی در این نامه، بر اساس میانگین هاي داده شده.
تعاریف نظري و عملیاتی
تعاریف نظري و عملیاتی مفهوم سبک: مفهوم سبک از نظر » دسلر « عبارت است از اینکه مدیر چه کار می کند و رفتارش چگونه است
سبک هاي مدیریتی : » هرسی و بلانچارد « ، سبک و شخصیت را مترادف دانسته و می گویند ، شخصیت یا سبک مدیریت یک فرد عبارت است از الگوي رفتاري که وي هنگام هدایت فعالیت هاي دیگران از خود نشان می دهد
