بخشی از مقاله
چکیده
تگرگ یکی از انواع ریزش های جوی است که هر ساله خسارات زیادی به بخش های مختلف در جهان وارد می کند. برای مقابله و کاهش خسارات ناشی از آن، شناخت شرایط همدیدی ایجاد کننده ی این پدیده مخرب لازم است. جهت بررسی شرایط همدیدی پدیده تگرگ در شهرستان اهر از داده های آماری ایستگاه سینوپتیک اهر طی یک دوره آماری 27 ساله - 1986-2012 - استفاده شد. 3 نمونه از بارش های شدید در طول دوره آماری شناسایی و انتخاب گردید.
با استفاده ازداده های مرکز NCEP/NCAR نقشه های همدیدی تراز سطح زمین - - SLP، تراز850 و 500 هکتوپاسکال و امگای تراز 700 هکتوپاسکال روزهای نمونه از 24 ساعت قبل از بارش استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. بررسی های همدیدی نشان دادند که این پدیده به واسطه نفوذ مرکز کم ارتفاع و ریزش هوای سرد عرض های بالایی به لایه میانی جو به واسطه عملکرد امواج کوتاهی شکل می گیرد که عمدتا مابین دریای سیاه و دریای خزر - ناحیه قفقاز جنوبی - فعال هستند. این در حالی است که در لایه های نزدیک سطح زمین، وجود سامانه کم فشار جنوبی و جنوب غربی که جریانات گرم و مرطوب عرض های پائینی را به منطقه وارد کند از ضروریات شکل گیری سامانه های وقوع بارش تگرگ در منطقه می باشد.
مقدمه
بارش تگرگ یکی از مخاطرات جوی مخرب ولی نادر است که هنگام وقوع این پدیده خسارات زیادی به محصولات کشاورزی، صنعتی و نیز زندگی انسانی و حیات جانوری وارد می شود - لوتکنز1، 12، - 1995 بنابراین پیش بینی و پیش آگاهی از وقوع این پدیده مخرب جهت کاهش خسارات وارده بر محصولات کشاورزی و سایر فعالیتهای اقتصادی آنان ضروری به نظر می رسد - راستگو، - 25:1369 در زمینه بارش تگرگ تاکنون در دنیا پژوهش های نسبتا زیادی صورت گرفته و با رویکرد متفاوتی به مطالعه و شناخت این پدیده پرداخته شده است.
فریز بای2، - 74 :1961 - در رابطه مطالعه تیپ های سینوپتیک الگوهای آسیب ناشی از تگرگ را به 4 گروه اصلی تقسیم بندی کرده است و در تحلیل و بررسی هر یک از این الگوها از نقشه های سینوپتیک بهره گرفته است و نتایج این مطالعه نشان داد که سرعت سیستم های سینوپتیک تاثیر قابل توجهی بر میزان و درجه صدمات وارده از تگرگ در زمین دارد. ریتالاک1973 - 3، - 35 در تحقیق خود به چگونگی تشکیل تگرگ و عوامل موثر بر آن پرداخته و مناطق خاصی را برای بارش تگرگ بیشتر مناسب دانسته و معتقداست که یک مکانیزم مانع وجود دارد که در نواحی گرمتر و مناطق دیگر در طول ماه های گرم تابستان مانع بارش تگرگ می شود. درمناطق حاره ای با وجود طوفان های تندری، بارش تگرگ نادر است.
»اتکین«و»براون2001 - 4«، - 356 مطالعه ای تحت عنوان کلیماتولوژی بارش تگرگ در کانادا طی دوره - - 1993-1977 انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که بالاترین فراوانی وقوع تگرگ در داخل شهرهای بریتیش کلمبیا و آلبرتا اتفاق می افتد و همچنین توپوگرافی نقش موثری در توزیع مکانی بارش تگرگ ایفا می کند. جیاوتی - 38 :2006 - 5 به بررسی تاثیر مقدار بخار آب محیط بر اندازه دانه تگرگ پرداخته است به همین منظور وی از دانه های بارش تگرگ از سال1988تا1999 استفاده کرده است نتایج این تحقیق نشان می دهد اختلاف در متوسط نسبت مخلوط تاثیراتی بر اندازه دانه های تگرگ دارد که نسبی هستند. دلدن و گرونمجر - 478 :2007 - 6 به بررسی تگرگ ها و تورنادوهای بزرگ در کشور هلند با استفاده از داده های رادیوسوند پرداخته اند و به این نتیجه رسیده اند که با استفاده از داده های مذکور امکان پیش بینی این پدیده ها وجود دارد. در ایران نیز مطالعاتی در زمینه تگرگ و توفان های تندری صورت گرفته است.
