بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش تحلیل SWOT فوتسال استان گیلان و تدوین استراتژیهای مطلوب بود. این تحقیق کاربردی با روش توصیفی - تحلیلی اجرا شده است . جامعه آماری پژوهش، شامل تمام صاحبنظران رشته فوتسال در استان بود و نمونه موردنظر به صورت هدفمند از مدیران ادارات ورزشی و هیأتهای فوتبال، مدیران عامل باشگاههای فوتسال، داوران فوتسال، مربیان فوتسال، هیئت علمی تربیتبدنی، بازیکنان فوتسال، پیشکسوتان فوتبال و فوتسال، معلمان ورزش مدارس، و رؤسای کمیتههای تخصصی هیأت فوتبال استان گیلان انتخاب و نظرخواهی شدند .
ابزار پژوهش براساس مطالعه اکتشافی و بازنویسی از مبانی و مطالعات مشابه توسط محقق ساخته شد که روایی محتوایی آن براساس نظر متخصصان و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ - =0/87 - تأیید گردید. از آزمون فریدمن، ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی جهت تحلیل یافتهها و استراتژی های مناسب استفاده شد.
نتایج پژوهش نشان داد توجه کافی مدیران به فوتسال بانوان، کیفیت نامطلوب سالنهای فوتسال استان گیلان، توجه دولت به تجاری سازی و خصوصی سازی باشگاهها، و تغییر سبک زندگی مردم به سمت عدم فعالیت بدنی و زندگی ماشینی به ترتیب به عنوان مهمترین قوت، ضعف، فرصت و تهدید شناسایی شدند.
همچنین براساس نمره ماتریس عوامل درونی - 2/37 - و عوامل بیرونی - 2/56 - وضعیت راهبردی فوتسال استان گیلان در منطقه WOقرار دارد. ضمناً بر اساس تحلیل SWOT، در مجموع 15 استراتژی شامل چهار استراتژی SO، چهار استراتژی ST، پنج استراتژی WO، و دو استراتژی WT برای فوتسال گیلان تدوین شد. بنابراین با توجه به نتایج ماتریس تحلیل سوات لازم است که بیشتر از استراتژی محافظهکارانه جهت مدیریت توسعه فوتسال استان گیلان استفاده شود.
مقدمه
امروزه سازمانها ناگزیرند با نظارت دائم بر رویدادهای داخلی و خارجی، در زمان مناسب و بر حسب ضرورت، خود را با تغییرات وفق دهند. در دنیای کنونی که با سرعتی سرسامآور در حال تغییر است دیگر نمیتوان از تصمیمگیریهای یکباره و مبتنی بر قضاوتهای شهودی و تجربی استفاده کرد. بنابراین سازمانهایی امروزه موفق خواهند بود که بتوانند از علم مدیریت استراتژیک استفاده کنند. فرهنگ مدیریت طی دهههای اخیر، اهمیت و مزیت استراتژیک در بین مدیران و سازمانها را به سبب ایجاد موقعیت برتر رقابتی و حفاظت در برابر تغییرات محیطی، مورد تاکید قرار داده است و بدین رو بیشتر سازمانها بهرهگیری از برنامهریزی استراتژیک را آغاز کرده و یا در دستور کار خویش قرار دادهاند.
برنامهریزی استراتژیک اهداف سازمان را با توجه به رسالت آن تعیین و از طریق مطالعات محیطی و فرصتها و تهدیدها و نقاط قوت و ضعف سازمان را شناسایی کرده تا از این طریق هدف های واقع بینانهتری را تعیین و به اجرا درآورد. بهکارگیری برنامهریزی استراتژیک توسط مدیران می تواند در درازمدت ثمرات مثبتی برای سازمانها به بار آورد. تحقیقات نشان میدهد که عملکرد سازمانهایی که به مدیریت استراتژیک میپردازند، بهتر و بالاتر از دیگر سازمانهاست.
ریشه و هستهی اصلی توسعهی فوتبال در باشگاهها شکل میگیرد و در واقع باشگاهها سازندهی اصلی بازیکنان برای خود، و حتی تیمهای ملی کشور خود هستند. روشن است که هرچه وضعیت باشگاهها در مناطق یا استان های کشور مطلوب تر و آن باشگاهها به معیارها یا استانداردهای حرفه ای نزدیکتر باشند، متعاقب آن ورزش فوتبال نیز سطح و کیفیت بیشتری خواهند داشت - خبیری و همکاران، . - 1384 بنابراین توسعهی باشگاه های حرفهای نقش مهمی در توسعهی اقتصادی صنعت فوتبال ایفا میکند
همچنین فوتبال از نیروی انسانی مهمی چون ورزشکاران، مربیان، تماشاچیان، طرفداران، داوران وغیره تشکیل شده است - عبدی و همکاران، - 1389که در توسعه فوتبال اثرگذارند. ضمناً درطرح آسیا ویژن کنفدراسیون فوتبال آسیا به منظور توسعه و پیشرفت فوتبال، اهداف مختلفی مانند امور استعدادیابی و سطوح پایه، بهبود رهبری، آموزش و تربیت پرسنل از جمله داوران و سایر کارشناسان و غیره را برای توسعه فوتبال استان ها پیشنهاد کرده است
ضمناً دیگر عوامل مورد توجه شامل فدراسیون فوتبال، بازاریابی، امور پزشکی، داوران، مربیان، ردههای سنی پایه و جوانان، فوتسال، مردان، زنان، طرفداران و رسانه ها بودند. علاوه براین طرح، هر کشور و در زیر مجموعه آن، استانها، به برنامههای استراتژیک تخصصی برای توسعه فوتبال نیاز دارند. بنابراین برنامهها و مدیریت استراتژیک در حوزه فوتبال باید در عین تخصصی بودن، همراستا و جامع باشند.
دانشمندان بسیاری اهمیت برنامه ریزی استراتژیک را از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار دادهاند و همگی روی همبستگی برنامهریزی استراتژیک با عملکرد مطلوب سازمانها توافق نظر دارند. به اعتقاد آنها برنامهریزی استراتژیک فرایندی پویا و منطقی است. این فرآیند روی اهداف استراتژیک و عملیاتی، اهداف و استراتژیهای مبتنی بر خطمشیهای سازمانی، برنامهها و فعالیتهای تدوین شده برای دستیابی به اهداف و نتایج مورد انتظار سازمان تمرکز دارد و ابزاری بسیار مهم برای اثربخشی سازمانی است
برنامهریزی استراتژیک باعث میشود تا سازمان فعالیتها و خدماتش را برای برآوردن نیازهای در حال تغییر محیط تطبیق دهد. این برنامهریزی نه تنها چارچوبی برای بهبود برنامهها مشخص میکند، بلکه چارچوبی برای ساختاردهی مجدد برنامهها، مدیریت و همکاریها و نیز برای ارزیابی پیشرفت سازمان در این زمینهها ارائه می-دهد
از شیوههای متداول شناسایی عوامل درونی و بیرونی سازمان، استفاده از تحلیل SWOT است که معرف قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای سازمان است. این روش امکان مقایسهی تنگناها، تهدیدها و جنبههای آسیب-زننده به سازمان، فرصتها، تقاضاها و موقعیتهای محیط بیرونی را با ضعفها و قوتهای سازمان به وجود میآورد . ماتریس SWOT ، ابزاری برای شناخت تهدیدها و فرصتهای موجود در محیط خارجی یک سیستم و بازشناسی ضعفها و قوتهای داخلی آن به منظور سنجش وضعیت و تدوین راهبرد برای هدایت و کنترل سیستم است - قدمی و همکاران، . - 1390 دیوید
- 1390 - معتقد است این ماتریس یکی از ابزارهای مهمی است که مدیران بدان وسیله اطلاعات را مقایسه میکنند و میتوانند با استفاده از آن استراتژیهای SO، استراتژیهای WO، استراتژیهای ST، و استراتژیهای WT را ارائه نمایند. البته مقایسه عوامل اصلی داخلی و خارجی از مشکلترین بخشهای تهیه ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط ضعف و نقاط قوت است و به قضاوتهای خوبی نیاز دارد و نیز چیزی به نام بهترین مجموعه عوامل قابل مقایسه وجود ندارد. همچنین داشتن قدرت تجزیه و تحلیل بالا یکی از عوامل مهم در رسیدن به اهداف یک سازمان و رمز موفقیت بسیاری از پروژهها به حساب میآید.
تعیین استراتژی مناسب و به تبع آن تجزیه و تحلیل صادقانه و پیش بینی عوامل خارجی تضمین کننده موفقیت و بیشترین بهرهوری در یک سازمان است. مشخص شدن استراتژی مناسب میتواند با توجه به شرایط یک سازمان آنرا به بیشترین حد موفقیت هدایت کند و یا در شرایطی حیاتی سازمان را از ورشکستگی و شکست برهاند. رمز موفقیت بسیاری از سازمانها و پروژه های مدیریتی میتواند تجزیه و تحلیل صحیح منابع موجود داخل - قدرتها و ضعفها - و بررسی موقعیتهای خارجی - فرصتها و تهدیدها - باشد.
مطالعات استراتژیک زیادی در حوزه ورزش کشور عمدتاً با روش تحلیل سوات انجام شده است. بیشتر این تحقیقات بر حوزههای ورزش قهرمانی و همگانی و در سطح ملی و استانی متمرکز بودهاند. مثلا مظفری و همکاران - 1391 - راهبردهایی برای نظام ورزش قهرمانی کشور تدوین کردند که مهمترینهای آن شامل نهادینه کردن، تخصصگرایی و شایسته سالاری در فدراسیونها و بدنههای عملیاتی ورزش قهرمانی، تقویت برنامههای توسعه ورزش سطوح پایه در فدراسیونهای ورزشی، توسعه سهم ورزش زنان از منابع مختلف فدراسیونهای ورزشی، تدوین و اجرای نظام جامع توسعه علمی ورزش قهرمانی کشور میباشد.
حسینی و همکاران - 1390 - در تحلیل راهبردی استعدادیابی در ورزش قهرمانی ایران شناسایی قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای استعدادیابی در ورزش قهرمانی جمهوری اسلامی ایران و تنگناها و چالشهای فراروی آن را مورد بررسی قرار دادند که طی چندین مرحله تحلیل راهبردی، 4 قوت، 13 ضعف، 4 فرصت و 7 تهدید تآیید و بر اساس آزمون آماری فریدمن رتبهبندی شدند.
برخی از تحقیقات نیز به تحلیل راهبردی رشتههای ورزشی پرداختهاند. گودرزی و همکاران - 1386 - با تحلیل راهبردی ورزش کشتی کشور نشان دادند که سهم ورزش کشتی ایران در زمینههای قهرمانی و جهانی بسیار زیاد است. آنها وجود برنامههای علمی، امکانات پیشرفته و بهروز کشورهای رقیب و اعتبارات مکفی به عنوان مهمترین تهدیدها؛ برگزاری مسابقات منظم در سطح آموزشگاهها و دانشگاهها، حمایت تشکیلاتی دولت و مسئولان قوای سهگانه را به عنوان مهمترین فرصتها؛ عدم وجود مدیران شایسته و با کفایت در مدیریت هیأتها، نبود برنامه مدون، عدم توجه به اصول علمی در آموزش و تربیت کشتیگیران و عدم وجود مربیان شایسته از جمله مهمترین ضعفها و برگزاری مسابقات داخلی و قهرمانی کشور و بینالمللی داخلی، همکاری با دانشگاهها و مراکز علمی کشور، کشتی به عنوان ورزش ملی و سنتی مردم، و وجود انستیتوی کشتی در کشور را به عنوان مهمترین قوتهای ورزش کشتی کشور شناسایی کردند.
علاوه براین، خبیری و همکاران - 1390 - در تحلیل سوات تکواندو ایران نشان دادند که بین اهمیت فرصتها، تهدیدات، قوتها و ضعفهای این رشته تفاوت معنیداری وجود دارد. مهم-ترین نقطه قوت این رشته شامل رشد قابل توجه در مسابقات بینالمللی و مهمترین فرصت شامل وجود قهرمانان ملی تکواندو به عنوان افراد بالقوه برای تصدی پستهای مربیگری و مدیریت تکواندو است. همچنین مهمترین ضعف آن عدم بهرهگیری مناسب از حامیان مالی به عنوان منبعی درآمدزا و مهمترین تهدید شامل ناکافی بودن اطلاعرسانی و سطح آگاهی عمومی راجع به ورزش تکواندو است. همچنین نظری و همکاران - 1391 - در تبیین استراتژی والیبال ساحلی ایران، 15 قوت، 21 ضعف، 12 فرصت، و 13 تهدید را برای این ورزش مشخص کردند.
تحقیقات استراتژیک با روش سوات در حوزه فوتبال کشور بسیار کم بوده است. در صورتی که با توجه به اهمیت روز افزون ورزش فوتبال به عنوان پرطرفدارترین و محبوب ترین ورزش که از آن یک پدیدهی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی ساخته و جزء لاینفک زندگی بسیاری از افراد در سراسر جهان گشته است.
