بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از انجام این پژوهش، تدوین استراتژی فعالیت های ورزشی تفریحی دانشجویان دانشگاه های استان گیلان بود. جامعه آماری این پژوهش، 71 نفر شامل اساتید تربیت بدنی موسسات آموزش عالی استان، مدیران فوق برنامه دانشگاهها بوده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته که روائی آن توسط چند تن از اساتید صاحب نظر و پایائی آن از روش آلفای کرونباخ - آلفا - 0/91 = تائید گردید، استفاده شد. در نهایت از 71 پرسشنامه توزیع شده، 65 پرسشنامه به محقق بازگردانده شد. پرسشنامه مشتمل بر 43 سئوال رتبه بندی شده در زمینه بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای فعالیت های ورزشی تفریحی دانشجویان دانشگاه های استان گیلان بود.
داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی، آزمون مقایسه میانگین ها و آزمون فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که فعالیتهای ورزشی تفریحی دانشجویان دانشگاه های استان گیلان از لحاظ موقعیت استراتژیک و در ماتریس داخلی و خارجی، درمنطقه محافظه کارانه قرار دارد. در این حالت باید نقاط ضعف و موارد آسیب پذیر داخل سازمانی را رفعکرد. متقابلاً باید از مزایای محیط بیرون از قبیل فناوری جدید، امکانات، بهبود و ترمیم فناوری موجود یا نیروی تخصصی با مهارتهای بالا، برای حل مشکلات استفاده نمود.
واژه های کلیدی: فعالیت های ورزشی، تفریحی، استراتژی، دانشجویان، گیلان
مقدمه
زندگی ماشینی به عنوان یکی از مشکلات اصلی بشریت قلمداد میشود چرا که نتیجه آن کاهش تحرک و فعالیت افراد است. از جمله مفاهیم نوینی که معنای واقعی خود را با پیدایش انواع تکنولوژی و صنعتی شدن جوامع در زندگی مردم پیدا نموده است اوقات فراغت و نحوه گذراندن آن است. ورزشهای تفریحی با ورزشهای مربوط به اوقات فراغت از مناسبترین و شاید ضروریترین گونه های گذران اوقات فراغت در عصر حاضر است.از میان ده عامل خطر مربوط به مرگ و میرها در جهان،6 عامل با رژیم غذایی و فعالیت بدنی ارتباط دارند. به طور تقریبی 80 درصد از بیماریهای غیر واگیر در کشورهای در حال توسعه رخ میدهد و ایران یکی از این کشورها میباشد. [1] در حقیقتگذران اوقات فراغت با انجام فعالیتهای ورزشی، از متداولترین روشهای موجود در جهان است.
تحقیقات متعددی، -ارتباط همبستگی بین سطح آمادگی هایعمومیبدنی باسلامت روانی، جسمانی، تنیدگی، تحلیل رفتگی شغلی و عاملهای تشدید کننده آنها را به دست آوردهاند. [2] دوره های آموزشی مدارس و دانشگاهها مملو از مطالعه به منزله کار فکری است که بخش زیادی از ساعات زندگی دانشجویان را پرمیکند. در چنین شرایطی وجود برنامه های تفریحی ورزشی میتواند در پر بار کردن اوقات فراغت موجب ایجاد احساسی خوب، لذت و شادی گردد. [3] برای دانشجویان کشور که سالهای نوجوانی را بی خطر سپری کردهاند و امکان تهدیدهای انحرافی آنان در زمان فراغت تقریباًمنتفی است، جنبه سازندگی، نوآوری، خلاقیت، ابتکار و رضایت درونی از اوقات فراغت بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. توجه به فعالیتهای ورزشی در دوران تحصیل در دانشگاه فرصت بسیار خوبی است که آنان را بیشتر با منافع ناشی از فعالیتهای بدنی آشنا سازد. [4]
با توجه به اثرات مثبت و مفید ورزش بر تمامی جنبه های زندگی افراد یافته های کارشناسان در ایران نشان میدهد که تنها 10درصد از دانشجویان فعالیت ورزشی داشتهاند این در حالی است که تماشای تلویزیون و گوش دادن به موسیقی بخش اعظم اوقات فراغت دانشجویان را پر میکند و ورزش در رتبه های پایینتر قرار گرفته است. [5] بهبود سلامت عمومی از طریق افزایش فرصتهای شرکت در ورزش منافع اقتصادی عظیمی در پی دارد به ویژه در کشورهای درحال توسعه که منابع سلامتی در آنجا کمیاب است و به همین دلیل پیشگیری امری بسیار ضروری است. [6] پژوهشهای انجام شده در رابطه با اوقات فراغت نشان میدهد که ورزش در میان فعالیتهای فراغتی جایگاه چندان مناسبی ندارد و اغلب کمتر از تلویزیون و سایر فعالیتهای فراغتی مورد توجه جوانان بالاخص دانشجویان قرار گرفته است این در حالی است که در کشوری نظیر فرانسه ورزش به عنوان اولین و مهمترین فعالیت دانشجویان شناخته شده است.
ورزش با کارکردهای مثبتی نظیر کاهش آسیبها و انحرافات اجتماعی، افزایش انسجام اجتماعی، کاهش فقر حرکتی و بهبود کیفیت زندگی میتواند در گذراندن اوقات فراغت دانشجویان نقش موثری ایفا نماید. [7] فرای و استونر - 1995 - و فرد دیوید - 1998 - برنامه ریزی استراتژیک را ابزار مدیریتی توانمندی تعریف میکنند که برای کمک به سازمانهای کوچک طراحی میشود تا آنها به صورت رقابتی خود را با تغییرات پیش بینی شده محیط تطبیق دهند.برنامه ریزی استراتژیک باعث میشود تا سازمان فعالیتها و خدماتش را برای برآوردن نیازهای در حال تغییر محیط تطبیق دهد. این برنامه ریزی نه تنها چارچوبی برای بهبود برنامهها ارائه میکند بلکه چارچوبی برای ساختاردهی مجدد برنامهها، مدیریت و همکاریها و نیز برای ارزیابی پیشرفت سازمان در این زمینهها ارائه میکند.
تدوین استراتژی توسعه در ورزش فواید بیشماری دارد که از جمله میتوان موارد زیر را نام برد:
·ارتقا سلامت عمومی، همبستگی اجتماعی، نوسازی، بازپروری و یادگیری مادامالعمر.
·نشان دادن اهداف بلند مدت از ورزش استان در کل نیم رخی از ورزش استان.
·پاسخگویی کارا و موثر به نیازهای ورزشی جامعه.
·کمک به افزایش مشارکت افراد در ورزش و خلق راهی برای توسعه مهارتهای افراد.
·کمک به ایجاد بهترین ارزشها - ندری ، - 1388
هوبین و همکاران - - 2012 در پژوهشی در زمینه بررسی تفاوتهای جنسیتی در ارتباط بین ویژگیهای محیطی مدرسه و فعالیت فیزیکی در میان نمونه های 9 تا 12 ساله دانش آموز در آنتاریو کانادا به این نتیجه رسیدند که باید مدارس یک اتاق جایگزین ویژه برای ارائه فعالیتهای انعطاف پذیری دانش آموزان دختر در نظر بگیرند.[8] زوربا و همکاران - 2012 - در تحقیقی به منظور اولویت بندی ورزش و فعالیتهای تفریحی در دوره ابتدایی دریافت که بسکتبال با - 26,48 - درصد در صدر ورزشهای مورد علاقه است. شنا با - 20,59 - درصد و تنیس با - - 14,71 درصد دومین و سومین جایگاه را دارند.[9] ابراهیمی و مسلمی پطرودی - 1390 - با مطالعه روی زنان شهرستان جویبار به این نتیجه رسیدند که میانگین مشارکت زنان دراوقات فراغت فعال بیشتر از مشارکت زنان در فراغت غیرفعال است.[10]
حدیث امرائی - 1391 - با مطالعه فعالیت های ورزشی تفریحی دانشگاه های استان مازندران به این نتیجه رسید که فعالیتهای ورزشی تفریحی دانشجویان دانشگاه های استان مازندران از لحاظ موقعیت استراتژیک و در ماتریس داخلی و خارجی، درمنطقه محافظه کارانه قرار دارد.[11] آگاهی از شرایط، خصوصیات شیوه های انجام ورزشهای تفریحی و به وجود آوردن شرایط و امکانات مناسب با توجه به سلیقهها وگرایشهای مختلف، از جمله وظایف مهم مدیران و دستاندرکاران مقوله فراغت است. همچنین ضروری است که با برنامه ریزی جدی و کار فرهنگی، اقشار مختلف جامعه به خصوص قشر دانشگاهی را از تأثیرها مثبت اوقات فراغت و تفریحات سالم آگاه کرد و آنها را هرچه بیشتر به سوی این گونه فعالیتها سوق داد. [12] شایسته است که مسئولان دانشگاه و خوابگاه های دانشجویی به ضرورت افزایش فضاها و امکانات فراغتی خاص و کم هزینه درخوابگاه و در دانشکدهها توجه و در این جهت برنامه ریزی کنند.
همچنین ایجاد امکانات و تسهیلات و سالنهای ورزشی بیشتر در دانشکدهها و در خوابگاهها گام موثری خواهد بود در جهت سوق دادن دانشجویان به فراغتهای فعالانه و توأم با تفریح که هم برنامه ریزی هفتگی برای آن امکان پذیر است و هم هزینه برای دانشجویان در برندارد. [13] تندنویس در سال - 1375 - نیز روی نحوه گذران اوقات فراغت دانشجویان در سراسر کشور مطالعه کرد. وی تعداد 10486 دانشجو را در 38 دانشگاه کشور مورد مطالعه قرار داد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که میزان اوقات فراغت در طول نیمسال تحصیلی 3 تا 4 ساعت و در طول تابستان 3 تا 8 ساعت بود. جایگاه ورزش در گذران اوقات فراغت برای پسران در مرتبه سوم و برای دختران در مرتبه نهم بوده است. همچنین 15/5 درصد پسران و 31/8 درصد دختران ورزش نمیکنند.حال این سؤال مطرح است که استراتژی مناسب برای فعالیتهای ورزشی تفریحی دانشجویان دانشگاه های استان گیلان چیست؟
روششناسی
روش تحقیق حاضر با توجه به موضوع و اهداف، از نوع مطالعات استراتژیک و زمینه یابی بوده که به شکل میدانی و به روش توصیفی- میدانی انجام گرفت. به عبارت دیگر، شناخت وضع موجود SWOT توصیف شد و نتایج مورد تحلیل قرار گرفت.
