بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه: در ایران گسترش بی رویه صنایع، عدم رعایت اصول زیست محیطی در توسعه صنایع، باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی فراوانی در بعضی از مناطق کشور شده است . از مهمترین چالش های زیست محیطی هر واحد صنعتی تولید پسماند هایی است که باید به نحو مطلوب مدیریت شود تا از آلودگی محیط زیست توسط آنها جلوگیری به عمل آید . عمده ترین پسماندهای صنعتی با توجه به نوع سوخت مصرفی مربوط به نیروگاه های حرارتی بخار می باشد. هدف از این تحقیق شناسایی و طبقه بندی پسماندها به منظور مدیریت آنها تا آخرین مرحله از مدیریت پسماند در نیروگاه حرارتی زرند می باشد.
مواد وروش ها: این تحقیق که به صورت میدانی در نیروگاه حرارتی زرند انجام شد و فرایند تولید، منابع تولید پسماند، نوع و حجم پسماندهای تولیدی و دوره تخلیه پسماندها شناسایی شد. علاوه بر آن، طبقه بندی پسماندها طبق دیدگاه آژانس حفاظت محیط زبست آمریکا EPA صورت گرفت. و اختصاص کدهای مخصوص به هر ماده، تفکیک اصولی پسماندها از مبدأ و نحوه مدیریت ضایعات تا مسیر نهایی نیز مورد بررسی و اجرا قرار گرفت. نتایج وبحث:طبق نتایج عمده پسماندهای تولید ی این نیروگاه خاکستر کوره حاصل فرآیند احتراق می باشد که غیر قابل بازیافت و جز پسماندهای صنعتی ویژه محسوب میگردد. همچنین مهمترین پسماند خطرناک در نیروگاه حرارتی زرند خاکستر کوره می باشد و وجه بارز پسماندهای خطرناک نیروگاه سمی بودن آنها میباشد. .
پس از شناسایی پسماندها به وسیله EPA مشخص گردید که 71 درصد پسماندهای صنعتی تولیدی جزء پسماندهای خطر ناک محسوب می شود که 54 درصد در فهرست F،46 درصد در فهرست K ، همچنین 42 درصد آنها دارای خاصیت سمی ، 15 درصد خاصیت خورندگی ،31 درصد خاصیت اشتعال زایی و 4 درصد دارای خاصیت واکنش پذیری و 8درصد دارای خطر حاد می باشند. . میزان تولید پسماند صنعتی در نیروگاه 604 گرم به ازای هر مگاوات برق تولیدی در ساعت می باشد.کاهش میزان تولید ضایعات از طریق بهبود فن آوری واستفاده ازتجهیزات پیشرفته شامل برج خنک کننده خشک وجایگزینی گاز طبیعی به جای سوخت مازوت ومدیریت صحیح فعلی پسماندها از طریق ذخیره سازی در مخازن وظروف استاندارد ومسقف نمودن ،بتون ریزی کف،شیب بندی وسکوبندی محل دپو میتواند از بهترین راهکارهای مدیریتی جهت نیرو گاه حرارتی زرند پشنهاد گردد.
واژههای کلیدی: پسماند، EPA ،مدیریت، نیروگاه حرارتی زرند
-1 مقدمه
با پیشرفت علوم وتکنولوژی ،تولیدو مدیریت مواد زاید جامد نیز تحت بررسی های فراوان علمی وپژهشی قرار گرفته است.[1] توسعه صنایع و رشد جمعیت با توجه به افزایش مواد مصرفی و در نتیجه ازدیاد مواد زاید جامد از موضوع هایی است که اخیراً بحران های عظیمی و مشکلات بسیاری در جوامع بشری به وجود آورده است.[2] یک سیستم جامع مدیریت پسماند در بر گیرنده کلیه فعالیت های مرتبط در زمینه کمینه سازی تولید، جمع آوری ،نگهداری موقت،حمل ودر نهایت بازیافت واستفاده مجدد ویا دفع اصولی ضایعات می باشد.[3]
به منظور دسترسی به مدیریت و کنترل تولید ضایعات در صنایع باید از تعداد و نوع ترکیب زباله های صنعتی و همچنین شیوه های مدیریت مواد زاید و شرکت های درگیر مطلع بود.[4] تجربیات جهانی نشان داده است که چنانچه بر پسماندها مدیریت مناسب صورت نگرفته واین مواد با شیوه های علمی وفنی به مواد با مخاطرات کمتر تبدیل نشوند.[5] به طور اصولی وبه روش مناسب تحت عملیات پردازش ودفع قرار نگیرند، منشآ مخاطرات بسیار زیاد وتهدیدات فراوانی برای سلامت انسان ومحیط زیست خواهند شد.[6] در حال حاضر منبع اصلی تولید پسماندهای خطرناک در دنیا فعالیت های صنعتی هستند.به همین دلیل مدیریت پسماندها به خصوص پسماندهای صنعتی مساله ای خاص در مسایل زیست جهانی برخوردار است.[7]
یکی از مهمترین زیر بخش های انرژی، صنعت برق می باشد که انرژی الکتریکی لازم کشور را فراهم می کند
.استفاده از نیروگاه های حرارتی بخار علاوه بر انتشار دود باعث تولید مقدار قابل توجهی از زایدات جامد و نیمه جامد می گردند این ضایعات به طور مستقیم و غیرمستقیم نتیجه عمل احتراق، سیستم تصفیه آب و فعالیت های انسانی نیروگاه هستند و کمیت و کیفیت آنها به عوامل متعددی بستگی دارد. این نیروگاه ها با توجه به نوع سوخت مصرفی، فرایندهای تولید و میزان الکتریسیته تولیدی، بیشترین پسماند را به خود اختصاص داده اند.[8] بنابراین نیروگاه حرارتی زرند نیز از این قانون مستثنی نبوده و سالانه مقادیر زیادی پسماندهای عادی ،صنعتی و ویژه تولید می کند که این موضوع نیاز به شناسایی و طبقه بندی پسماندهای عادی، خطرناک این صنعت می باشد را دارد. لذا پسماندهای تولید شده در نیروگاهعمدتاً خاکستر، روغن روانکاری توربین،روغن مستعمل دیزل ژنراتورها،لجن مخازن سوخت،باتری های صنعتی،پشم شیشه،و..... می باشد.در همین راستا هدف از انجام مطالعه حاضر، طرح ریزی یک سیستم فراگیر،نظام مندوجامع به منظور اعمال استرا تژی های مدیریت آلاینده های زیست محیطی در نیروگاه حرارتی زرند می باشد که در قالب شناسایی،طبقه بندی ومدیریت پسماندهای نیروگاه سازماندهی گردیده است.
-2مواد وروش ها
نیروگاه زرند در شمال غربی استان کرمان در مجاوزت شهرستان زرند واقع گردیده است. مساحت سایت نیروگاه 19/5 هکتار بوده که با احتساب شهرکهای آن به 200 هکتار می رسد. این نیروگاه شامل دو واحد 25 مگاواتی بخار هست و از سوخت مازوت استفاده می کند. بویلرهای نیروگاه ساخت آلمان از نوع واترتیوپ درام دار با سیرکولاسیون طبیعی که ظرفیت هرکدام 135 تن بخار در ساعت می باشد. توربین های نیروگاه از نوع ضربه ای، تک پوسته ای، تک سیلندر و 12 طبقه و سرعت موتور 3000 دور در دقیقه و خروجی توربین 30000 کیلووات می باشد. قدرت ژنراتور 37/5 مگاولت آمپر و اکسایتر 211 کیلوولت آمپر می باشد. برج خنک کن آن از نوع برج خنک کن تر با سیر کولاسیون بسته ساخت فرانسه است. آب نیروگاه نیز از 6 حلقه چاه عمیق تأمین می گردد. تحقیق حاضر که به صورت میدانی وکتابخانه ای در نیروگاه حرارتی زرند انجام شد. این تحقیق از دی ماه سال 1395 خورشیدی آغاز گردید و به مدت 6 ماه به طول انجامید. طی این مطالعه پس ازشناسایی وبررسی فرایند تولید در نیروگاه حرارتی ،به شناسایی نقاط تولید پسماند،نوع پسماند،حجم ودوره تخلیه پسماند ها، محل تخلیه واقدامات کنترلی جهت کنترل کاهش آلودگی آنها اقدام شد. طبقه بندی پسماند ها طبق دیدگاه آژانس حفاظت محیط زبست آمریکا EPA صورت گرفت.
-3نتایج
به منظور شناسایی وطبقه بندی انواع پسماندهای تولیدی اقدام به بررسی فرایند کلیه واحد های تولیدی،تجهیزات وقطعات گردید کلیه خروجی ها استخراج ودوره تخلیه ونحوه مدیریت هر کدام از پسماند ها بررسی شد که به شرح ذیل ارایه می گردد. -1-3 پسماند شناخته شده در نیروگاه حررتی زرند براساس محل تخلیه و تناوب تخلیه در ادامه کلیه پسماندهای روغنی، حلالها مواد شیمیایی، پلاستیک ها، فلزات ،پسماندهای شبه شهری، نخاله های ساختمان، کاغذ وغیره، به منظور شناسایی و طبقه بندی نوع ، آنالیز و نحوه ایجاد، تناوب و محل تخلیه طبق جدول شماره 1 ارائه می گردد.
