بخشی از مقاله
چکیده:
بانظر به اینکه مدتی است استفاده ازنرم افزارهای ارتباطی گوشیهای هوشمندمانند : واتساپ،وایبر،تانگو،و ... ،جهت آموزش و رفع اشکال دانشجویان غیرفارسی زبان،به عنوان ابزارهای کمک آموزشی درمجموعه دانشگاه مجازی المصطفی - ص - ،جایگاه ارزشمندی یافته و ثمرات قابل توجهی درپی داشته است،لذا در این مقاله تلاش شدهاست فراخور امکانات این نرمافزارها و با بکارگیری راهبردهای آموزش مهارتهای زبانی بر اساس رویکرد معناشناسی قالبی یک محتوای تمرینی مناسب برای این منظور ارائه شود. در این پژوهش ابتدا کتاب دوم دانشگاه مجازی المصطفی به عنوان منبع، جهت تدوین محتوا انتخاب شد، سپس راهبردهای مناسب جهت ارائهی تکالیف و تمرینهای مرتبط با هر چهار مهارت زبانی و همچنین مناسب با امکانات نرم افزارهای اجتماعی معرفی شدند. در نهایت یک نمونه محتوای تمرینی با درنظر گرفتن رویکرد قالبی تدوین گردید.
-1 مقدمه
درسالهای اخیراستفاده ازفناوری درحیطههای مختلف بویژه درزمینه ی آموزش زبان بسیارموفق وثمربخش بوده است . محدودیت مکانی وزمانی برای افراد درنقاط مختلف دنیا به سبب برخی از جدیدترین فناوریهامانند : وب،اینترنت،تلفن همراه و به تبع آن گوشیهای هوشمندو ... برطرف شده است - . - auirsu & suvac,2008 امروزه بسیاری ازکشورها به یادگیری واستفاده ازفناوری ارتباطی و اطلاعاتی به عنوان اساس نظام آموزشی خود تاکید دارند - امیری، . - 2012 گوشیهای هوشمند نمونهای ازگسترش تکنولوژی است که در سالهای اخیرطرفداران بسیاری را به خود اختصاص داده است. پیآمد ورود این گوشیها به بازار، نرمافزارهایی نیز برای این گوشیها طراحی شده است و آنرا به یک گوشی باکاربرد ی فراتر از کارایی مورد نظر آن تبدیل نموده است .
کارآیی نرمافزارها درگوشیهای هوشمندکه میتواننددرحوضهی آموزش و یادگیری زبان نیز بسیارمفیدوکارآمدباشند بطور معمول عبارت است از : ارسال ودریافت پیامک بابیشترین سرعت ممکن ونمایش تحویل آن،قابلیت فرستادن صدا،تصویر،فیلم،دارا بودن شکلکهای مختلف همچون مسنجرهای کامپیوتر،قابلیت به اشتراک گذاشتن مکان خود برای دوستان و نمایش دقیق آن روی نقشه،امکان چت گروهی و تشکیل گروههای ویژه،امکان ارسال پیام به گروهی از افراد،شناسایی و نمایش خودکار کسانی که در لیست مخاطبان شما این نرم افزار را روی گوشی خود نصب کرده-اند،امکان مسدود کردن افرادی که بصورت موقت یادائم میخواهید با آنها در تماس باشید. مشاهده چنین کارایی-هایی درگوشی های هوشمند میتواند این سیستم عامل را ابزاری برای آموزش و یادگیری بویژه در امر آموزش زبان تبدیل نماید .
اماآنچه از اهمیت ویژه ای برخوردار است این است که چگونه میتوان از این امکانات نرمافزاری درجهت آموزش و یادگیری زبان بهره جست؟ و چگونه و با استفاده از چه شیوهها و راهبردهایی میتوان تکالیف و بازیهایی را جهت آموزش هدفدار در جهت ارتقا مهارتهای اصلی زبان از این طریق ارائه کرد؟ لذا نگارندگان در این پژوهش برآن شدند ضمن بر شمردن امکانات آموزشی این نرمافزارها،یک محتوای تمرینی، با بهرهگیری از راهبردهای آموزش مهارتهای زبانی و با رویکرد معناشناسی قالبی، جهت ارتقا چهار مهارت اصلی زبان ارائه دهند.
از مزایای طرح تدوین محتوای تمرینی آن است که فراگیران زبان مقصد میتوانندازطریق عضویت در گروههای آموزشی و تمرینی زبان هدف،که در برنامه های ارتباطی مانندواتساپ،وایبرو ... تشکیل میگردد، با اساتید زبان مقصد ارتباط داشته و با کسب محتوای درسی و تمرینی مناسب که با رعایت اصول و نظریههای زبانشناسی و آموزش زبان تدوین گردیدهاند به نتایج خوبی درجهت کسب مهارت در زبان مقصد دست یابند. نوع و قالب طرح سوال و نیز نوع و قالب پاسخگویی زبانآموز میتواند حالتهای گوناگون - صوتی، تصویری، و نگارشی - داشته باشد که در هر کدامیک یا چند مهارت زبانآموزی را درگیر میکند. درآغاز بحث به طرح و بررسی مبانی نظری پژوهش و تعریف کلید واژه هامیپردازیم :
.2,1معناشناسی قالبی
یکی از نظریههای معنایی که کاربرد واژه در متن واقعی را بیان میکند، معناشناسی قالبی است و این نظریه توسط فیلمور و همکارانش مطرح گردید - Fillmore 1976, 1977, 1982 , 1985 , Fillmore and Baker 2001, . - 2010 دراین رویکرد گسترده به معناشناسی طبق نظر چانگ و ابلسون - 1977 - ،اینگونه تشخیص داده شده است که مفاهیم بطور تصادفی در ذهن قرار نگرفتهاند. آنهابراین عقیدهاندکه " طبق معناشناسی ساختاری "بین واژههاو مفاهیمی که در پی دارند رابطهی تضاد، جز واژگی، همنامی و غیره وجود دارد، از طرفی مفاهیم خاص به یکدیگر مرتبطند، و این ارتباط در نتیجه ی تجربه ایجادگردیده است" - و.کرافت،. - 2004 به عنوان مثال قالب رستوران را فرض کنید.
رستوران صرفا یک موسسهی امکان خدماتی نیست،بلکه بامفاهیمی همچون : مشتری , پیشخدمت،سفارش دادن،خوردن و صورتحساب در ارتباط است. این مفاهیم با واژهی رستوران در نتیجه ی مفاهیمی چون هم معنایی، جز واژگی، و تضاد و دیگر روابط ساختاری در ارتباط نمی باشند بلکه این مفاهیم در پی تجربهی انسان است که با واژهی رستوران مرتبط گردیدهاند. واژه ی رستوران در نتیجه ی تجربه ی فرد به مفاهیم دیگر گره خورده و قادر به جدایی از مفاهیم دیگر نمیباشد - و.کرافت،. - 2004 در این نظریه عقیده بر آن است که در کمعنی واژه و کاربرد واژه بر اساس قالب معنایی به بهترین شکل ممکن صورت میگیرد. قالب معنایی وقایع،رابطه ها،یا نهادها را همراه باشرکت کنندگان در آنها توصیف میکند. ازآنجایی که این قالبها اساسا معنایی هستند، عناصر آنها در زبانهای مختلف مشابه است و فراگیران زبان با شناختی که نسبت به آنها دارند عناصر قالب را در بافتی منسجم کارآمدتر و سریعتر فرامیگیرند.
1,3. امکانات نرمافزارهای اجتماعی جهت آموزش زبان
نرم افزارهای گوشیهای هوشمند از قابلتها و امکانات فوقالعاده مفیدی جهت آموزش زبان برخوردارهستند،و بطور همزمان میتوان هر چهار مهارت زبان را از طریق آنها به چالش کشاند. دراین بین بعضی از نرم افزارها از مقبولیت بیشتری در بین کاربران برخوردار هستند،که دراین مختصربه معرفی اجمالی آنها بر اساس قابلیتهای شان میپردازیم . وجه مشترک تمامی نرمافزارهای اجتماعی گوشیهای هوشمند این است که امکان انواع چت را برای کاربر خود فراهم میکند و مخاطب می تواند در این قالب با سایر اعضا بصورت هدفمند و یا اتفاقی اقدام به ارتباط نوشتاری و یا صوتی و تصویری بنماید.
ارتباط صوتی و تصویری در این قالب، با ضبط صدا و یا تصویر ممکن می باشد و مخاطب با دریافت فایل ضبط شده، می تواند به مفاد مفاهیم موردنظر مخاطب خود دسترسی پیدا کند. اما برخی از نرمافزارها علاوه بر امکان چت، دارای امکانات منحصر به فرد دیگری نیز میباشند که موجب تمایز این نرمافزار با سایر نرمافزارها میشود که در ادامه به برخی از این ویژگیهای خاص اشاره میکنیم:
.1,3,1نرم افزارهایی با قابلیت مکالمهی صوتی،وتصویری:
در برخی از نرم افزارهای ارتباط اجتماعی این امکان وجود دارد که میتوان از طریق اینترنت با مخاطب خود بصورت زنده و بدون هیچ وقفهای ارتباط صوتی و یا تصویری مستقیم برقرار کرد.
نرم افزارهایی مانند وایبردارای این خصوصیت میباشند.
.2,3,1نرم افزارهایی با قابلیت ایجاد صفحهی شخصی
در برخی از نرمافزارهای ارتباط اجتماعی گوشیهای همراه، این امکان وجود دارد که هر مشترک برای خود، یک صفحه شخصی داشته باشد که در آن انواع مطالب نوشتاری ، صوتی، و یا تصویری خود را قرار میدهد و بر اساس همین اطلاعات با مخاطبین جدیدی بصورت هدفمند و یا اتفاقی ارتباط برقرار میکند. نرم افزارهایی مانند لاین و تانگو دارای این امکانات میباشند.
.3,3,1نرمافزارهایی باقابلیت انتقال فایل:
این ویژگی موجب میشود که کاربر بتواندبرخی از فایلها - مانند wordو - pdfرا به مخاطب خود ارسال کند. نرم افزارهایی مانند تلگرام از این ویژگی برخوردارند. شاید بتوان گفت هیچ نرمافزاری تاکنون ایجاد نشده است که تمامی امکانات بیان شده فوق در آن یکجا جمع باشد و همین امر باعث شده است که مخاطبان فراخور نیازهای خود برخی نرمافزارها را به برخی دیگر ترجیح دهند. البته با پیشرفت روزافزون این نرمافزارها، بعید نیست در آینده ای نه چندان دور شاهد تجمیع این امکانات در تمامی نرمافزارها باشیم.
. 4 1 راهبردهای کلی جهت ارتقا مهارتهای زبانی
راهبردهای یادگیری زبان به عنوان ابزارهای بسیار موثر و کارآمد در تسهیل فرایند یادگیری زبان همواره کانون توجه مدرسان و سیاستگزاران آموزش بوده است. ازجملهراهبردهای یادگیری زبان میتوان به راهبردهای یادگیری کولمن و کلاپر - 2005 - 1، اشاره نمود .
