بخشی از مقاله
چکيده
مقدمه : بنزن ، تولوئن ، اتيل بنزن و گزيلن از جمله ترکيبات آلي فرار با خصوصيات فيزيکي و شيميايي مشابه ميباشند. بنزن و اتيل بنزن از سرطانزاهاي شناخته شده و موثر بر سيستم گردش خون ، سيستم عصبي و تناسلي و تنفسي هستند. تولوئن و گزيلن نيز بر سيستم هاي عصبي و تناسلي، آسيب ميرسانند. مهمترين هدف انجام اين مطالعه ، تعيين ريسک مواجهه شغلي با ترکيبات بنزن و تولوئن در کارگران پمپ بنزين هاي منتخب شهر کرمان و محاسبه ميزان کمي ريسک سرطاني و مخاطره غيرسرطاني اين ترکيبات بود.
روش بررسي: در اين مطالعه تجربي و تحليلي، ابتدا به صورت تصادفي ٥٤ کارگر از ٦ پمپ بنزين (حاشيه شهر و مرکز شهر) انتخاب گرديد و نمونه هواي تنفسي آنها در سه نوبت صبح ، ظهر و شب که در يکي از اين سه زمان در هر پمپ بنزين تخليه سوخت از نفتکش به مخزن جايگاه صورت ميگرفت . بر اساس استاندارد ٣٨٠٠ NIOSH توسط پمپ نمونه برداري ساخت شرکت SKC انگلستان با دبي ٠.٥ ليتر بر دقيقه ، جمع آوري گرديدند. نمونه ها پس از انتقال به آزمايشگاه ، به وسيله دستگاه گازکروماتوگرافي با دتکتور يونيزاسيون شعله اي تجزيه شدند.
نتايج : ريسک سرطاني کارگران در تماس با بنزن در محدوده ٢-١٠×١.١١ -٤-١٠×٨.٢٢ و اتيل بنزن ٣-١٠، ١.٣٠-٥-١٠، ٢.٧٥ مقدار کمي مخاطره غير سرطاني براي تولوئن و ٠.٦٩٩-٠.٢١٧ محاسبه گرديده است .
نتيجه گيري: تماس کارگران شاغل در پمپ بنزين ها با ترکيبات بنزن ، تولوئن سبب افزايش ريسک ابتلا به سرطان در آنها ميشود.
واژه هاي کليدي: ترکيبات بنزن ، ترکيبات تولوئن ، مواجهه شغلي، ريسک سرطاني، مخاطره غير سرطاني
مقدمه
صنعتي شدن و توليد فزاينده ، خطرهاي گوناگوني را براي نيروي کار به ارمغان آورده و موجب آن ميشود تا نيروي کار در برابر عوامل زيان آور بسياري قرار گيرد، عواملي که جزو جدايي ناپذير صنعت و توليد، به شمار ميآيند و همواره تندرستي نيروي کار را تهديد ميکنند(١).
بررسي و پژوهش در مورد آلودگيها و عوامل زيان آور در محيط کار در عصر صنعتي امروزه که سلامت سهم بزرگي از اجتماع را در بر ميگيرد، شايان اهميت است ، زيرا ما در عصري زندگي ميکنيم که سالم سازي جسمي و روحي انسان ها، اساس رشد اجتماعي و اقتصادي جامعه به شمار ميرود.
متأسفانه آلودگي محيط کار، ره آوردي از تلاش هاي انساني در راه فراهم نمودن زندگي بهتر در عصر تکنولوژي است .امروزه ، ديگر عوامل بيماريزا تنها فاکتورهاي بيولوژيک و ميکروبي تشکيل نميدهند، بلکه عوامل متعدد محيطي نيز در اشاعه بيماريها، نقش عمده اي ايفا ميکنند(١).
ارزيابي ريسک ، يکي از ارکان اصلي سيستم مديريت بهداشت ، ايمني و محيط زيست (Health Safety Environment) است که در آن هدف ، شناسايي، ارزيابي و کنترل عوامل مخاطره آميزي است که سلامت و ايمني کارکنان را در مشاغل مختلف تحت تأثير قرار ميدهد(٢). از سويديگر، کارکنان با مواد شيميايي گوناگوني در تماس هستند که عدم رعايت اصول احتياطي و اقدامات کنترلي در هنگام کار با آنها ميتواند عوارض سوء بر انسان ايجاد کنند. گستره اين عوارض به نوع ماده شيميايي، ويژگيهاي آن ، مسير تماس و مدت زمان مواجهه با آنها بستگي دارد(٣).
با توجه به اينکه بنزين نسبتا فرار است ، بايد آنها را در تانکرهايي ذخيره کرد و در صورت حمل و نقل با وسايل نقليه بايد آنها را کاملا مهر و موم نمود. فراريت بالاي بنزين به اين معناست که برخلاف سوخت ديزل که در شرايط هوايي سرد به آساني آتش ميگيرد، يک سيستم تهويه مناسب براي اطمينان از يکسان بودن سطح فشار در داخل و بيرون ، مورد نياز ميباشد. بنزين ، به طور خطرناک با مواد شيميايي
فصلنامه علمي تخصصي طب کار
معمولي و خاصي وارد واکنش ميشود. براي مثال ، بنزين بلور Drano و هيدروکسيد سديم طي يک احتراق ، خود به خود با هم واکنش ميدهند(٤).
