بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی محرک های شنیداری و ریتمیک-ملودیک - موسیقی - بر رشد مهارت اجتماعی در کودکان پیش دبستانی انجام شد. این پژوهش ، مطالعه ای شبه تجربی با روش پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه مورد هدف را مطالعه شامل کلیه کودکان مقطع پیش دبستانی منطقه گلشهر کرج در سال تحصیلی 96-95 بود. نمونه پژوهش شامل 30 کودک پیش دبستانی بود که بعد از همسانی نمونه ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته و همچنین پرسشنامه نیوشا، به صورت تصادفی ، انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه 15 - نفر در گروه آزمایشی و 15 نفر در گروه کنترل - به صورت تصادفی قرار گرفتند و سپس مداخله آزمایشی انجام شد.
ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه مهارت اجتماعی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آماری توصیفی - فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار - و استنباطی - تحلیل واریانس - استفاده شد. نتایج نشان داد که محرک های شنیداری و ریتمیک-ملودیک - موسیقی - درمولفه مهارت اجتماعی - قاطعیت و خویشتن داری - در کودکان پیش دبستانی موثر است - در سطح . - 0/01 بنابرین بر اساس یافتههای پژوهش میتوان نتیجه گرفت که محرک های شنیداری و ریتمیک-ملودیک - موسیقی - میتواند به عنوان یک روش موثر در ارتقاء مهارتهای اجتماعی در کودکان پیش دبستانی مورد استفاده قرار گیرد.
مقدمه
امروزه به رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه های زندگی ،بسیاری از افراد در رویارویی با مشکلات زندگی فاقد توانایی های لازم و انسانی هستند که این امر آنان را در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی آسیب پذیر نموده است
کسب مهارت های اجتماعی1، یکی ازاهداف مهم آموزش و پرورش می باشد و به خصوص یکی از هدف های آموزش در دوره پیش دبستانی، کمک به اجتماعی شدن کودکان است . کودکان در مقطع پیش دبستانی از قدرت یادگیری و تأثیر پذیری عمیقی برخوردارند و رشد اجتماعی آن ها بسیار سریع است و هنرها، به ویژه موسیقی به دلیل جذابیت و تأثیرگذاری بالا، می تواند به عنوان یکی از ابزارهای مفید و کارا در زمینه رشد مهارت های اجتماعی کودکان مورد استفاده قرارگرفت
استفاده از موسیقی ، به عنوان یک ابزار توسط بسیاری از معلمان ، روانشناسان ، وتئوری پردازان برای بررسی اثربخشی موسیقی در یادگیری و مهارت های اجتماعی پرداخته اند
فعالیت های موسیقی می تواند امنیتی در ارتباط و بیان احساسات فراهم کند . افراد با شرکت در فعالیت های موسیقی می توانند رفتارهای اجتماعی مناسب را یاد بگیرند و مهارت هایی در همکاری گروهی به دست آورند . تکرار و نظم در موسیقی آن ها را قادر می سازد تا پیش بینی کنند چه پیش می آید از این رواحساس اطمینان می کنند که قادر به شرکت در گروه هستند . گروه های اجرای موسیقی مانند گروههای کر، ارکسترها، گروه طبل زن، می توانند در تقویت و بهبود مهارت های شنوایی، دامنه توجه، انظباط شخصی، کنترل تحریک ها، مهارت های حرکتی و اجتماعی کمک کنند
اصولاً هنر، به ویژه موسیقی که برخی فرزانگان از آن به عنوان بالاترین قله ی آزادی نام می برند، برای غفلت زدایی، وارستگی، جامعهپذیری و دسترسی به هارمونی و شبه زیبایی شناسی کاربرد دارد و بُعد انسان دوستی، همدلی، همبستگی و فضیلت را در ساختار شخصیت و جامعه ایجاد می کند. لحن، ریتم، ملودی و نظم آهنگ نه تنها در شعر و ادبیات این مرز و بوم مطرح بودند، بلکه فروشنده های دوره گرد ساده نیز در محله های سنتی با موسیقی و آوازی آهنگین، جنس خود را تبلیغ می کردند.
اما امروز، متأسفانه به جای منظره ی صوتی طبیعت، گوش های ما با آلودگی صدا و شدت صوت بلندگوهای ماشینها و غیره بیشتر آسیب می بینند.در این دوره، هنر در زندگی روزمره تعریف ضروری تری پیدا کرده است. در عصر اضطراب، افسردگی، نابسامانی عصبی و استرس های تحمیلی، نقش هنر فراتر از پرکردن اوقات فراغت، در جهت سازماندهی بالاترین هنر یعنی »هنر زندگی« مطرح می شود بنابراین با نقد و بررسی وضع موجود، آموزش و پژوهش و ارایه ی خدمات، شاید بتوان در زمینه ی هنر گوشدادن به موسیقی فعالیتی مبنی بر جامعه شناسی و روان شناختی این هنر را در ایران نیز مورد بررسی قرار داد
سوال اصلی پژوهش: آیا محرکهای شنیداری وحرکات ریتمیک ملودیک بر رشد مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستانی موثر است؟
روش تحقیق
این پژوهش ، مطالعه ای شبه تجربی با روش پیش آزمون - پس آزمون می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش تصادفی مرحله ای می باشد . جامعه آماری پژوهش مورد نظر کودکان پیش دبستانی می باشندو جامعه مورد مطالعه کودکان پیش دبستانی منطقه گلشهر کرج که در سال تحصیلی 96-95 مشغول به تحصیل بوده اند .
نمونه وروش نمونه گیری
به صورت تصادفی از مجموع پیش دبستانی های موجود در گلشهر کرج ، شش پیش دبستانی به عنوان نمونه انتخاب گردید . بعداز انجام پرسشنامه محقق ساخته و انجام تست نیوشا برای همسان سازی کودکان از لحاظ اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی وهمچنین سالم بودن در رشد شناختی ،جسمی ، به صورت تصادفی 30 دانش آموز به عنوان نمونه برگزیده شد، که 15 نفر در گروه آزمایشی و 15 نفر در گروه کنترل به صورت تصادفی قرار گرفتند .
در پژوهش حاضر از ابزارهای زیر استفاده شده است:
• پرسشنامه محقق ساخته: این پرسشنامه توسط پژوهشگر به منظور همسانی وضعیت اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی خانواده و به منظور جلوگیری از عوامل مداخله گر در ارزیابی پژوهشگر تدوین گردید.
• پرسشنامه نیوشا: این آزمون توسط ملایری ، جعفری و عشایری در سال 1394 به منظور بررسی رشد یکپارچه در هفت مهارت شنوایی ، زبان دریافتی ، زبان بیانی ، گفتار ، ارتباط اجتماعی ، شناخت وحرکت در 13 گروه سنی ارائه شده است و در آن معیار مشخصی برای ارزیابی وضعیت رشدی کودکان در گروه بدو تولد تا شش سالگی معرفی گردیده است . مقدار شاخص روایی محتوا در مهارت های رشدی مختلف بین 0/8 تا 1 به دست آمده که نشان دهنده روایی محتوای بالای آزمون است . همچنین در بررسی پایایی آزمون -آزمون مجدد بیش از 95 درصد به دست آمد که احتمالا لز صرف دقت لازم در اجرای آزمون و حفظ شرایط یکسان طی دوبار انجام آن ناشی می شود
