بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش ما آگاهی یافتن از تاثیر دوره های مهد کودک و پیش از دبستان بر مهارت های اجتماعی کودکان بود .جامعه ما در تحقیق شامل کودکان عقب مانده شهر اراک در پایه اول ابتدایی است و نمونه ما شامل 30 نفر کودک که دوره های مهد و پیش از دبسان را گذرانده بودن و 30 نفر دیگر که این دوره ها را نگذرانده بودند . در این پژوهش از پرسشنامه مهارت های اجتماعی ssrs استفاده شده نتایج نشان داد که مهرت اجتماعی کودکانی که دوره ها را گذرانده اند بیشتر است و تفاوت بین دو گرروه معنا دار است و دوره های مهد کودک و پیش از دبستان بر مهارت اجتماعی و رشد آن در کودکان کم توان ذهنی تاثیر گذار است واژگان کلیدی: مهد کودک ؛ کودکان کم توان ذهنی ؛ مهارت های اجتماعی
مقدمه
اصولا تولد فرزند سازگاری های جدیدی را در خانواده طلب می کند . پیدایش غریبه سوم به نام نوزاد علاوه بر مشکلات ویژه ای چون تغذیه ، نگهداری ، پرستاری و مانند ان ، فشار های روانی بسیاری را بر والدین تحمیل می کند حال اگر نوزادی با معلولیت های ذهنی یا جسمی و یا رفتاری و یا ترکیبی از انها متولد شود.
فشار های روانی حاصل از وجود چنین فرزندانی بر اعضای خانواده بهوِیژه مادر چندین برابر می گردد . فشار های اولیه و واکنش های اولیه در خانواده و همچنین فشارهای اجتماعی که خانواده احساس می کند تاثیر شدیدی بر روابط اعضای خانواده با هم و همچنین کودک استثنایی که دارای مشکلاتی است با تک تک اعضای خانواده می گذارد
به طوری که پژوهش ها این مطلب را تایید می کند . سطح افسردگی ، استرس رفتار های مانند پرخاشگری و آزار ها ، عصبانیت ها ، نشانه ای روانپزشکی و سازگرای نا مناسب در خانواده های استثنایی بالا است .محدودیت در ارتباط های منطقی و صحیح این گونه خانواده ها با دیگران به دلیل وجود احساساتی نظیر خجالت ، گناه ، تمایل پنهان کردن کودک موجب می شود تا آنان از افراد دیگر فاصله بگیرند .بنابراین به انزوای اجتماعی بیشتری بی انجامد
دوزه پیش دبستای برای تمام کودکان است . خانواده ها و مهد ها باید برای این دوران برنامه ریزی مناسبی داشته باشند در دورد مهد های کودک بندهایی وجود دارد که این مهد ها سعی در اجرای آنهاای دازند این بند ها عبارتند از ، پرورش فعالیت های جسمی حرکتی کودکان ، پرورش روحیه و رفتار عاطفی مثل محبت کردن و صفات اختلاقی و ارزش های اسلامی ، پرورش مهارتهای ذهنی کودکان که ارتقا مهارتهای پرسشگری و زندگی است .
این مهارتها از ان دسته مهارت هایی هستند که چند سالی است سازمان بهزیستی آموختن آن را برای کودکان به کار گرفته است .که این امور برای خانواده های که کودک استثنایی دارند حائز اهمیت است - یاسیم ، - 200 ، به طوری که از بار سنگین این کودکان که به خانواده منتقل می کند می کاهد و این اهمیت مهد های کودک را برای کودکان استثنایی می رساند به طوری که مهد کودک ها با تهیه وسایل آموزشی و امکانات تربیتی و برنامه های متنوع نسبت به محیط خانه به مثابه بوستان کودکان هستند که روح و جسم کودکان رابه سمت تعلیم و تربیت سوق می دهند و مهد کودک ها برنامه آموزشی خود بر حسب نیاز ها توانایی کودک به صورت عملی منطبق می شود که بخش عمده ای ای از آموزش های عملی در این مراکز حول محور تقویت حس همکاری ، کسب مهارت های اجتماعی و آمادگی برای فعالیت های آتی صورت می گیرد .
مهد کودکها با توجه به رشد کلامی و بازی که موثر ترین راه رشد و تکامل شخصیت کودک است و انجام کارهای گروهی و تصمیم گیری جمعی را آموزش می دهد که باعث رشد مهارت های اجتماعی کودکان می شود .پژوهشهای زیادی برای آگاهی از رشد اجتماعی کودکان عقب مانده انجام شده است
از جمله شهیم در سال 1379 در تحقیق خود به بررسی و استاندارد کردن پرسشنامه مهارت اجتماعی گرشام و الیوت پرداخته است
همچنین رضایی و همکاران 1390 و قاسم تبار و همکاران1391 در تحقیقات خود بر تاثیر فراگیر سازی و آموزش پیش از دبستان بر کودکان استثنایی پرداخته اند بنابراین با توجه به اینکه آموزش های قبل از دبستان راهی برای غنی ساختن محیط اجتماعی و فکری کودکان تلقی می شود همدلی و همیاری والدین را برای موفقیت بیشتر می طلبد و رابطه والدین و مهد کودک برای رشد و تکامل کودک استثنایی امری جدی به نظر می رسد.
با توجه به وضع ایران و تصویب قانون تلفیق کودکان استثنایی به صورت فراگیر کارهایی انجام شده است که متاسفانه به وضع نامطلوبی این امر تحقق یافته است . با تمام اهمیت که مهد های کودک به عنوان همراه خانواده و یک موسسه آموزشی اهمیت فراوان دارد اما متاسفانه در ایران به آن بها داده نشده است ما برآن شدیم که آگاهی پیدا کنیم تاثیرات مهد کودک و وآموزش پیش از دبستان بر رشد مهارت های اجتماعی کودکان عقب مانده آگاهی پیدا کنیم
روش تحقیق
در این تحقیق به صورت توصیفی از نوع علی مقایسه ای بوده است که اطلاعات مورد نظر توسط مقیاس رشد اجتماعی به دست آمده است . جامعه ما در این تحقیق کلیه دانش آموزان کم توان در شهر اراک است که نمونه ، شامل 60 دانش آموز است که 30 نفر از این دانش آموزان دوره های پیش دبستانی یا مهد کودک را گذرانده اند و 30 نفر دیگر این دوره ها را نگذرانده بودند .
در این تحقیق به دلیل محدودیت انتخاب کودکان استثنایی از نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای و دسترس به صورت ترکیبی استفاده شد به طوری که در بین دو منطقه آموزشی اراک یک منطقه انتخاب شد و سپس 5 مدرسه انتخاب شد و 30 نفر که دوره های پیش از دبستان یا مهد کودک ها را گذرانده بودند به صورت دسترس انتخاب شد از و 30 نفر دیگر با این گروه همتا شدند . با همکاری مدارس استثنایی و با کمک خانواده این کودکان داده های مورد نظر را جمع آوری کردیم در این تحقیق از پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون - 1983 ، به نقل از یوسفی و خیر، 1383 - استفاده شده است .
.و این ازمون شامل سه فرم ویژه والدین ، علمان و دانش اموزان است که به دلیل شرایط دانش آموزان فرم سوم اجرا نشد این ازمون پر کاربرد بوده در تحقیقات و دارای روایی و پایایی خوبی است به طوری که روایی و پایایی این آزمون را شهیم ، 1379 این گونه بیان می کند
روش اجرای پژوهش به این صورت بود که با کسب مجوز و تایید آموزش و پرورش ناحیه 2 شهر اراک حضور ما در مدارس استثنایی و کم توان ذهنی میسر شد .و با توجه به ابزار مورد استفاده از مدرسه و خانواده دعوت به همکاری کردیم و فرم مخصوص والدین و معلمان به آنان داده شد و در صورت نیاز به راهنمایی دستیار محقق راهنمایی مورد نظر داده می شد و توضیحات لازم برای تکمیل فرم به آنها داده می شد
یافته ها
تحلیل داده در د سطح آمار توصیفی و استنباطی می باشد که جدول شماره 1 شامل تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی می باشد جدول 1 تحلیل داده های کودکان عقب مانده ذهنی که دوره های مهد ها و پیش دبستانی را گذرانده اند
جدول 2 تحلیل داده های کودکان عقب مانده که دوره های مهد ها و پیش دبستانی را نگذرانده اند
