بخشی از مقاله
چکیده
اهمیت و نقش استراتژی در موفقیت سازمانها و پیشبرد اهداف آنها را میتوان با توجه به حجم تحقیقات و تالیفات انجام شده در این خصوص به خوبی دریافت. صاحب نظران این عرصه، مدیریت استراتژیک موفق را در گرو تدوین، اجرا و ارزیابی صحیح آن میدانند. اگرچه در سالیان اخیر سازمانها توجه خود را معطوف به اجرای صحیح استراتژیها نمودهاند، لیکن به نظر میرسد یکی از نقاط فراموش شده در فرآیند مدیریت استراتژیک، دقت نظر در انتخاب استراتژیهایی باشد که با توجه به شرایط محیط داخلی و خارجی سازمان و محدودیتهای حاکم بر آن به نحوی مناسب اهداف سازمانی را برآورده نمایند.
با توجه به اهمیت انتخاب استراتژیهای بهینه در این تحقیق سعی شده است با استفاده از ترکیب الگوی برنامهریزی استراتژیک، مدلسازی ریاضی و برنامهریزی آرمانی مدلی برای انتخاب بهترین ترکیب استراتژیهای سازمان ارائه و کاربرد آن در مطالعه موردی یک بانک بررسی شده است. بر این اساس استراتژیهای برگزیده، در راستای نیل به اهداف کلان بانک و همسو با شاخصهای عملیاتی تعریف شده برای مناطق بانکی انتخاب میشوند.
مقدمه
در رقابت تنگاتنگ کنونی، سازمانها به چارچوب و دورنمایی برای تعیین فعالیتها و اقدامات آینده خود نیاز دارند که سرنوشت آنها را رقم خواهد زد. سازمانها باید بکوشند تا موقعیت فعلی خود را حفظ و سپس به مراتب متعالی دست یابند. از جمله راهکارهای مورد نیاز در این خصوص برنامهریزی استراتژیک است که با ایجاد استراتژی و تعیین چشمانداز و مأموریتهای کسب و کار، سازمان را در راستای استفاده بهینه از منابع و ارتقاء موقعیت خود در بازار یاری میرساند.
از آنجا که هیچ سازمانی دارای منابع نامحدود نیست و فضای حاکم یک فضای رقابتی است، تدوین استراتژیهای صحیح و رقابتی که سازمان را به اهداف کلان خود برساند از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا صرف منابع محدود بر موضوعات فرعی، به بهای واگذاری میدان رقابت به رقیبی تمام میشود که منابع محدود خود را بر موضوعات اصلی متمرکز کرده است. بر این اساس تدوین، انتخاب و اجرای بهترین استراتژیها در موفقیت سازمانها از اهمیت زیادی برخوردار است.
مایکل پورتر استراتژی را برنامهای میداند که سازمان را به محیط اطراف آن مرتبط میسازد . - Porter, 1998 - هر سازمان، در هر حوزه از فعالیتهای تولیدی و خدماتی با نیروهای محیطی گوناگون مواجه است و باید از استراتژی مناسب برای مواجهه با این نیروها استفاده کند. قطعاً عدم تصمیمگیری صحیح و مناسب در این خصوص آسیبهای بسیاری را به سازمان وارد میسازد. از اینرو محققین و صاحبنظران مدیریت، تحقیقات و مطالعات بسیاری در خصوص استراتژی، مفهوم و شیوه مدیریت آن انجام دادهاند.
در این چارچوب برخی محققان نسبت به توسعه و کاربرد روشهای ریاضی در امر برنامهریزی استراتژیک اقدام کردهاند. از آن جمله ونکاترامان و رامانوجام - 1988 - به توسعه کاربرد روشهای MCDM در انتخاب گزینههای استراتژیک در برنامهریزی استراتژی پرداختهاند . - Venkatraman and Ramanujam, 1998 - گانولیس - 2001 - برای انتخاب یک استراتژی مناسب قیمت گذاری آب از روشهای ELECTREIII، ELECTREIV و Compromise Programming برای رتبهبندی استراتژیهای مختلف بر اساس معیارهای اقتصادی، محیطی و اجتماعی استفاده کرده است . - Ganoulis, 2001 - البدوی از روش PROMETHEE برای تعریف یک مدل استراتژی ملی در خصوص توسعه فناوری اطلاعات در ایران استفاده کرده است .
- Albadavi, 2004 - چیاچیو و همکاران - 2004 - از یک مدل تصمیمگیری با معیارهای چندگانه فازی برای ارزیابی و انتخاب یک استراتژی تجارت الکترونیک استفاده کردهاند - Chia-Chiu et al, . - 2004 شا و همکاران - 2004 - نیز یک مدل تصمیمگیری با معیارهای چندگانه فازی را در خصوص انتخاب استراتژیهای توسعهای در خصوص برنامه iB3G کشور تایوان توسعه دادهاند . - Sha et al, 2004 - احمدپور و عبدالعلی زاده - 1384 - در تحقیق خود از شبکه برنامهریزی نه خانهای GE در قالب فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده کردهاند - احمدپور و عبدالعلی زاده، . - 1384 مونتیبلر و فرانکو - 2010 - نیز بررسی جامعی از کاربرد روشهای MCDM در تصمیمگیری استراتژیک را ارائه دادهاند - Montibeller and Franco, . - 2010 کاتالا و همکارانش - 2013 - نیز به منظور برنامهریزی استراتژیک بهینهسازی ظرفیتهای تولیدی در کارخانه تولید سیب و گلابی از برنامهریزی ریاضی استفاده نمودهاند . - Catala et al, 2013 - مارتینز کوستا به همراه همکارانش - - 2014 به منظور برنامهریزی استراتژیک ظرفیت کارخانه از برنامهریزی ریاضی استفاده نموده است .
مدیریت استراتژیک: مفاهیم و چارچوبها
شناسایی و وقوف مدیران بر محیط داخلی و خارجی سازمان از ابزارهایی است که به آنها قدرت واکنش و اتخاذ سیاستهای مناسب در راستای پیشبرد فعالیتهای سازمان در مسیر صحیح را میدهد. در واقع رقابت فزاینده مستلزم گرایش مدیران به ابزارهای مدیریت استراتژیک است که به سازمان امکان میدهد. فرآیند مدیریت استراتژیک با وجود تعاریف مختلف مطابق شکل 1 در الگوی اصلی خود از سه عنصر اساسی تشکیل میشود. این فرآیند سه مرحلهای کاربردهای زیادی در زمینههای مدیریت استراتژیک در سطح دنیا داشته است. مروری بر ادبیات مدیریت استراتژیک نشان میدهد که تاکنون مکاتب بسیاری در زمینه تدوین استراتژی ارائه شدهاند. هر یک از این مکاتب نیز به نوبه خود ابزارهای متفاوتی را برای تدوین استراتژی در سطوح سه گانه بنگاه، واحد کسب و کار و وظیفهای معرفی کردهاند.
تدوین استراتژی اجرای استراتژی ارزیابی و کنترل
