بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از تحقیق حاضر "بررسی تأثیر دامنه صادراتی بر عملکرد صادراتی با توجه به نقش تعدیلگر پویایی های بازار صادراتی در شرکتهای فعال در عرصه صادرات مواد شوینده و بهداشتی" بوده است. در فرضیه های تحقیق به بررسی اثر مستقیم دامنه - پراکندگی - صادراتی بر عملکرد صادراتی و اثر تعدیلگر پویایی بازار صادرات بر عملکرد صادراتی پرداخته شده است. جامعه آماری تحقیق را کلیه مدیران، کارشناسان و کارکنان کلیه شرکتهای صادراتی مواد شوینده و بهداشتی در استان تهران تشکیل داده اند و قبل از توزیع پرسشنامه بین مدیران و کارشناسان روایی و پایایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. برای آزمون فرضیات تحقیق از روش مدلیابی معادلات ساختاری با نرم افزار AMOS 23 استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داده است که دامنه صادراتی بر عملکرد صادراتی دارای تأثیر معنادار به میزان 77 درصد داشته است، پویایی بازار صادراتی نیز دارای نقش تعدیلگر در تأثیر دامنه صادراتی بر عملکرد صادراتی به میزان 20 درصد بوده است.
کلمات کلیدی: دامنه - پراکندگی - صادراتی، عملکرد صادراتی، پویایی بازار صادرات
.1مقدمه:
در فضای رقابتی بازارهای جهانی امروز که با تغییرات گسترده محیطی همراه است و به انعطاف بیشتر ارتباطات بین بنگاه ها منجر شده است، مدیران نقش بسیار مهمی در توسعه استراتژیهای بین المللی شدن ایفا میکنند. از طرف دیگر یک راهبرد بازاریابی در عرصه بین المللی زمانی با موفقیت همراه خواهد بود که راهبرد مورد نظر از هر نظر با شرایط بازار و مشتریان هدف مطابقت داشته باشد و تغییرات مداوم برای همگامی بیشتر با محیط در آن صورت گیرد. استراتژیهای صادراتی آندسته از استراتژیهای ورود به بازارهای بین المللی هستند که به استراتژیهای تولید در داخل نیز موسومند. امروزه صادرات برای همه کشورها، به ویژه کشورهای رو به توسعه، نه تنها یک نیاز، بلکه راز توسعه است. تنوع نیازها، خواسته ها و تغییر الگوی تولید، مصرف و در نتیجه زندگی در اثر پیشرفت های چشم گیر تکنولوژی در محدوده ی یک کشور را غیرممکن کرده است، به طوری که روابط درون مرزی به روابط برون مرزی در مفهوم بسیار گسترده مبدل شده است - گوهریان، . - 1380 کاتلر - 1382 - 1 معتقد است امروزه مبادلات بین المللی به حدی رسیده است که دیگر به سادگی نمیتوان گفت که یک محصول خاص ساخت کدام کشور است. اگرچه برخی ازکشورها برآنند که با اعمال قوانین و مقررات حمایتی، رقابت خارجی را محدود کنند، اما رویههای حمایتی در بلند مدت فقط موجب افزایش هزینه ها میگردد و واحدهای داخلی ناکارآمدتر میگردند. در همین راستا اکثر کشورهای توسعه یافته، صادرات را به عنوان منبع اصلی و ایجاد کننده درآمد ارزی قلمداد میکنند و در واقع صادرات است که میتواند مقدار زیادی درآمد برای کشورها حاصل نماید تا از طریق آن بتوانند بخشهای کهنه و فرسوده را در صنعت و تجارت متحول نمایند. - صنایعی، - 1381
میزان موفقیت یک شرکت در امر صادرات را میتوان با عملکرد صادراتی آن ارزیابی نمود. برای سنجش عملکرد صادراتی، سه معیار مختلف مالی ، غیرمالی و مرکب وجود دارد. معیارهایی چون فروش، سود و رشد از جمله معیارهای مالی و معیارهایی نظیر موفقیت، رضایت، دستیابی به اهداف از جمله معیارهای غیرمالی به شمار می آیند. معیارهای مرکب نیز بر اساس انواع متنوعی از معیارهای عملکردی بنا شده اند - کاسیکید و همکاران2، . - 2005
تحقیقات مختلفی در زمینه عوامل موثر بر عملکرد صادراتی صورت گرفته است. در هر کدام از این تحقیقات، متغیرهایی مد نظر بوده اند که بنا به نظر محقق، به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر عملکرد صادراتی موثر بوده اند. تعداد متغیرهای بررسی شده تاحدودی گسترده بوده اند. اغلب تحقیقات اولیه در زمینه صادرات در جهت تشخیص صادرکنندگان از غیر صادرکنندگان بوده است، به این معنی که بیشتر فرایند بین المللی شدن شرکت را مدنظر قرار میدادند. بعد از آن، محققین به بررسی فاکتورهای خارجی موثر بر رفتار صادراتی، نظیر برنامه های تشویقی درست، روی آوردند. در سومین مرحله، محققین به بررسی فاکتورهای مربوط به رفتار شرکتها، متناسب با صادرات و نتایج آن پرداختند. محققین دسته چهارم فاکتورهایی را مورد بررسی و مطالعه قرار دادند که بر عملکرد یا موفقیت صادراتی شرکتها موثر میباشند - گریفیث و همکاران3، . - 2014
آنچه که در تحقیقات این دستی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، توجه به دامنه یا پراکندگی صادراتی4 است. کرومر و همکاران - 2002 - 5 مفهوم پراکندگی یا دامنه صادراتی را توزیع حوزه های قدرتی مختلف سازمان بر تصمیمات صادراتی و بازاریابی خارجی - به عنوان مثال: قیمت گذاری، توسعه محصول جدید، رضایت مشتری و خدمات، تبلیغات و ... - عنوان کرده اند و آن را به عنوان "درجه انسجام در نفوذ همه گروههای ایجاد کننده قدرت در امر صادرات و بازاریابی خارجی" تعریف کرده اند.
در این میان متغیرهای تعدیلگری نیز هستند که میتوانند تأثیر گذاری پراکندگی و دامنه صادراتی بر عملکرد صادراتی را تحت تأثیر قرار دهند مانند پویایی بازار صادراتی به عنوان یک عامل خارجی، به اشتراک گذاری اطلاعات صادراتی و همراستایی اهداف بین بخشی به عنوان عوامل داخلی، عواملی هستند که محققان فرض میکنند میتوانند نقشی تعدیلگر بر تأثیر پراکندگی صادراتی بر عملکرد صادراتی داشته باشند - گنیزی و همکاران،. - 2016 6
نگاهی به عملکرد صادراتی شرکتهای شوینده و بهداشتی ایرانی نشان میدهد صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی با وجود مشکلات مشابه که در هر صنعتی قابل مشاهده است، توانسته است علاوه بر تولید صادراتی، راههای رسیدن به یک صنعت موفق را نیز پیدا کند و در حال حاضر حجم میزان مواد بهداشتی و شوینده تولید ایران، در مقایسه با دیگر محصولات صادراتی، رقم قابل توجهی است و بازار هدف وسیعی برای محصولات این شرکتها در کشورهای همجوار و حتی اروپا و امریکا وجود دارد. اما با این وجود، اگر چه تحقیق در مورد عملکرد صادراتی این شرکتها و عوامل موثر بر آن همواره مورد توجه محققان بوده است، اما توجه به عامل پراکندگی و دامنه صادراتی و تأثیر آن بر عملکرد صادراتی، تا کنون مورد توجه هیچ تحقیق داخلی در مورد این دسته از محصولات نبوده است، بنابراین ضرورت دارد تا تحقیقاتی مدون در قالب تحقیقات تجربی و کاربردی، به بررسی این عامل - دامنه صادراتی - بر عملکرد صادراتی و بررسی نقش متغیرهای تعدیلگر در تأثیر این مولفه بر یکدیگر بپردازند و نقش این عوامل را در بهبود عملکرد صادراتی این شرکتها که منجر به افزایش سهم بازار خارجی و رشد سودآوری آنها خواهد شد، مشخص نمایند .
در این راستا، این تحقیق در صدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که اثر دامنه صادراتی بر عملکرد صادراتی با توجه به نقش تعدیلگر پویایی های بازار صادراتی ، اشتراک اطلاعات صادراتی و همراستایی اهداف بین بخشی در شرکتهای فعال در عرصه صادرات مواد شوینده و بهداشتی چگونه است؟
.2مبانی و پیشینه پژوهش:
.2,1پویایی بازار صادرات
به طورکلی پویایی بازار به تعداد و سرعت تغییر عوامل حاکم بر بازار از قبیل نیاز مشتریان، عدم قابلیت پیشبینی آینده بازار، سرعت تغییر عوامل فناورانه و ... دلالت دارد. جایگاهسازی برند نیز متأثر از شرایط بازار و شدت تغییر و شدت رقابت حاکم بر آن است. هرچه تعداد رقبا، تنوع محصول و پراکندگی نیاز مشتریان بیشتر باشد، شرکتها خواسته و ناخواسته به اهمیت متمایزسازی خویش از سایرین پی میبرند و جهت دستیابی به آن تلاش میکنند. وجود بازار پویا موجب میشود
