بخشی از مقاله
چکیده
عملکرد صادراتی، به عنوان یکی از اساسیترین مباحث مدیریت طرح شده است. عملکرد صادراتی عبارت است از حدی که اهداف بنگاه - شامل اهداف راهبردی و اهداف اقتصادی - برای صادرات یک محصول از طریق طرحریزی و اجرای راهبردهای بازاریابی صادراتی محقق میشود. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف جزو تحقیقات کاربردی است.
جامعه آماری این پژوهش شرکت های صادر کننده پسته رفسنجان بود. روش نمونهگیری در این پژوهش، نمونهگیری تصادفی ساده است. در این مطالعه از آزمونهای استنباطی با روش الگویابی معادلات ساختاری استفاده شد و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار Spss21 انجام شد.
نتایج حاکی از آنست وضعیت تفکر استراتژیک، عملکرد صادراتی و نوآوری استراتژیک در حد متوسط است. تفکر استراتژیک بر عملکرد صادراتی تاثیر ندارد و بین تفکر استراتژیک با نوآوری استراتژیک رابطه وجود ندارد. اما بین نوآوری استراتژیک با عملکرد صادراتی رابطه معنادار وجود دارد. تفکر استراتژیک بر عملکرد صادراتی تاثیر مستقیم ندارد. همچنین تفکر استراتژیک در رابطه بین عملکرد صادراتی و نوآوری استراتژیک نقش میانجی ندارد.
.1 مقدمه و هدف
صادرات، یکی از حیاتیترین بخشهای اقتصاد هر کشور است. صدور کالا و خدمات ، مهمترین منبع تأمین درآمد ارزی کشور محسوب میشود که نبض اقتصاد زنده و فعال دنیا را در دست دارد .[9] بررسیها نشان میدهد که کشور ایران باوجود برخورداری از پتانسیلهای بالای صادراتی، سهم کمی از بازارهای بینالمللی را در اختیار دارد و اگرچه از زمان تدوین برنامه سوم توسعه، صادرات ایران روند صعودی به خود گرفته است، اما هنوز فاصله زیادی با شرایط مطلوب وجود دارد
شرکتها در شرایطی کار میکنند که با افزایش هزینهها، کاهش درآمدها، شدت یافتن رقابت برای جلب توجه مخاطب روبرو هستند. برای تضمین بقا و همچنین رشد در آینده، آنها بایستی خود را با محیط استراتژیک هماهنگ کنند .[چنین محیط پیچیدهای، افکار پیچیده اما در اجرا ساده را میطلبد تا بتواند به سرعت عملی شده و با نهایت اطمینان به اجرا درآیند. محیط ایدهآل برای برنامهریزی استراتژیک باید پایدار، متعادل و قابل درک باشد؛ اما برای خلق استراتژی در شرایط رقابتی شدید و محیط و بازار غیرقابل پیشبینی، تفکر استراتژیک رویکرد مناسبی است .
یکی از مهمترین قابلیتهای مدیر برای تصمیمگیری استراتژیک، تفکر استراتژیک است. تفکر استراتژیک یک نوع قدرت ذهنی است که شخص را قادر میسازد نظم و هماهنگی در ذهن خود به وجود آورد و تفکرش را منسجم کند و به آشفتگیها نظام دهد. تفکر استراتژیک میتواند مدیران ارشد سازمانها را از فرایندها و بحرانهای روزمره مدیریتی جدا ساخته و دیدگاهی متفاوت از سازمان و محیط متغیر آن به دست دهد .
در علم مدیریت، تدوین استراتژی یکی از وظایف خطیر مدیریتی است که مبنای تصمیمگیریهای حیاتی مدیران برای حفظ بقای سازمان و تعالی آن میباشد و مدیریت موفق، حاصل تدوین صحیح استراتژی و اجرای موفقیتآمیز آن است
بنابراین شرکتها برای دستیابی به عملکرد بالا و رقابت با رقبا و زنده ماندن باید از نوآوری استفاده کنند و به نوآوری به عنوان یک استراتژی ضروری نگاه کنند و ضمن تغییر و تحولات محیطی شاخصهای سازمانی تاثیرگذار بر نوآوری سازمانی را شناسایی کنند و به این تغیرات مناسبترین پاسخ را بدهند .
هدف از انجام این پژوهش تاثیر تفکر استراتژیک بر عملکرد صادراتی با توجه به متغیر میانجی نوآوری استراتژیک در شرکتهای صادرکننده پسته شهر رفسنجان استکه مسلماً دستیابی به دلایلی که موجب افزایش عملکرد صادراتی، تقویت تفکر استراتژیک و افزایش هر چه بیشتر نوآوری استراتژیک شود.با توجه به موضوعات فوق، سوال اصلی تحقیق این است که تفکر استراتژیک بر عملکرد صادراتی با توجه به متغیر میانجی نوآوری استراتژیک در شرکتهای صادرکننده پسته شهر رفسنجان چه تاثیری دارد؟
.2تئوری و پیشینه
عملکرد صادراتی یکی از مباحث بازاریابی بین الملل است که بسیار مورد پژوهش قرار گرفته است ولی همچنان درک درست و کاملی از آن وجود ندارد، که این مشکل تا حدودی به دلیل پیچیدگی مفهوم عملکرد صادراتی و شاخصهای متنوع اندازهگیری آن است که اغلب به نتایج متناقض و متضاد منجر میشود .[4] مینتزبرگ - 1998 - 1 عقیده دارد که برنامهریزی استراتژیک باید یعد از تفکر استراتژیک اتفاق بیفتد.
از نظر هراکلیوس - 1998 - 2 برنامهریزی استراتژیک در طول زمان به تفکر استراتژیک پیدا کرده است. او بر این عقیده است که استراتژیهای خلاق و پیشگام نشات گرفته از تفکر استراتژیک باید از طریق برنامهریزی استراتژیک عملیاتی شوند
علاوه بر این، تحقیقات دیگری نیز انجام گرفته است که به چگونگی بهبود توانایی و مهارت تفکر استراتژیک در سازمانها میپردازند. شیخیانی - 1394 - در پژوهشی که انجام دادند، مشخص شد که نوآوری استراتژیک و نوآوری باز تأثیر معناداری بر عملکرد شرکت ها دارند. در میان ابعاد نوآوری استراتژیک و نوآوری باز، سه بعد نوآوری ارزشی، نوآوری ورود به بازار و اشتراک دانش و تکنولوژی جدید بر عملکرد شرکت های فعال مستقر در منطقه ویژه اقتصادی بوشهر تأثیر مثبت و معناداری داشتند و بقیه ابعاد تأثیر معناداری نداشتند
زارعی - 1395 - در پژوهش خود دریافتند ساختار سازمانی و قابلیتها و استعدادهای سازمان و تغییرات تکنولوژی تأثیر مستقیم و معناداری با عملکردصادراتی دارد و متغیر تغییرات بازار تأثیر معکوس و معناداری بر تفکر استراتژیک دارد. همچنین تفکر استراتژیک بر عملکرد صادراتی رابطه مثبت و معنادار دارد
فیضی و روح الامینی - 1392 - در پژوهشی به این نتیجه دست یافتند که تمام مولفه های تفکر استراتژیک و نوآوری استراتژیک دوبه دو با هم همبستگی داردند و نوآوری استراتژیک از طریق تفکر استراتژیک تبییین شده است .
همچنین خاکسار و همکاران - 1392 - در پژوهشی به وجود رابطه مثبت و معنادار بین این دو متغیر پی بردند
شرودر - 2013 - 3 در مقاله ای با عنوان "نوآوری استراتژیک برای عملکردصادراتی: علم و هنر تحول" بیان کرده که برای نزدیک شدن و کمک به بهبود عملکرد صادراتی و نوآوری استراتژیک علم و هنر تحول لازم است .
براساس مبانی نظری تحقیق، مدل مفهومی پژوهش حاضر به صورت شکل - 1 - میباشد.
شکل - : - 1 مدل مفهومی پژوهش
براساس مدل مفهومی فوق فرضیههای پژوهش حاضر عبارت است از:
-1 وضعیت تفکر استراتژیک، عملکرد صادراتی و نوآوری استراتژیک در حد متوسط است.
-2 بین تفکر استراتژیک با عملکرد صادراتی رابطه وجود دارد.
-3 بین تفکر استراتژیک با نوآوری استراتژیک رابطه وجود دارد.
-4 بین نوآوری استراتژیک با عملکرد صادراتی رابطه وجود دارد.
-5 تفکر استراتژیک بر عملکرد صادراتی تاثیر مستقیم دارد.
-6 تفکر استراتژیک در رابطه بین عملکرد صادراتی و نوآوری استراتژیک نقش میانجی دارد.
.3 مواد و روشها
پژوهش حاضر جزء تحقیقات کاربردی از نوع توصیفی/ همبستگی است که به شیوه تحقیقات میدانی به جمعآوری دادهها پرداخته است. شامل جامعه آماری این پژوهش شرکت های صادر کننده پسته رفسنجان میباشد که تعداد آنها 47 شرکت میباشد که از بین آنها 43 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند و دارای 53 نفر عضو میباشد. روش نمونه گیری در این پژوهش، نمونهگیری تصادفی ساده است که با استفاده از جدول مورگان تعداد 44 نفر تعیین شد.
با شناسایی شرکتهای صادرکننده پسته در شهر رفسنجان، پرسشنامههای تحقیق برای آنان ارسال گردید و ضمن دعوت از مدیران این شرکتها جهت شرکت در پژوهش، در خواست شد نسبت به تکمیل پرسشنامه اقدام کنند. در این تحقیق برای بررسی همسانی درونی آزمون از آلفای کرونباخ و برای بررسی اعتبار سنجه از روایی استفاده شده است. آلفای کرونباخ تفکر استراتژیک 0/913، عملکرد صادراتی 0/855 و نوآوری استراتژیک 0/765 میباشد. در تحقیق حاضر جهت برازش مدل مفهومی تحقیق از نرم افزار Spss استفاده شد. فرضیه:1 وضعیت تفکر استراتژیک، عملکرد صادراتی و نوآوری استراتژیک در حد متوسط است.
