بخشی از مقاله
چکیده
قطع درختان بهعنوان یکی از خطرناکترین فعالیت بهرهبرداری جنگل همواره سب ب بروز حواد ی برای راراران شببارل در این بخش بوده است. بنابراین الزم است تا با تعریف و شناسایی خطرات ناشی از عملیات قطع و ت دیل درختان از شدت آن راسته شبود. به همین منوور در این تقیی با مطالعه 196 براه حوادث ناشبی از رار با اره موتوری در بخش ایمنی شبررت سبهامی جنگل شببفارود مهمترین خطرات ناشببی از رار با اره موتوری با روش HAZOP و مهمترین معیارهای قطع درختان با روش طوفان فکری شناسایی شدند. . نتایج این مطالعه نشان داد آااهی از خطرات و معیارهای ارزیابی ریسک در قطع درختان رمک می رند تا با در نور ارفتن این خطرات و معیارها بتوان دسببتورالعمل های الزم را برای اروه های مختلف راری تهیه نمود تا از این طری شاهد راهش بروز حوادث راری در عرصه های جنگلی باشیم.
مقدمه
کار در جنگل از جمله مشاغلی است که در دنیا از آن به عنوان یکی از مشاغل پرخطر برای کارگران یاد می شود - Peters, 1991 - و مانند بسیاری از مشاغل دیگر زندگی کارگران شاغل در این کار در معرض خطر و آسیب قرار دارد. بهرهبرداری جنگلعموماً بهصورت تلفیقی از ریسکهای طبیعی و مادی برای سالمت و ایمنی کارگران جنگل شناخته میشود. کارهای مربوط به برداشت چوبعموماً در مناطق دوردست از محیط زندگی و در مناطق پرشیب، ناهموار و در شرایط آب و هوایی نامساعد روی میدهد
در بسیاری از کشورهای دنیا که آمار تطبیقی مربوط به حوادث ناشی از کار موجود میباشد بهرهبرداری جنگل از مشاغل بسیار خطرناک به شمار آمده است
همه ساله حوادث گوناگونی در بخش مختلف تولیدی روی میدهد و خسارتهای جانی و مالی متعددی به بار میآید. بهمنظور پیشگیری از وقوع حوادث، ابتدا باید علل حوادث را بررسی و پردازش نمود تا از تکرار حوادث مشابه جلوگیری گردد. یکی از وظایف مدیران در کنار تولید کاال یا خدمات به حداقل رساندن حوادث، رعایت مسائل زیستمحیطی، توجه به مسئولیتهای اجتماعی و پرورش منابع انسانی است. تولید و عملیات مربوط به آن نیازمند الزامات و پیشنیازهایی است که یکی از آنها ایمنی کار کردن و مدیریت بر فرایند روانی و اجتماعی علل حوادث است. مدیریت بر فرایند حوادث یعنی بررسی علل حوادث در هنگام کار و انجام اقدامات پیشگیرانه است. با مدیریت صحیح بر حوادث میتوان روشهایی را به کاربرد که حوادث را کاهش داد
هدف از این مطالعه تعیین نیازهای ایمنی کارگران شاغل در عملیات قطع درختان، تدوین یک برنامه مدیریت ایمنی، پیشگیری از حوادث کار در عملیات قطع درختان و حذف یا کاهش سطح ریسک هرکدام از این خطرات می باشد.
مواد و روشها
این مطالعه در جنگلهای ررب استان ایالن با مطالعه 196 براه حوادث در بخش ایمنی شررت شفارود در یک دوره 10 ساله بررسی شد مساحت جنگلهای تقت پوشش شررت جنگل شفارود در حال حاضر حدود 135 هزار هکتار و در قالب 73 فیره طرح جامع جنگلداری است ره سطقی معادل 24 درصد از جنگلهای استان ایالن را شامل میشود .مهمترین حوادث از این براههای حاد ه با استفاده از روش HAZOP شناسایی شدند.HAZOP تحقیقی منوم دربارهی خطرات و مشکالت موجود هنگام راررردن سیستم می باشد .
اولین گام در شناسایی خطرات، شناسایی انقرافات ممکن از طراحی اصلی می باشد،گام بعدی بررسی علل و نتایج این انقرافات است.روشی با سباخبتار مشخص برای تشخیص و ارزیابی ایمنی خطرات می باشد. برای معیارهای ارزیابی خطر از روش طوفان فکری استفاده شد ره با استفاده از پرسشنامه با متخصصین ایمنی و اساتید دانشگاه ها مصاحبه شد. روش طوفان فکری یک تکنیک خالقیت اروهی است ره در طی آن، با جمع آوری فهرستی از ایدهها ره خودبه خود توسط اعضا تولید میشود، برای رسیدن به یک جمع بندی در مورد یک مسئله تالش میشود.
نتایج
خطرات مهم در رار قطع درختان در جنگل با مطالعه 196 براه حوادث رار با اره موتوری در بخش ایمنی شررت سهامی جنگل شفارود واقع در ررب استان ایالن شناسایی شدند خطرات شناساییشده با استفاده از روش HAZOP در جدول1 آمده است.
جدول -1 نتایج HAZOP رار قطع درختان در جنگل
با استفاده از روش طوفان فکری، مهمترین معیارهای ارزیابی خطر شناسایی شدند. مراحل کار عبارت اند از:
مرحله اول: معیارهایی که ازنظر متخصصین ایمنی در ارزیابی خطر در عملیات قطع و تبدیل درختان تأثیر داشته و برای کاهش خطر مهم هستند ارائه داده شد.معیارهای ارائه داده شده توسط متخصصین ایمنی جمع بندی شدند.
مرحله دوم: متخصصین اولویتبندی معیارها را انجام دادند به این صورت که با توجه به ارزش هر معیار، درصدی را به هر یک از معیارها اختصاص دادند که مجموع درصدها، صد در صد شد.
مرحله سوم: از نظرات متخصصین ایمنی میانگین گرفته شد که بهصورت زیر میباشد - جدول: - 2
جدول -2 میانگینایری ازنورت متخصصین ایمنی
میانگین بهدستآمده برای هر معیار با نظرات فردی مقایسه شد درصدی که یک متخصص برای یک معیار خاص در نظر گرفته با میانگین درصدی که برای آن معیار بهدستآمده مقایسه شد اختالف زیادی نداشت یعنی میانگین بهدستآمده با نظرات متخصصین اختالف زیادی نداشت بنابراین معیارهایی که درصد ناچیزی به خود اختصاص دادند حذف و معیارهایی که مهمتر بوده یعنی از میانگین بیشتری برخوردار بودند انتخاب شدند این معیارهای انتخابشده برای ارزیابی خطر بهصورت زیر میباشد
جدول -3 مهمترین معیارهای ارزیابی خطرات در کار قطع درختان در جنگل حاصل از روش طوفان فکری
