بخشی از مقاله
چکیده:
تقلب یا فریبکاری از پدیده های غیراخلاقی رایج در نظامهای آموزشی است که با گسترش فناوری به طور فزایندهای تسهیل شده و رواج پیدا کرده است .این نوشتار در پی ریشه یابی دلایل تقلب از نظریه تکنیک خنثی سازی سایکز و ماتزا استفاده کرده است . این نظریه به دنبال آن است که متخلفان چگونه رفتار خود را در قالبی همسو با ارزش ها و هنجارهای مرسوم جامعه توجیه می کنند تا ار فشار ناشی از سرپیچی از هنجارها بر خود بکاهند. تکنیک های نظریه خنثی سازی شامل: انکار مسئولیت, انکار زیان, سرزنش سرزنش کنندگان, انکار آسیب دیده و نیز ادعای وفاداری به دیگران است .یافته ها نشان می دهد که دانشآموزان برای توجیه تقلب خود در امتحان از هر پنج تکنیک استفاده میکنند. با توجه به یافتهها، یکی از مهم ترین عوامل تقلب آموزشی، تبدیل امتحان از یک مسئله سنجشی به مسئله ارزشی میباشد.
مقدمه ویروس تقلب سالیان سال است که به جان جامعه بشری افتاده است و شمار مبتلایان به آن رو به افزایش است تقلب روشی غیر اصولی و غیر صادقانه و ناجوانمردانه برای نتیجه گرفتن در امری می باشد و می توان آن را نوعی دزدی به حساب آورد.در فرهنگ لغت دهخدا تقلب به معنی دست انداختن در امور به خواست خود و در فرهنگ فارسی معین دگرگون شدن و در کاری به سود خود و زیان دیگری تصرف کردن است متقلب کسی است که دست به تقلب می زند و می خواهد چهره و عمل خود را آنگونه که در واقعیت نیست نشان دهد،همانطور که در فرهنگ عمید متقلب کسی که در کاری دغلی و نادرستی می کند؛دغل کار معنی شده است.
تقلب را می توان به مصداق های فراوانی ازجمله بازی،ورزش و.. تعمیم داد.اما در این مقاله منظور ما از تقلب،تقلب تحصیلی و عدم وجود صداقت تحصیلی می باشد تفکر غلط تقلب در بین سنین 12تا 14 سالگی شکل میگیرد و در این زمان دانش آموزان برای بدست آوردن نمره بهتر و رقابت کردن و دلایل دیگر که ذکر خواهد شد دست به تقلب میزنند. روش اجرا پژوهش حاضر یک تحقیق کیفی و از نوع روایتی است که از طریق مصاحبه و مطالعه کتابخانه ای تهیه شده است.این مقاله می کوشد روش های تقلب و راه های جلوگیری از آن را بررسی کند.
مبانی نظری :
از دیر باز پدیده تقلب یا فریبکاری به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده یادگیری گریبانگیر نظامهای آموزشی دنیا بوده است .است فریبکاری در همه زمان ها و فرهنگ ها رفتاری نادرست و مطرود محسوب می شود تقلب در واقع تخلف از هنجارهاست. سوال این که چه شده است که فرزندان ما هنجار شکنی را با لبخند و تفاخر اعلام میکنند؟چرا گاهی شاهدیم دانشآموزی با غرور از فریب دادن معلم و کسب نمره بدون مطالعه و یادگیری درس مربوط به آن صحبت می کند؟
چرا تعریف پرآب و تاب از روشهای تقلب در دوران دانش آموزی ناخودآگاه لبخند برلب شنوندهها می آورد و نه تنها مایه ی شرمندگی نیست بلکه گاهی مایه ی کسب اعتبار بین دوستان و رفقاست؟
اگر هدف آموزش و پرورش را تربیت شهروندانی دارای کرامت وعزتنفس، صداقت و مسیولیت پذیری - فصل -7سند ملی - بدانیم.آشنایی دانشآموزان با این پدیده در مدارس و استفاده از آن درواقع مغایر با اهداف ماست.
اگر معتقد باشیم که دروس آموخته شده واقعا چیزی به ما اضافه می کند قطعا نیاموختن آن بزرگترین مجازات است. بیایید صادقانه به این پرسش پاسخ دهیم که آیا اولیا مدرسه و خانه و حتی خود دانش آموز بیشتر نگران نیاموختن دروس هستند یا عدم کسب نمره عالی؟ سوالات بالا و انبوه دیگری از سوالات ما را برآن داشت که به سراغ تعدادی از دغدغه مندان آموزش و پرورش در استان فارس برویم. جلسات متعددی در شهر شیراز و شهرستان کازرون برای هم اندیشی و مشورت در مورد این پدیده با معلمین دوره های مختلف ،مدیران،مشاوران تربیتی و...برگزار شد.
تقلب در تحصیل و اموزش شامل انواع گوناگونی است . تقلب در امتحان و تقلب در انجام تکالیف درسی و اموزشی از عمده ترین تقسیم بندی های تقلب تحصیلی است - خامسان و امیری ، - 1390 تقلب امتحانی به عنوان عمل دادن یا گرفتن کمک غیرمجاز در یک تکلیف علمی یا گرفتن امتیاز - نمره - برای کاری که جعل شده تعریف می شود - استرچ جیسون و دیگران - 2002 تقلب در امتحان به معنای مجموعه اعمال غیرمجازی است که توسط دانش اموزان به صورت مخفیانه یا آشکار و به منظور کسب نمره مطلوب برای خود یا دیگری صورت می گیرد - چمبری ، - 1385 رتینگر و جردن به دو دسته متغیر به عنوان علل تقلب اشاره کرده اند متغیرهای فردی و متغیرهای بافتی . متغیرهای فردی یا شخصی ویژگیهایی است که به وسیله نسل یا به وسیله موقعیتی که فرد در آن متولد می شود مانند مذهب و ملیت تعیین می گردد - Brimble M. - 2005 و شامل : موفقیت تحصیلی ,سن , درگیری در فعالیت های اجتماعی , رشته تحصیلی , جنسیت , معدل , اخلاق کاری , رویکرد رقابتی به پیشرفت تحصیلی و عزت نفس.
متغیرهای بافتی یا زمینه ای به فشارهای بیرونی گفته می شود که بر فرد تحمیل و موجب ترغیب یا منع تقلب می شود - Brimble M. 2005 - که می توان به تاثیر گروه همسال , استادان , معلمان و سیاست های آموزشی اشاره کرد. به دلیل شیوع و اهمیت تقلب پژوهش های زیادی در خارج از کشور برای بررسی علل و عواقب تحصیلی انجام شده اما در ایران پژوهش علمی پیرامون تقلب بسیار اندک بوده است.
یافته های این پژوهش ها نشان میدهد دانش آموزان دختر نگرش منفی تری نسبت به تقلب دارند اما در اقدام به تقلب تفاوت معناداری بین دو جنس وجود ندارد - سپهری نیا - 1376از سوی دیگر دانش آموزان با عزت نفس بالا نسبت به دانش آموزان با عزت نفس پایین نگرش منفی تری نسبت به تقلب دارند - سپهری نیا - 1376 عدم انگیزه برای یادگیری , راحت طلبی یادگیرنده , فشرده بودن زمان امتحانات و سخت گیری بیش از حد معلمان به عنوان عمده ترین علل گرایش به تقلب ذکر شده است همچنین تهدید به تنبیه خفیف در ایجاد نگرش منفی و کاهش اقدام به تقلب از تهدید به تنبیه شدید موثرتر بوده است.
- دریس - 1377 از سوی دیگر دانش آموزان با وضعیت اقتصادی و اجتماعی بالاتر نگرش منفی تری به تقلب در مقایسه با دانش آموزان با وضعیت اقتصادی و اجتماعی پایین تر دارند - سپهری نیا - - 1376دریس - 1377 از انجا قصد نویسندگان این مقاله در بررسی مسئله تقلب آن بود تا به ذهنیت و دلیل کاوی دانش اموزان و دبیران بپردازند لذا رویکرد پدیدارشناسانه و به ویژه نظریه های انحرافات اجتماعی که به این رویکرد نزدیک هستند مناسب به نظر آمد در اینجا از بیان مبانی فکر پدیدارشناسی پرهیز کرده و به طور مشخص به نظریه متاثر از آن یعنی نظریه خنثی سازی می پردازیم.
نظریه خنثی سازی :
این نظریه بر رویکرد پدیدارشناسانه استوار است و توسط دیوید ماتزا و گرشام سایکز مطرح شد . در پدیدارشناسی محقق تلاش می کند به طور موقت حقایقی را که خود به انها اعتقاد دارد کنار بگذارد . در اینجا محقق هر نوع حقی را از نظر سرزنش یا تایید از خود می گیرد و به منظور تحقیق همه نوع پیش داوری در مورد کج رفتاری کنار گذاشته می شود و با دیدگاهی کاملا بی طرفانه با کج رفتاری برخورد می کند .
پدیدارشناسی اصولا کوشش می کند تا هر پدیده ای را با استفاده از روش طبیعی یعنی آن طور که در ذهن فاعل اتفاق افتاده بررسی کند - ممتاز - 1381 روش اصلی پدیدارشناسی توجه به دو ضرورت است : ضرورت پیدایش و ضرورت توصیف . یعنی بازگشت به پدیده و نشان دادن اینکه چگونه ساخته شده است و دوم نشان دادن اینکه پدیده چگونه از دیدگاه عمل کننده قابل توصیف است . - علیخواه ، - 1393 از دیدگاه پدیدارشناسی کج رفتاری یک تعریف معین ندارد افراد مختلف در ارزش گذاری برای رفتارها اتفاق نظر ندارند طبق این الگو انجام رفتار کج روانه طی چند مرحله اتفاق می افتد
-1نزدیکی به کج روی
-2مشخص شدن یا اکتشاف مجدد فلسفه درونی :در واقع فرد در این مرحله از نظر شخصیتی دچار تحول شده و هویتی را مجددا برای خود تعریف می کند
-3ممنوعیت : مانع از اشکار شدن هویت خویش برای دیگران می شود و ذهنیت خاصی نسبت به قانون و اقتدار پیدا می کند
-4توسل به فنون خنثی سازی : در این مرحله کج رفتاران معمولا تلاش می کنند تا با انطباق وضعیت خود با شرایطی که می توان در آن به نجوی از زیر بار مجازات شانه خالی کرده یا تخفیف گرفت به خنثی سازی اثرات کج رفتاری خود در مقابل دیگران و به خصوص عوامل اجرای قانون می پردازند - صدیق .سرورستانی - 1387 سایکز و ماتزا معتقدند که شواهد مناسبی وجود دارند که نشان می دهند اتفاقا خلافکاران احساس گناه و شرمندگی دارند و بیان ظاهری این شرمندگی نباید به عنوان اداهای ماهرانه آنان برای فریب دادن مقامات و پلیس نادیده گرفته شود . نکته دوم انکه خلافکاران در بیشتر موارد احترام و تحسین خود را نثار افراد تابع قانون می کنند .
