بخشی از مقاله
چکیده:
از جمله معضلاتی که در اکثر موسسات و سازمان های آموزشی جهان به عنوان مانع برجسته در کار تعلیم و ارزشیابی مشهود است، مبادرت به انجام تقلب [1] از سوی افرادی است که این عمل را در بعضی مواقع اضطراری و گاهی حتی به صورت عادت انجام می دهند. شاید بتوان تقلب را نوعی رفتار فریبکارانه برای کسب موفقیت در زمینه ای خاص تعریف کرد.
علت گرایش دانش آموزان به تقلب متفاوت است. بعضی برای کسب نمره ،بعضی برای کسب منزلت در میان دوستان و والدین خود و بعضی دیگر برای ارتقاء به پایه ی بالاتر تقلب می کنند . با توجه به اینکه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سراسر کشور ما و ارتقاء آنها به پایه های بالاتر تحصیلی با توجه به ارزشیابی تحصیلی از آنها مشخص می شود، لزوم توجه معلمان به این معضل آموزشی و استفاده از راهکارهایی که در این مقاله می آید، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
مقدمه
نام امتحان همواره دلهره آور و اضطراب آفرین بوده است. آزمون و امتحان هر چه باشد با محرومیت ها و بیخوابی ها و بالاخره با سرنوشت انسان گره خورده است و پیامد آن نگرانی از سرزنشها، دلهره ی شکست، عقب ماندن و ناکامی در آرزوها و آرمان ها، روح و جان آزمون دهنده را میآزارد و باعث میشود تا به دنبال راهی باشد تا در مورد موفقیت اطمینان بیابد که یکی از این راههایی که ممکن است فرد به طرف آن گرایش پیدا کند تقلب در امتحان است. با اینکه برای مقابله با این تخلف در آموزش و پرورش قوانین دقیقی پیشبینی شده است، اما درعمل این مشکل روز به روز در حال گسترش است
- آندرمن و ماردوک [2]، . - 2006 و بیم آن می رود که در آیندهای نه چندان دور، دیگر نتوان با دیدن مدرک تحصیلی کسی در مورد معلومات و دانش وی اظهارنظر کرد. تعریف فرد تقلب گر، دانشآموزی است که بدون استفاده از معلومات خود و با دستیابی به پاسخ سوالات قبل از جلسه یا در جلسه امتحان نمرهای کسب کند. دانشآموز ساعی با دیدن رواج تقلب و دریافت نتایج غیرواقعی دیگران با استفاده از این روش، انگیزه خود را نسبت به تلاش برای یادگیری از دست میدهد.
با رواج تقلب، دانشآموز یاد میگیرد که روش رسیدن به هدف چندان مهم نیست، مهم رسیدن به هدف از راهی غیر متعارف و نادرست است. دانشآموزی که در پایههای پایینتر از این روش استفاده کرده است، در سالهای بعد در یادگیری مطالب جدید دچار مشکل میشود. ازاین رو دستگاه آموزش و پرورش و مسئولان اجرایی مدارس با توجه به پیامدهای منفی تقلب دانش آموزان باید راهکارهایی برای جلوگیری از این امر ارائه دهند تا دانش آموزان افرادی با اعتماد به نفس، خودکفا، تلاشگر و کوشا پرورش یابند - روزنامه خراسان، . - 1389 لذا در مقاله حاضر تلاش شده است با بررسی این مقوله، شناسایی راههای انجام آن و علل ایجاد آن، راهکارهایی عملی جهت مقابله با این موضوع ارائه گردد.
امتحان و دلایل وجود آن در نظام آموزشی
سیف - 1386 - از دو نوع آزمون استاندارد شده و معلم ساخته نام می برد. امتحانات معلمان باید دارای دو ویژگی سنجش میزان پیشرفت تحصیلی و تعیین میزان دستیابی دانش آموزان به اهداف آموزشی باشد. اگر معلمان قبل از هر امتحانی این دو مورد را به آنها گوشزد کنند، دانش آموزان تلاش برای کسب نمره از طریق تقلب را بیهوده می یابند و می دانند که این کار جز گول زدن خودشان، سود دیگری برای آنها به همراه ندارد. سیف - 1386 - اهداف زیر را برای نمره گذاری یاد آور می شود: نمره گذاری معلم در امتحانات کلاسی به عمل آمده از دانش آموزان، هدف های مختلفی را برآورده می کند. صاحب نظران سنجش و روانشناسان تربیتی چهار هدف عمده ی زیر را برای نمره گذار ذکر نموده اند:
- 1 اداری: منظور این است که بر اساس نمرات می توان تعیین کرد که دانش آموزان در چه کلاس هایی قرار داده شوند، وضع پیشرفت شان چگونه است، چه کسانی می توانند به کلاس های بالاتر ارتقاء یابند و چه کسانی می توانند فارغ التحصیل شوند.
- 2 اطلاعاتی: یعنی می توان از طریق نمرات، والدین، دانش آموزان و مسئولان مدرسه را از چگونگی پیشرفت و یادگیری دانش آموزان آگاه ساخت.
- 3 انگیزشی: نمرات می تواند برای دانش آموزان نقش مشوق و منبع انگیزشی را ایفا کند، زیرا نمره ی بهتر به معنی شایستگی بیشتر است و از این رو دانش آموزان غالبا" می کوشند تا از درس های خود نمره ی بهتری کسب کنند.
- 4 هدایتی: از نمرات مختلف دانش آموزان می توان برای هدایت آنان در انتخاب درس ها و فعالیت های بعدی بهره گرفت. همچنین نمرات برای تصمیم گیری در این باره که کدام دانش آموزان به خدمات ویژه نیاز دارند و موفقیت هر کس در چه رشته ای در آینده، بیشتر قابل انتظار است، قابل کاربرد می باشد
در صورتی که معلمان هدف از نمره گذاری در امتحانات را خارج از این چهار مورد ندانند، هیچ گاه از امتحان برای ترساندن دانش آموزان استفاده نمی کنند. همانطور که اشاره شد برگزاری امتحان یکی از راههای ارتقاء دانش آموزان به پایه های تحصیلی بالاتر است، بنابراین معلمان و آموزش دهندگان می بایست دراین زمینه نهایت دقت رالحاظ نمایند تا حقی از دانش آموزان ضایع نگردد. این امر مستلزم آن است که شرایط محیطی مناسبی جهت اخذ امتحان فراهم گرددواز بروز هر گونه فریبکاری و تقلب جلوگیری به عمل آید.
تقلب و راه های انجام آن
تقلب معانی مختلفی دارد و از بن فعل قَلَب به معنی دگرگون شدن گرفته شده و معنی آن در لغت نامه دهخدا ناراستی، دورویی ، مکر و حیله، دروغ، نیرنگ و خیانت، نفاق و نادرستی تعریف شده است. همچنین تقلب کردن در این فرهنگ لغت دورویی کردن، نادرستی کردن و خیانت نمودن تعبیر شده است - دهخدا، 1342، ص . - 848 راههای بسیاری برای تقلب در امتحان نیز گزارش شده است. تقلب دانش آموزان در کلاس های درس به صورت های مختلفی انجام می گیرد که شناخت اشکال و عوامل ایجاد کننده آن برای معلمان و مربیان حائز اهمیت است.این اشکال عمده عبارت است از:
· تقلب های فردی به صورت نوشتن پاسخ سوالات روی میز، دیوار کلاس یا تکه کاغذها و مخفی کردن آنها و شیوه های دیگر
· تقلب های مبتنی بر همکاری دو نفر با گروهی از دانش آموزان، که به صورت قرائت آهسته پاسخ سوالات، نشان دادن ورقه به شاگرد دیگر و یا حتی گاه شیوه های پیچیده تر صورت می گیرد - تاجیک اسماعیلی، 1373، ص. - 38
· دانش آموزان از زبان اشاره - مانند افراد ناشنوا- برای رساندن جواب استفاده می کنند.
· در امتحان از وسایل الکترونیکی برای موضوعات حفظی استفاده می شود.
· بعضی از افراد، ماشین حساب خود را برای شناسایی فرمول ها برنامه ریزی می کنند.
· دانش آموزان در نوعی از تقلب، یک دوربین میکرو فیلم را در ساعت یا جیب پیراهن خود قرار می دهند. این دوربین از سوال ها عکس می گیرد و برای شخصی که در بیرون از جلسه ی آزمون قرار دارد می فرستند و جواب ها با یک پیجر بدون صدا باز می گردد
· کپی کردن پاسخ ها در طول امتحان
· کمک کردن به دیگر دانش آموزان برای کپی کردن پاسخ ها در طول امتحان
· گرفتن سوال ها یا پاسخ ها از دانش آموزانی که قبلا امتحان را گذارنیده اند
