بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مواردی که توجه بسیاری از محققان را به خود جلب نموده است مبحث حاکمیت شرکتی می باشد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی رابطه بین احتمال تقلب با حاکمیت شرکتی می باشد. برای به دست آوردن میزان تقلب صورت گرفته از استاندارد حسابرسی شماره 240 استفاده شده است و هم چنین برای بررسی معیار های مالکیتی در حاکمیت شرکتی از دو معیار مالکیت مدیریتی و مالکیت نهادی استفاده شده است. هر یک از موارد ذکر شده در بالا برای هر شرکت و در هرسال به دست آمده و در پایان از رگرسیون لجستیک برای بررسی رابطه بین این متغیرها استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین احتمال تقلب و مالکیت مدیریتی رابطه مثبت و هم چنین بین احتمال تقلب و مالکیت نهادی رابطه منفی وجود دارد.
-1 مقدمه
صورت های مالی به عنوان یکی از ابزارهایی است که جهت کمک به تصمیم گیری برای استفاده کنندگان تهیه می شود و به عنوان ابزاری جهت ارتباط بین مدیران و سهامداران به کار می رود. یکی از مواردی که در واحدهای تجاری به چشم می خورد، بحث تقلب در صورت های مالی می باشد که اثرات منفی زیان باری را برای سهامداران و سایر استفاده کنندگان بر جای می گذارد و موجب تضعیف بازار سرمایه و از بین رفتن اعتماد می شود. در این پژوهش رابطه بین تقلب در صورت های مالی و معیارهای مالکیتی مورد بررسی قرار می گیرد تا مشخص شود که آیا می توان از طریق حاکمیت شرکتی، تقلب را کاهش داد. بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی تاثیر ساختار حاکمیت شرکتی به عنوان یک ابزار در جلوگیری و پیشگیری از تقلب در صورت های مالی می باشد.
-2 مبانی نظری و مروری بر پیشینه پژوهش
-1-2 تعریف تقلب
تقلب ، به صورت های مختلفی تعریف شده است. مطابق استاندارد حسابرسی شماره 240، تقلب عبارتست از هرگونه اقدام عمدی یا فریبکارانه یک یا چند نفر از مدیران،کارکنان یا اشخاص ثالث، برای برخورداری از یک مزیتی ناروا یا غیرقانونی. اصطلاح تقلب در فرهنگ لغات حقوقی بلک - 1996 - به شرح زیر تعریف شده است: وارونه جلوه دادن عمدی حقیقت به قصد وادار کردن دیگری به واگذاری شی با ارزش یا حق قانونی که متعلق به اوست. بیان دروغین یک حقیقت یا ادعاهای گمراه کننده خواه از طریق بیان یا انجام کاری، یا از طریق پنهان کردن هر آنچه که افشای آن ضرورت داشته است.
-2-2 تعریف حاکمیت شرکتی
سازمان همکاری اقتصادی و توسعه حاکمیت شرکتی را به این صورت تعریف می کند: حاکمیت شرکتی سیستمی است که شرکت ها از طریق ان هدایت و کنترل می شوند. ساختار حاکمیت شرکتی توزیع حقوق و مسئولیت ها بین بخش های مختلف در شرکت مثل اعضای هیات مدیره، مدیران ، سهامداران و سایر ذی نفعان را مشخص و وظایف و رویه های تصمیم گیری در امور شرکت را روشن می کند.
-3-2 رابطه حاکمیت شرکتی و تقلب در صورت های مالی
نتایج حاصل از بررسی های انجام شده توسط بیسلی - 1996 - نشان داد، حسابرسان مستقل در حالتی که تعداد اعضای غیر موظف هیات مدیره و مدت زمان حضور آن ها در شرکت، بیشتر باشد، احتمال وقوع تقلب در صورت های مالی را کم ارزیابی کرده و در پی آن ریسک ذاتی را در سطح پایین تری در نظر می گیرند و آزمون های محتوای کمتری را برنامه ریزی می کنند. نتایج حاصل از بررسی های صورت گرفته توسط یوزون و همکاران - 2004 - حاکی از آن بود که، اگر در ترکیب هیات مدیره و کمیته حسابرسی، مدیران غیرموظف و مستقل بیشتری حضور داشته باشند، حسابرسان مستقل، ریسک های حسابرسی مربوط به آن صاحبکار را در سطح پایینی در نظر می گیرند .
اما محققین بین سایر ویژگی های هیات مدیره شامل اندازه هیات مدیره، تعداد جلسات و یکی بودن پست های مدیریت عامل و رئیس هیات مدیره با ارزیابی ریسک توسط حسابرسان مستقل، رابطه معناداری را مشاهده نکردند. شرما در سال - 2004 - طی پژوهشی، تاثیر حضور سرمایه گذاران نهادی و ویژگی های هیات مدیره را بر ارزیابی های حسابرسان استرالیایی در مورد ریسک حسابرسی و میزان آزمون های محتوای برنامه ریزی شده مورد مطالعه قرار دادند .وی از رگرسیون لاجیت مقطعی برای آزمون فرضیه های خود استفاده نمود .نتایج حاصل از بررسی یافته ها حاکی از آن بود که، هر چه قدر درصد مدیران مستقل هیات مدیره بیشتر باشد، ریسک حسابرسی در سطح پایین تری قرار می گیرد.
بدارد و همکاران - 2004 - کوشیدند تا چگونگی ارزیابی حسابرسان از خطر دست کاری سود توسط مدیریت واحد تجاری و همچنین خطرات ناشی از ضعف حاکمیت شرکتی را مورد بررسی قرار دهند. بررسی های انجام گرفته توسط پارکر و همکاران - 2000 - نشان داد که بین عملکرد اثربخش کمیته حسابرسی که خود تابعی از وجود اعضای مستقل در ترکیب آن و تعداد جلسات این کمیته ها می باشد، با میزان تحریف های کشف شده در صورت های مالی منتشره توسط این شرکت ها، رابطه معکوس وجود دارد.
سامر و همکاران - 2000 - به بررسی رابطه بین احتمال وجود سوءجریان در صورتهای مالی و کیفیت حاکمیت شرکتی در شرکت های ولزی پرداختند. بررسی ها نشان داد، شرکتهایی که در آنها تقلب صورت گرفته، درصد پایینی از مدیران مستقل را در ساختار هیات مدیره خود دارند. یافته عمده تحقیق ژئوزیک و همکاران - 2004 - بیانگر این بود که هر چه درصد مدیران غیرموظف هیات مدیره و کمیته حسابرسی پایین تر باشد، احتمال وقوع تحریف در گزارشات تهیه شده توسط شرکت و به تبع آن ارائه اظهارنظری غیر از مقبول برای صورتهای مالی منتشره، افزایش می یابد. سایر ویژگیهای هیات مدیره شامل اندازه، تعداد جلسات و عدم تفکیک پست های مدیریت عامل و رئیس هیات مدیره، با موارد فوق رابطه معناداری نداشتند.
-3 فرضیه های تحقیق
فرضیه : H1 بین میزان تقلب در صورتهای مالی و مالکیت نهادی رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه : H2 بین میزان تقلب در صورتهای مالی و مالکیت مدیریتی رابطه معناداری وجود دارد.
-4 روش شناسی پژوهش ، جامعه و نمونه ی آماری
جهت جمع آوری داده ها در این تحقیق از نرم افزار ره آورد نوین استفاده شده است. هم چنین برای جمع آوری سایر اطلاعات از مقالات داخلی و خارجی و سایت های معتبر استفاده شده است. داده ها ابتدا در اکسل وارد شده و بعد از آن جهت تجزیه و تحلیل به نرم افزار eviews منتقل شد. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار می باشد. برای انتخاب نمونه آماری از روش حذف سیستماتیک استفاده شده است. جهت انتخاب نمونه، کلیه شرکت های سرمایه گذاری، بانک ها، موسسات مالی و واسطه گری و شرکت های هلدینگ حذف شده و هم چنین کلیه شرکت هایی که سال مالی آنها 29 اسفند نمی باشد نیز حذف گردید. تعداد 51 شرکت به صورت نمونه گیری ساده از بین شرکت های باقی مانده انتخاب گردید و در بازه زمانی 1387 تا 1391 مورد بررسی قرار گرفت.
