بخشی از مقاله
چکیده :
شق بیارجمند واقع در جنوب شرقی شهرستان شاهرود از استان سمنان با بارندگی متوسط 100-75 میلیمتر در سال یکی از مناطق خشک و بیابانی بوده که در فصل قشلاق مورد بهره برداری دامداران قرار میگیرد . نیاز آب برای شرب دام ، شرایط خاص منطقه ، نبود منابع آب لازم و کافی ، بهره برداری صحیح و مناسب از نزولات جوی را ضروری مینماید .
شناخت از وضعیت بارندگی ، توپوگرافی و روان آب تولیدی در منطقه جهت طراحی سیستم مناسب استحصال آب ، لازم وضروری میباشد . این مهم بدلیل نزدیک بودن منطقه ، به کویر حاج علیقلی و ورود روان آب کنترل نشده که باعث پیشروی کویر مذکور میگردد از اهمیت بیشتری برخوردار میباشد . تورکی نست 2متناسب با شرایط منطقه جهت جمع آوری آبهای سطحی با ظرفیت و توانایی ذخیره 5200 متر مکعب در حوزه ای احداث شده است که سالانه حداقل بین یک تا سه بار سیل در آن اتفاق میافتد ، پس از استحصال و بعد از آرامش و رفع گل آلودگی از آب ،به علت شدت تبخیر و تعرق پتانسیل بالا 2400 – 2600 - میلیمتر - در منطقه ، آب ذخیره شده در تورکی نست به آب انبار سرپوشیده احداثی به صورت ثقلی منتقل خواهد شد .
سپس در زمان مورد نیاز آب ذخیره شده توسط لوله های انتقال و شیر به منظور کنترل مقدار آب ، به محل مصرف انتقال مییابد و به مقدار لازم مورد استفاده بهره برداران قرار خواهد گرفت . بنابر این، سیستم مذکور شامل چند پروژه میباشدکه توانایی پاسخ نیاز ساکنین دیگر مناطق مشابه را خواهد داشت .
کلید واژه : تورکی نست – شق – بیارجمند – آب انبار
مقدمه :
احترام به زمین و محیط زیست ، ریشه در تاریخ بشر دارد و این احترام در بسیاری از داستانهای اساطیری و فرهنگهای گوناگون ملل جهان بصورت برجسته خود نمائی مینماید . انسانها از آغاز دریافتند که رمز بقای آنها در گرو هماهنگی با طبیعت است و آموختند که زوال طبیعت زوال آنهاست . آگاهی یافتن از دانش و فرهنگ بومی در عرصه های مختلف از جمله محیط زیست برای موفقیت ابتکارات مربوط به توسعه پایدار ضروری است .
به ویژه باید دانست که هر تلاشی برای رسیدن به پایداری بدون مشارکت فعال مردم محلی به احتمال قوی به سرانجام نخواهد رسید . لذا بدین منظور و با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر بیشترین سطح از مساحت کشور و نیاز مبرم و ضروری به تأمین آب ، شناخت و بهره برداری از روشها وابتکارات تلفیقی - استحصال سنتی و علوم جدید - که توسط بهره برداران محلی با همکاری کارشناسان اهل فن - با توجه به نیازوشرایط محلی زندگی خود - به وجود آورده اند ، قابل توجه خواهد بود .
مطمئنا استعداد و توانائی که با شناخت کافی از اینگونه روشهاایجاد خواهد شد ما را در استفاده و طراحی سیستمهای نوین استحصال آب و همینطورکا لیبره کردن این سیستمها برای مناطقی با شرایط اقلیمی و جغرافیائی ویژه ومخصوص کمک و یاری خواهد نمود .
اهداف طرح :
اصلی : بررسی تورکی نست به عنوان شیوه ای برای تأمین آب شرب دامهای منطقه از آبهای سطحی
فرعی: تغذیه آبحوانهای منطقه
مشخصات عمومی منطقه :
-1 موقعیت جغرافیائی :
منطقه مورد مطالعه در 480 کیلومتری شرق پایتخت و یکصد وچهل کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شاهرود واقع شده است . ضمنااین منطقه در 30 کیلومتری جنوب شهر بیارجمند قرار دارد و نزدیکترین روستا به آن چاه جام میباشد . بر اساس نقشه 1 /250000 سازمان جغرافیائی کشور [ 3] در طول شرقی جغرافیائی 55 /24 تا 55/39 و عرض شمالی جغرافیائی 35/39 تا 35/47 واقع میباشد. مساحت این عرصه در بین مختصات جغرافیائی فوق حدود 60000 هکتار است . محدوده آن از شمال به مراتع چاه مرجان و از جنوب کوه دوچاه و از غرب به مراتع چاه جام و شرق به مراتع کانی سفید متصل میشود.
-2 توپوگرافی :
از نظر توپوگرافی منطقه دشتی و دارای مقدار کمی کوهستان و تپه ماهور میباشد . این عرصه کلا دارای شیبی بین 3 تا 5 درصد بوده وارتفاع از سطح دریای آن بین 1143 تا 1159 متر است .
-3 اقلیم و آب وهوا :
اقلیم منطقه مورد مطالعه [2] براساس آمار نزدیکترین ایستگاه سینوپتیک - بیارجمند - بر اساس فرمول آمبرژه و دومارتن، بیا با نی و بر اساس روش پیشنهادی دکتر خلیلی AI.2M2 میباشد. اکثر بارندگیهای حوزه بر اثر جریانهای مرطوبی است که در مدت 4 تا 8 ماه و به طور متوسط از اوائل آبانماه تا اواخر اردیبهشت ماه از سمت غرب و شمال غرب وارد کشور میگردد.
