بخشی از مقاله
چکیده:
به دلیل عبور کمربند بیابانی جنب گرمسیری از ایران,قسمت زیادی از کشورمان,دارای بافت طبیعی بیابانی و کویرهایی است که مأمن زندگی و رویشگاه گونه های زیادی از جانوران و گیاهان می باشد.ایجاد تنوع بی نظیر در کشور,مدیون پهنه ی جغرافیای گسترده و تنوع اقلیمی آن می باشد.به همین دلیل,دیدن مرال و شوکای جنگل های انبوه هیرکانی ,قوچ و میش او ریا ل تپه ماهور های استپی خراسان - منطقه شکار ممنوع حیدری در شمال نیشابور - آهو و هو بره - منطقه مورد مطالعه - و...در این سرزمین جای هیچگونه شگفتی ندارد.
مقاله حاضر باتکیه بر؛ اطلاعات اخذ شده از کارشناسان مربوطه,مطالعات کتابخانه ای,به بررسی و معرفی منطقه حفاظت شده رئیسی به عنوان یکی از زیست بومهای بیابانی ایران می پردازد.در این نوشتار سعی بر آن شده تا با در نظر گرفتن مجموعه یافته های پژوهشی و ارائه مبانی نظری,گونه های شاخص جانوری و گیاهی منطقه,عوامل تهدید آمیز بر تنوع زیستی و روند مدیریتی را مورد ارزیابی قرار دهد.همانگونه که عنوان مقاله گواهی می دهد,دو مفهوم کلیدی یعنی؛تنوع زیستی و زیست بوم بیابانی, بنیاد کار پایه مفهومی بحث حاضر را پدید آورده است!
واژگان کلدیی: تنوع زیستی, زیست بوم بیابانی,منطقه رئیسی
مقدمه:
در بررسی گذرا تاریخ و بیشینه نیاکانمان خواهیم یافت که فرهنگ,آیین و جشن های ایران باستان سرشار از یکتاپرستی و پایداری از زیست بوم و مهر ورزی به طبیعت و جانداران و گیاهان است.ایرانیان کهن نخستین و تنه ا ملتی بوده اند که پیش و بیش از دیگر ملل به مسایل زیستی و زیست بومی پیرامونشان توجهی ویژه داشتند.برای پشتیبانی از جانوران و درختان و زیست بوم, قانون و آیین داشته اندو آبادانی زمین را وظیفه دینی خود می دانستند]ٌ.[حتی در ایران امروزی, درحالی که در دین اسلام,توصیه های زیادی در رابطه با دوستی و محبت به حیوانات وجود دارد!با بی رحمی و شقاوت کم نظیری با آنها رفتار می کنیم.داستانهای زندگی اولیاء - ضمانت امام رضا ع از آهوی مادر - و رفتار نیک شا ن باحیوانات که حتی در قرآن نیز آمده است را فراموش می کنیم تا همچنان به تجارت پلید خود ادامه داده و خودرابه خواب غفلت بزنیم. آمار تخلفات و شکار های غیر مجاز در گذشته و حال,بر طبق عادت یا آگاهانه که در اکثر زیستگاه های حیات وحش کشور صورت گرفته,نشانه ای از بی اعتنایی ما به چرخه حیات ارزشمند طبیعت است!
.چنانچه دراین مورد؛دکتر پاپلی یزدی در کتاب خاطرات شازده حمام بیان داشته اند:" برا ی احداث راه یزد بهطبس در سالًٌَُ بسیاری از درختان گز و تاغ را بریدند,ورود ماشین باید محیط زیست را قربانی میکرد تا را ه خود را باز کند! تفنگ های سرپر,آهو,گورخر و بزمجه را مورد هدف قرار می داد...."و در دهه های اخیر؛محیط زیست در سطح جهانی و ملی در معرض تهدیدهای جدی قرار گرفت.فهرست این تهدیدها از گرم شدن اقلیم زمین و افزایش جمعیت و بدنبال آن,فشار برمنابع طبیعی همراه با آلودگی - آب و خاک و هوا - ودر نهایت از دست رفتن تنوع زیستی شده است.ولی متاسفانه انسان, با فرصت طلبی و سود جویی این رفتار خودش را عادی و بدیهی وکم اهمیت جلوه می دهد..لذا باید عزم ملی و جدی داشته باشیم تا میراث های ملی و طبیعی ما ایرانیان,قربانی مدیریت ناکارآمد و ناآگاهی هایمان نشود!اگردیربجنبیم,دشت های ایران دیگر شاهد حضور انبو ه و متنو ع گیاهی و جانوری نخواهد بود.لازمه این کار,داشتن اطلاعات و برنامه ریزی صحیح و سرمایه کافی است.امید است که در این راه هیچگونه خللی وارد نگردد.
مواد و روشها:
روش شنا سی استان خراسان رضوی با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک و وجود ارتفاعات بلند و دشت های وسیع,از تنوع زیستی قابل توجهی برخوردار است.حدودّ/ٌْ درصد بیابان های کشور را به خود اختصاص داده است.منطقه رئیسی یکی از یازده منطقه محافظت شده استان می باشد که با مساحت ُ/ٌٍُْ هکتار و محیط ُ/ََکیلومتر در مختصات جغرافیایی َِدرجه َُدقیقه ٍَثانیه تا َِ درجه ُِدقیقه ًٌ ثانیه طول شرقی و َِدرجه ٍِدقیقه ٍٍثانیه تا َّدرجه ًدقیقه ٍُثانیه عرض شمالی در بخش میان جلگه,دهستان عشق آباد شهرستان نیشابور واقع گردیده است.حداکثر و حداقل ارتفاع ناحیه مذکور به ترتیبْ/ٌََُ وَ/ٌٍُِ متر می باشد.طبق برآورد هواشناسی,و براساس روش دومارتن,اقلیم منطقه خشک سرد می باشد.به منظور تشریح دقیق تر ابعاد مقاله حاضر؛از روش کتابخانه ای,نقشه و ارائه تصاویر مرتبط با موضوع,بهره گرفته شده است.
