بخشی از مقاله
چکیده:
با توجه به رشد و توسعه بازارها و ابزارهای مالی، پیچیدگیهای بازارهای مالی و تخصصی شدن مقوله سرمایهگذاری، سرمایهگذاران و شاغلان بازارهای مالی نیازمند ابزارها، روشها و مدلهایی هستند تا در انتخاب بهترین سرمایهگذاری و مناسبترین پرتفوی به آنها یاری دهد. این امر موجب شده است که نظریهها، مدلها و روشهای گوناگونی برای قیمتگذاریهای داراییهای مالی و محاسبه پیشبینی نرخ بازدهی سهام، مطرح شده و هر روز در حال توسعه باشد.
هدف از اینپژوهش توسعه مدل سه عاملی فاما و فرنچ و بررسی اثر تغییرات تولید ناخالص داخلی بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار در بازه زمانی 1390 تا Eviews 8به این منظور یک مدل رگرسیونی با استفاده از نرم افزار تهران است. 1393 در بورس اوراق بهادار تهران، و با در نظر گرفتن تغییرات تولید ناخالص داخلی تخمین زده شده است و پس از تحلیل این مدل، سه آزمون رگرسیونی شامل آزمون علیت گرنجر، آزمون خودهمبستگی - بریوش گادفری - و آزمون ناهمسانی واریانس - آزمون آرچ - روی آن انجام شدهاست و در پایان نتیجه گرفته شده تغییرات تولید ناخالص داخلی بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران تاثیرگذار است.
-1مقدمه:
یکی از مدلهای پیشبینی بازده مورد انتظار سهام، مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای 1 است. این مدل بر پایه فرض رقابت کامل و دسترسی یکسان معاملهگران به اطلاعات - تقارن اطلاعاتی - تدوین شدهاست. به دلیل نقایض این مدل فاما و فرنچ - 1393 - مدل سه عاملی را مطرح نمودند. مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای در زمره نخستین مدل های قیمتگذاری بود و بازدههای مورد انتظار سهام را تنها تحت تأثیر بتای بازار میدانست. در ادامه محققان عوامل تأثیرگذار دیگری نظیر اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام، ریسک نقدشوندگی، اهرم مالی و غیره را شناسایی کردند.
تا به امروز، در مورد عوامل مختلف تأثیرگذار بر بازده مورد انتظار سهام، پژوهشهای متعددی انجام پذیرفته است. در هر یک از این تحقیقات سعی شده است که به بررسی یک یا چند عامل موثر بر بازده مورد انتظار بپردازند. مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای، تنها عامل تبیینکننده اختلاف بازده سهام را ریسک سیستماتیک یا ضریب بتای آنها تعریف میکند، اما شواهد تجربی نشان میدهد که بتا به عنوان شاخص ریسک سیستماتیک، به تنهایی قدرت تبین اختلاف بازده سهام را ندارد - رباط میلی، . - 1386
-2پیشینه پژوهش:
آچاریا و پدرسن - 2005 - یک مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای را ارایه کردهاند که در آن ارتباط بین بازده مورد انتظار بازار و نقدشوندگی مورد انتظار یک سهم بررسی شدهاست. آنها معتقدند که تاثیر همزمان نقدشوندگی بر بازده سهم در کوتاه مدت اندک و تاثیر آن در بلندمدت بیشتر است. مدل آچاریا و پدرسن ضمن برشمردن مشکلات استفاده از معیار عدم نقدشوندگی آمیهود، در یک تعادل خطی منحصر به فرد، فرمول خود را برای محاسبه بازده مورد انتظار دارایی، ارائه کردند. همفری و اوبریم - 2010 - تحقیقی شامل 99/4 درصد شرکتهای استرالیایی که صورت های مالی سالیانه می دهند برای سالهای 1999 تا 2006 انجام دادند. آنها دریافتند که در مورد همه سرمایهگذاریها و سرمایهگذاری دستگاههای دولتی، سهام برنده و بازنده هر دو تحت تاثیر مثبت عامSMB قرار داشتند.
این نتیجه نشان میداد که سرمایهگذاران به نگهداشتن سرمایه کمتر در سهام گرایش دارند. . در این تحقیق نکته قابل توجه این بوده عامل HML تاثیر بسزایی در تصمیم گیری سرمایه گذاران نداشت. آرتمن و همکاران - 2012 - پیرامون عوامل تعیین کننده بازده سهام در آلمان، به آزمون مدل سه عاملی فاما و فرنچ و مدل چهار عاملی کارهارت - 1996 - پرداختند. نتایج آنها بر اساس داده های بورس آلمان، از 1963 تا 2006، نشان داد که مدل فاما و فرنچ، از قابلیت تبیین کمی در تعیین میانگین بازده سهام برخوردار است و مدل کارهارت قدرت تبیین بالاتری دارد.
همچنین آنها به این نتیجه رسیدند که اگر در مدل کارهارت به جای عامل اندازه، از عامل درآمد سهم به قیمت آن استفاده کنند، قدرت تبیین مدل، دو چندان میگردد. چوچولا و همکاران - 2013 - پیشنهاد دادند به جای به کار بردن روش رگرسیونی حداقل مربعات2 برای استفاده در مدل CAPM، از روشهای دیگری - CUSUM - استفاده شود. آنها روش جدید با روش قبلی مقایسه و نتایج نظری با دادههای واقعی آزمایش کردند.
فاما و فرنچ - 2012 - در مقالهای با عنوان اندازه، ارزش و تمایل به عملکرد گذشته در بازارهای مالی بین المللی، به بررسی رابطه عوامل سه گانه فاما و فرنچ - 1993 - ، مدل چهار عاملی کارهارت - 1997 - و مدل تک عاملی قیمتگذاری داراییهای سرمایهای، با بازده سهام در چهار منطقه جغرافیایی شامل آمریکای شمالی، اروپا، آسیای جنوب شرقی و ژاپن پرداختند .نتایج پژوهش مبین توان توضیح دهندگی بالای مدل چهار عاملی در سه منطقه - به جز ژاپن - نسبت به سایر مدلها، از جمله مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای و مدل فاما و فرنچ بود. فاما و فرنچ - 2013 - در تحقیق خود که با استفاده از دادههای سهام بورس آمریکا3 انجام دادند.
